خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۲ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت، دستکم ۳۲ شکارچی و صیاد متخلف بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند و دو متخلف در شهرستان باوی به کاشت درخت محکوم شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۱۰ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم و خطرناک برای تمام گروه‌ها اعلام شد و آلودگی هوا در شهر فهرج در استان کرمان به ۳ برابر حد مجاز رسید. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می توان به تلف شدن ۲ قلاده زرافه در باغ وحش صفادشت اشاره کرد. افزون بر این، تداوم خشکسالی و فرونشست زمین و همچنین بحران های ناشی از سو مدیریت در مقوله پسماند و آلاینده های محیط زیستی در نقاط مختلف کشور کماکان ادامه دارد که در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
-
گربه شنی
در هفته ای گه گذشت سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش از تلف شدن ۲ قلاده زرافه در باغ وحش صفادشت خبر داد.
گفتنی است حدود ۳ سال پیش ۳ زرافه، چند ماهه وارد مرکز نگهداری صفادشت شدند که از بین این ۳ زرافه یک نر و ۲ ماده بودند، اولین زرافه نر چند سال پیش تلف شد و دومین زرافه که ماده بود در اواخر شهریور ۱۴۰۱ و اخیراً هم زرافه سوم در این باغ وحش تلف شده است.
همچنین بر اساس گزارشات منتشر شده، کفتار راه راه که تنها گونه کفتار در ایران است، در معرض خطر انقراض قرار دارد.
از سوی دیگر رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان یزد، با اشاره به این که ۷۶ گونه در معرض خطر انقراض در کشور وجود دارد که ۱۱ مورد آن در استان یزد زیست می‌کنند، اظهار کرد: حیوانات در حال انقراض استان یزد شامل حیواناتی همچون یوزپنلگ، گربه پالاس، گربه شنی، شاه روباه، گورخر ایرانی و گوزن زرد در دسته پستانداران و پرندگانی نظیر هوبره، عقاب طلایی، عقاب شاهی، شاهین و بالابان هستند.
حجت دهقان در ادامه از کمبود نیروی محیط بان در این استان خبر داد و افزود: سرانه کشوری تخصیص یک نفر محیطبان به ازای هر ۱۰ هزار هکتار عرصه‌های حیات وحش است اما استان یزد تنها ۴۸ محیطبان فعال دارد و در واقع هر محیطبان مسئول حفاظت افزون بر ۲۰ هزار هکتار از عرصه‌های در اختیار محیط زیست است.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفته اخیر، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۳۲ صیاد و شکارچی در استان های خراسان رضوی، فارس، البرز، آذربایجان غربی، کردستان، لرستان، سمنان و زنجان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
یک متهم جرایم علیه بهداشت عمومی با رای دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان باوی در استان خوزستان به کاشت ۵۰ درخت و نوشتن مقاله ملزم شد.
همچنین یک متهم دیگر در شهرستان باوی که به بهره‌برداری غیرمجاز از شبکه برق اقدام کرده بود به تهیه دو مقاله در خصوص آسیب‌ها و خسارات برداشت غیرمجاز از شبکه برق و کاشت ۱۰ تا ۱۵ اصله درخت ملزم شد.
علاوه براین، بیش از ۳۱ تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری ۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های خراسان رضوی و مازندران کشف و ضبط شده و دستکم ۷ متهم در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
از سوی دیگر، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست البرز از کشف و ضبط یک کامیون انواع گونه غیر بومی و بومی غیر مجاز حوزه کرج خبر داد.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و 
قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته گذشته شاخص کیفی هوا در شهرهای ساوجبلاغ ۱۷۳، نظرآباد ۱۵۴، تهران ۱۶۵، کرج ۱۶۲، اشتهارد ۱۵۲، فردیس ۱۶۶، مشهد ۱۰۸، اهواز ۱۰۸، شوشتر ۱۲۸ و هندیجان ۱۱۵ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد.
علاوه بر این، معاون عمرانی فرماندار فهرج از بروز طوفان شن و افزایش آلودگی هوا در این شهرستان خبر داد و گفت: در حال حاضر آلودگی هوا در این شهر ۳ برابر حد مجاز است.
براساس گزارشات منتشر شده، تهران از ابتدای سال ۳ روز هوای پاک، ۱۶۳ روز هوای قابل قبول، ۱۲۳ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه، ۳۲ روز هوای ناسالم برای همه افراد، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و ۲ روز هوای خطرناک داشته است.
بحران خشکسالی و آلاینده های محیط زیستی
در هفته ای که گذشت، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست از کاهش بیش از هزار کیلومترمربعی مساحت دریاچه ارومیه خبر داد.
همچنین بر اساس گزارشی دیگر، تالاب انزلی در طول ۵۰ سال اخیر با مشکلات زیست‌محیطی بسیار و بی‌توجهی مسئولان روبه‌رو بوده است که تخلیه فاضلاب و ضایعات خانگی و صنعتی، افزایش سطح رسوبات، تغییر کاربری زمین‌ها و تبدیل بخشی از اراضی حاشیه تالاب به زمین‌های کشاورزی، احداث موج‌شکن و یا گسترش گیاه آزولا از نمونه‌های آن است.
بنابر گزارش‌های قابل استناد، تالاب انزلی در دهه ۵۰، هشت متر عمق داشت اما عمق این تالاب در سال ۱۳۹۰ به ۱٫۵ تا ۲ متر رسید و در حال حاضر، عمق تالاب انزلی کمتر از یک متر است. تالاب انزلی روز به روز به مرگ نزدیک تر می‌شود و متأسفانه عدم مدیریت صحیح و ناهماهنگی میان سازمان‌های دولتی، تاکنون کمکی به احیای تالاب نکرده است.
آتش‌سوزی در سایت دپوی زباله محمودآباد
از سوی دیگر، براساس آمار رسمی شرکت آب و فاضلاب استان خراسان شمالی حدود ۲۵۶ روستا در این خطه شمال شرق کشور با تنش آبی مواجه هستند که برای رفع آن به ۱۵ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست دزفول نیز بیان کرد: در حال حاضر تنها ۴۰ درصد فاضلاب شهرستان دزفول زیر پوشش شبکه فاضلاب قرار دارد و به تصفیه‌خانه فاضلاب منتقل می‌شود و ۶۰ درصد دیگر فاضلاب وارد رودخانه می‌شود.
رئیس گروه منابع آب و پایش تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه در چند دهه گذشته توسعه ناپایدار در حوزه‌های آبخیز تالابی از جمله صنعت و کشاورزی و توسعه شهر‌ها موجب نابودی تالاب‌ها شده است، گفت: در حال حاضر حدود نیمی از وسعت تالاب‌های کشور ظرفیت غبارخیزی دارند و از ۲۲۶ تالاب ثبت‌شده در فهرست آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور، تالاب‌های با وسعت بیش از ۱/۴۶ میلیون هکتار، منشأ گرد و غبار هستند.
در این راستا استاد گروه خاک‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت: پایش‌های اخیر نشان می‌دهد که نرخ فرونشست زمین در تالاب بین‌المللی گاوخونی در شرق اصفهان از سال ۹۶ تا کنون پنج برابر شده است.
از دیگر اخبار مرتبط با آلاینده های محیط زیستی میتوان به اظهارات فرماندار بویین زهرا در خصوص پسماندهای قزوین اشاره کرد. به گفته وی: تمام پسماند قزوین وارد بوئین زهرا می‌شود که این امر نارضایتی‌های بسیاری را به همراه داشته است و در شرایط کنونی لازم است به محیط زیست این شهرستان توجه شود.
به عقیده رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، ریشه مشکلات زیست محیطی، اجرا نشدن سند آمایش سرزمین است. به گفته سمیه رفیعی: مشکل دیگر این است که استانداردهای زیست محیطی کشور ما تعاریف مشخصی ندارد.
همچنین بر اساس گزارشی دیگر، سایت زباله محمودآباد در فاصله کمتر از ۵۰ متری دریای خزر قرار دارد و چند دهه است که زباله‌های تولید این شهر در آنجا دپو و شیرابه‌های ناشی از آن روانه دریا می‌شود. طی هفته گذشته آتش‌سوزی در این سایت دپوی زباله در حالی اتفاق افتاد که مسئولان اظهارات ضد و نقیضی درباره علت آتش‌سوزی عنوان می‌کنند و تاکنون علت این حادثه مشخص نشده است.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید