یکی از روستانشینان اطراف شهر نسر از توابع بخش “جلگه رخ” تربت حیدریه امروز یکشنبه در تماس با دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی تربت حیدریه گفت که یک قلاده یوزپلنگ در حوالی این روستا دیده شده است.

وی به سبب آن چه سختگیری و پیگیری های بعدی اداره محیط زیست نامید از افشای نامش خودداری کرد و افزود: چند نفر از اهالی و چوپانان منطقه پس از دیدن یوزپلنگ مقداری گوشت در اطراف روستا رها کرده اند تا ضمن رفع گرسنگی حیوان احتمال دریده شدن گوسفندان خود توسط یوزپلنگ را کاهش دهند.

خبرنگار ایرنا برای تشخیص صحت موضوع با رییس اداره محیط زیست تربت حیدریه تماس گرفت که وی در پاسخ گفت: گربه سان دیده شده در حوالی شهر نسر پلنگ بوده است ولی اهالی منطقه در تشخیص آن دچار اشتباه شده اند و گزارش پاسگاه محیط بانی منطقه شکار ممنوع “ژرف” هم بر حضور یک قلاده پلنگ در حوالی روستای نسر دلالت دارد که به احتمال زیاد ناشی از گرسنگی حیوان و پناه آوردن به محیط انسانی است.

داود نورمحمدی افزود: گمانه زنی و برآوردهای کارشناسی توام با پایش سرزمینی توسط محیط بانان اداره محیط زیست تربت حیدریه حاکی است هیچ یوزپلنگی در حوزه جغرافیایی این شهرستان وجود ندارد.

وی اضافه کرد: از آنجا که یوزپلنگ و پلنگ شباهت های ظاهری دارند به احتمال قریب به یقین روستانشینان اطراف شهر نسر در تشخیص این گربه سان دچار اشتباه شده اند.

رییس اداره محیط زیست تربت حیدریه گفت: ارزیابی محیط بانان اداره حفاظت از محیط زیست تربت حیدریه حاکی است دست کم چهار تا پنج قلاده پلنگ در منطقه شکار ممنوع ژرف که شهر نسر را نیز شامل می شود زیست می کنند.

نور محمدی افزود: منطقه شکار ممنوع ژرف به مساحت ۵۸ هزار هکتار از توابع بخش جلگه رخ این شهرستان تا محدوده مرزی شهرستانهای مشهد، فریمان و زاوه در مرکز خراسان رضوی را شامل می شود و به لحاظ تنوع گیاهی و جانوری کم نظیر است.

نورمحمدی افزود: منطقه شکار ممنوع ژرف جزء مناطق سردسیر خراسان رضوی و حتی کشور است و به سبب یخبندان اخیر و سرمای منفی ۲۰ درجه بسیاری از حیوانات برای تامین غذا دچار مشکل شده و به روستاهای اطراف پناه آورده اند.

وی با بیان این که دیده شدن پلنگ در اطراف شهر نسر نیز در همین راستا ارزیابی می شود اظهار کرد: پیش از این محیط بانان در ارتفاعات “حصار” واقع در مرز تربت حیدریه و کاشمر و منطقه مرتفع “بُزما” در جنوب تربت حیدریه نیز چند قلاده پلنگ دیده اند بنابراین وجود این حیوان محدود به منطقه شکار ممنوع ژرف نیست.

رییس اداره محیط زیست تربت حیدریه گفت: مدتها پیش یک قلاده پوزپلنگ در اطراف روستای نسر دیده شده بود که متاسفانه کشته شد و دادگاه، فرد متخلف را با این توجیه که حیوان بیمار بوده، تبرئه کرد و به جز این مورد گزارشی از وجود یوزپلنگ در سطح شهرستان نداشته و نداریم.

نور محمدی افزود: پلنگ قلمرو وسیعی به مساحت حداقل ۵۰ تا ۶۰ کیلومتر دارد و مکرر در حال حرکت و جنب و جوش است و این احتمال وجود دارد که از شهری به شهر دیگر و حتی از استانی به استان دیگر و فراتر از آن از کشوری به کشور دیگر تردد کند و نمونه آن را قبلا در مرز خراسان رضوی با ترکمنستان دیده ایم.

وی ادامه داد: بر همین اساس آمار دقیقی از تعداد پلنگ های موجود در تربت حیدریه نمی توان ارائه داد ولی وجود حداقل چهار تا پنج قلاده قطعی به نظر می رسد هرچند شواهد و قراین بر تعداد بیشتر هم دلالت دارد.

رییس محیط زیست تربت حیدریه با بیان این که یوزپلنگ و پلنگ شباهت های ظاهری زیادی دارند گفت: پلنگ با وزن، قد و قدرت بدنی بیشتر در مناطق کوهستانی زیست می کند اما یوزپلنگ در تپه ماهورهای کوچک و بیابانی زندگی می کند.

نورمحمدی در پاسخ به این که چرا اداره محیط زیست تربت حیدریه آمار دقیقی از پلنگ های شهرستان در اختیار ندارد اظهار کرد: پلنگ به سختی خودش را به انسان نشان می دهد بر همین اساس سرشماری آن سخت است ضمن این که محیط زیست دوربین کافی برای ثبت و ضبط تصاویر و تحرکات حیوانات منطقه در اختیار ندارد مخصوصا این که قلمرو زیست این گربه سان گسترده است.

وی در خصوص تنوع جانوری تربت حیدریه از جمله در منطقه شکار ممنوع ژرف گفت: در این شهرستان حیواناتی همچون پلنگ، گراز، گرگ، قوچ، کل، میش، بز، آهو و انواع پرندگان زیست می کنند و در جریان یخبندان اخیر که بسیاری از حیوانات وحشی در محاصره برف قرار گرفته و با محدودیت منابع غذایی مواجه شدند به کمک تشکل های مردم نهاد زیست محیطی برای آنها غذا تامین و توزیع شد.

وی افزود: اگرچه تربت حیدریه همچون دیگر نقاط کشور با چالش دخالت انسان در حوزه زیست جانوری و کشتار آنها مواجه است اما با این وجود به لطف و همکاری تشکل های زیست محیطی مردم نهاد شرایط به نسبت خوبی را در جلوگیری از انقراض حیوانات در این منطقه شاهد هستیم.

شهر نسر که چندی پیش به شهر ارتقاء یافت از مناطق بسیار سردسیر خراسان رضوی است به طوری که شهرداری نوپای آن بحث جاذبه “گردشگری برف و یخ” را در دستور کار قرار داده است.

بخش جلگه رخ به مرکزیت شهر “رباط سنگ” در حدفاصل شهرستانهای تربت حیدریه و مشهد قرار داشته و با نیشابور و فریمان نیز همسایگی دارد.

پلنگ ایرانی هم اکنون در فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت(red list ) طبقه‌بندی شده و در کنار اردک سرسفید جزء گونه‌های در معرض خطر یا (ENDANGERED) به شمار می‌روند.