ایران وایر
از همه بازداشتشدگان اعتراضات سراسری در زمان آزادی، مثل قهرمان با اسپند و دستههای نرگس استقبال نشده است. «لاله مهراد»، دکتر روانشناس بالینی که به معترضان و بازداشتیهای اعتراضات سراسری خدمات رایگان مشاوره ارائه کرده است، به «ایرانوایر» میگوید شماری از بازداشتشدگان اعتراضات سراسری پس از آزادی از خانه طرد شده، دختران برای اثبات اینکه مورد تجاوز نیروهای امنیتی قرار نگرفتهاند مجبور به انجام تست بکارت شدهاند، و تعدادی هم از ترس، اصلا به خانه بازنگشتهاند. به گفته خانم مهراد، بسیاری از این افراد پس از آزادی چالشهای بزرگتری پیشرو دارند: عدم پذیرش خانواده!
***
روایت تجاوز به شماری از بازداشتیهای اعتراضات سراسری تازگی ندارد؛ نیروهای امنیتی برای تحقیر زنان، دختران و پسران دانشآموز، اقدام به تجاوز یا تعرض جنسی به آنها کردهاند.
روز دوشنبه ۱۷بهمن۱۴۰۱، روزنامه «گاردین» نیز گزارشی تازه درباره «تجاوز و تعرض جنسی» به شماری از معترضان زن و مرد در جریان سرکوب اعتراضات سراسری مردم ایران در چند ماه اخیر منتشر کرد.
پیشتر روزنامه «نیویورکتایمز» در شماره ۲۶آذر خود با انتشار گزارشی، از استفاده سازماندهیشده ماموران امنیتی جمهوری اسلامی ایران از حربه «تجاوز» برای تحمیل عفاف، و ساکت کردن معترضان زن خبر داده بود.
۱آذر ۱۴۰۱ نیز شبکه خبری «سیانان» با انتشار یک گزارش تحقیقی، از «تعرض جنسی و تجاوز» به بعضی از بازداشتشدگان اعتراضهای اخیر در زندانهای ایران خبر داده بود.
«ایرانوایر» پیشتر روایتهایی از آزار جنسی و تجاوز به بازداشتشدگان و زندانیان زن در زندانهای تبریز، ارومیه و تهران را منتشر کرده بود.
در ایران نیز شماری از فعالان مدنی از جمله «نرگس محمدی»، گزارشهایی از اعمال خشونت جنسی علیه معترضان را تایید کردهاند.
نرگس محمدی در نامهای به «جاوید رحمان»، گزارشگر ویژه حقوقبشر سازمان ملل در امور ایران، «تعرض به زنان حین بازداشت و در بازداشتگاهها» را «بخشی از برنامه سرکوب» جمهوری اسلامی علیه زنان معترض و مبارز خواند، و خواهان تحقیق درباره «تعرض جنسی به زنان بازداشتی» شد.
یکی از پر سروصداترین پروندههای تعرض و تجاوز در جریان بازداشتهای اخیر، پرونده مرتبط با «آرمیتا عباسی»، دختر جوانی است که به اتهام «لیدری اعتراضات» در کرج بازداشت شده و گفته شده است با علائم شدید ترومای تجاوز در بیمارستان بستری بوده و توسط نهادهای امنیتی به زندان منتقل شده است. آرمیتا به تازگی از زندان آزاد شده است.
قهرمان های پس زده شده
پیشتر، تصاویر لحظه آزادی معترضان از زندان را با استقبال دوستان و اعضای خانواده و دستههای گل نرگس دیدهایم، ولی هستند کسانی که حتی بعد از آزادی به خانه باز نگشتهاند، کسی مقابل در بازداشتگاه به استقبال آنها نرفته و اگر هم کسی به پیشواز رفته، الزاما به چشم قهرمان به معترض بازداشت شده نگاه نکرده است. نه تنها اسپند جلوی پای برخی از آزاد شدهها دود نشده، بلکه به برخی از این افراد گفته شده «مگه نگفتیم نرو؟ چرا رفتی؟»
لاله مهراد، روانشناس و موسس مرکز خودشناسی «جوی» که با شماری از افراد بازداشت شده بعد از آزادی در ارتباط است میگوید: «در عین اینکه بسیاری از افراد معترض بازداشت شده از سوی خانواده درک میشوند و خانواده پذیرای آنها است، شماری از بازداشتیهای اعترضات هم از سمت خانوادهها طرد میشوند.»
به گفته خانم مهراد، شماری از زنان و دخترانی که در جریان اعتراضات و طی هفتههای گذشته از زندانهای ایران آزاد شدهاند، به دلیل مورد تجاوز قرار گرفتن در دوران بازداشت یا از سوی خانوادهها مورد پذیرش قرار نگرفته و والدین آنها را مجبور به دادن تست بکارت کردهاند، یا خانواده با انکار تجاوز به کودکان و دختران خود به آنها گفتهاند تو تصور میکنی مورد تجاوز قرار گرفتهای، به تو تجاوز نشده است.
لاله مهراد روانشناس بالینی با آغاز اعتراضات سراسری در ایران، به صورت مستمر دورههای آموزشی آنلاین برای مردم در ایران برگزار کرد و بهصورت رایگان به بازداشت شدهها، کسانی که عزیزان خود را از دست دادند و خانوادههای آنها مشاوره رواندرمانگری ارائه کرد.
به گفته خانم مهراد، سیستمی که از ابتدا مبنای پاداش خود را بر مسائل جنسی گذاشت، تنبیه خود را هم طبعا بر اساس مسائل جنسی قرار میدهد. به همین دلیل چنین اقداماتی را انجام داده و به آن شکل و شمایل شرعی و مذهبی میدهند.
خانم مهراد میگوید شماری از زنان، دختران و مردان جوانی که از ایران با او در تماس هستند میگویند در خلال اعتراضات و در زمان بازداشت، در مسیر انتقال از خیابان به بازداشتگاهها، در ماشینها یا روی موتور نیروهای امنیتی مورد آزارهای جنسی قرار گرفتهاند. این آزارهای جنسی زمانی رخ داده که فرد بین دو مامور امنیتی روی موتور نشانده شده است. افرادی که با لاله مهراد برای دریافت کمک رواندرمانگری در ارتباط بودهاند میگویند لمس بدن، دست مالیدن به بخشهای خصوصی بدن از جمله آلت تناسلی، از موارد آزار جنسی آنها بوده است.
لاله مهراد میگوید: «یکی از افرادی که برای درخواست مشاوره رواندرمانگری از ایران با من در تماس است میگوید مقابل او به افراد دیگری تجاوز میکردند و او را مجبور می کردند که شاهد دیدن چنین صحنهای باشد.»
به گفته موسس مرکز «جوی»، بررسیها از این حکایت دارد که تجاوزها تنها معطوف به سن و جنسیت خاصی نبوده است، پسرهای جوان، مردان و افرادی از جامعه «الجیبیتیکیو» هم تجربیات مشابهی مطرح کردهاند.
عریان شدن مصداق شکنجه و آزار جنسی
لاله مهراد، دکترای روانشناسی میگوید رفتارهایی که در کشورهای غربی مصادیق سوءاستفادههای جنسی بهشمار میرود، در زندانهای ایران بهعنوان روال طبیعی اتفاق افتاده است. از جمله این موارد، عریان شدن فرد بازداشت شده در زمان انتقال از بازداشتگاه پیش از ورود به بند زندان است. تمام بازداشتیها در حالی که لباس بر تن ندارند، حتی در مقابل دیگران لمس میشوند تا زندانبان مطمئن شود فرد شیای در واژن خود پنهان نکرده باشد.
اجبار به انجام تست بکارت بعد از آزادی از زندان
خانم مهراد میگوید: «متاسفانه به دلیل مهم بودن حرف مردم برای برخی از خانوادهها با افکار سنتی، دختران بازداشتی مجبور شدهاند تست بکارت بدهند تا مشخص شود به آنها در دوران بازداشت تجاوز نشده است. از طرفی خانوادههایی هم هستند که به دختران و پسران خود میگویند تو آبروی مار را بردی و اصلا اجازه ندادهاند این افراد وارد خانه شوند و آنها را بعد از آزادی از خانه بیرون کردهاند.»
به گفته لاله مهراد، بحث بکارت یا ویرجینیتی، از نظر پزشکی نظریه رد شدهای است و با آنچه از نظر سنتی فکر میکنیم بسیار فرق دارد. علم ثابت کرده است که چنین چیزی نداریم و این یک دروغ بزرگ است. نباید بههیچ عنوان دختران و پسران را برای آن تحت فشار قرار داد.
این روانشناس اضافه میکند: «موارد بسیاری گفتهاند پدر و برادر ما سختگیرتر از پلیسها بودهاند و به همین دلیل ما حتی میترسیدیم به خانه برگردیم، چون پلیس خانگی داشتیم. این خانوادهها به فرزندان خود گفتهاند شما آبروی ما را بردهاید و میخواهند عزیزان آزاد شده خود را بیرون خانه نگه دارند. اگر هم در منزل آنها را پذیرفتهاند، فشارهای خیلی مضاعفی بر آنها وارد میکنند با این جملات که خودت کردی، تو باعث شدی، ما گفتیم نرو، تو خودت رفتی و جملاتی از این دست.»
فشار تجاوز سوار بر فرد آزاد شده
عمده کسانی که از زندانها آزاد میشوند، فشار روانی بسیاری را تجربه میکنند. سازمانهای حقوقبشری خبرهای متعددی از خودکشی چندین جوان بازداشتشده پس از آزادی آنها از زندانهای جمهوری اسلامی منتشر کردند.
لاله مهراد میگوید: «تجاوز و تحقیری که افراد در اثر تجاوز تجربه کردهاند، باعث میشود احساس خوب نبودن یا بد بودن کنند. برخی از کسانی که مورد تجاوز قرار گرفتهاند مشخصا از این جمله استفاده کردهاند که احساس کثیف بودن میکنند.»
به گفته این دکتر روانشناس، این اتفاق معمولا بر اثر تجاوز رخ میدهد و فرد با حس کثیف بودن میخواهد خودش را بیشتر به صورت فیزیکی بشوید تا تمیز شود.
ضرورت انجام آزمایش خون و مراجعه به پزشک بعد از آزادی از زندان
لاله مهراد میگوید: «اگر فرزندان بعد از آزادی از زندان درخواست مراجعه به پزشک متخصص را داشتند، باید به سرعت این کار را انجام دهیم، بهخصوص که این افراد به دلیل آلودگیهای موجود در بازداشتگاهها نگران مبتلا شدن به یک سری از بیماریها در زندان هستند.»
مساله مهم دیگر این است که با شخصی که از آزار دیدن جنسی میگوید یا در محیطی قرار داشته که شاهد آزارگری بوده است، باید چطور رفتار کرد؟
لاله مهراد میگوید: «ناراحت یا عصبانی نشویم، عکسالعمل نشان ندهیم که وای چه اتفاقی افتاده؟ وای چه شده است؟
این روانشناس تاکید میکند که این افراد را مجبور به باز تعریف وقایع رخ داده با جزییات آن نکنیم: «اگر خود این افراد آمادگی بیان کردن مسائل را دارند، اجازه دهیم صحبت کنند. شرایط را برای مشورت کردن با یک متخصص، چه رواندرمانگر چه پزشک مهیا کنیم. برای هیچ کاری آنها را مجبور نکنیم، نه برای توضیح دادن وقایع و نه برای انجام دادن آزمایشها.
ولی تنها چیزی که این روزها بعد از آزادی توجه به آن بسیار مهم است، انجام آزمایش خون و ادرار بلافاصله بعد از آزادی است. تشویق به صحبت کردن با یک وکیل برای اطلاع از حقوق خود هم بسیار مهم است.»
لاله مهراد میگوید در میان افرادی که از ایران درخواست کمک کردهاند، شماری کودک بوده که زمان بازداشت مورد آزار جنسی قرار گرفتهاند، ولی این افراد حاضر به مطرح کردن مساله تجاوز با خانواده خود نیستند. خانم مهراد میگوید دلیل این سکوت، ترس است. البته در برخی موارد، خانوادهها موضوع را با من مطرح کردهاند.
لاله مهراد به کرات تاکید دارد که افراد مورد آزار قرار گرفته حتما با مشاور و رواندرمانگر صحبت کنند، چون این موارد میتواند آینده آنها را بهکل تحت تاثیر قرار دهد. این اتفاق بر ارتباط جنسی آینده آنها تاثیر خواهد داشت و باید بتوانند این اتفاقات را برای خود حل کرده از آن بگذرند.
چه کسی در تجاوز مقصر است؟
دکتر لاله مهراد به کسانی که مورد تجاوز قرار گرفتهاند میگوید باید به خود هر روز و هرلحظه بگویند که مقصر و گناهکار اتفاق رخ داده نیستند، بلکه گناهکار شخصی است که فرد را مورد تجاوز قرار داده است. قرار نیست شما بهخاطر اشتباهی که شخص دیگری مرتکب شده، خود را تنبیه کنید.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید