همزمان با ادامهٔ جنگ و کشتار و خرابی و خشونت در اوکراین، جامعهٔ روسیه با مشکلات روزافزون روبهروست و دستگاه حکومتی، مخالفان خود را با خشونت هرچه بیشتر تعقیب میکند.
ولادیمیر پوتین جامعهٔ روسیه را برای «جنگ بیپایان» آماده میکند و با شعار «دفاع از وطن» مصمم است این فکر را در ذهن مردم جا بیندازد که «راه بازگشت از لبهٔ پرتگاه وجود ندارد».
کودکان اوکراینی که به زور به روسیه منتقل شدهاند و اوکراین هفتهٔ گذشته موفق شد گروهی از آنها را بازگرداند، میگویند آنها را در زیرزمین و گرسنه نگه داشتند و کتک میزدند. «دو نفر که شعار زندهباد اوکراین سر داده بودند، ناپدید شدهاند.»
از تأمین جنگافزار تا جنگ با کانالهای تلگرامی
گزارش تحقیقاتی پرسروصدا حاکی است روستک، نهاد روسی مسئول فنآوریهای نظامی و غیرنظامی در روسیه که یکی از وظایف اصلی آن در روزهای جنگ، تأمین تسلیحات و تجهیزات نظامی مورد نیاز ارتش روسیه است، اکنون در دو جبهه فعال است و همزمان با تأمین توپ و تانک، با کانالهای بینام تلگرامی میجنگد.
بر اساس گزارش، در پاییز گذشته کانال تلگرامی با عنوان «چراغها را خاموش کنید» پستی منتشر کرد که به مراسم جشن تولد یکی از دوستان سرگئی چمزوف رئیس روستک و از دوستان نزدیک ولادیمیر پوتین، اختصاص یافت. واسیلی بروفکو رئیس روابط عمومی روستک، متوجه این نوشته شد و آن را به چمزوف نشان داد؛ چمزوف از او خواست با صاحبان این کانال تلگرامی تماس بگیرد تا نوشتههای خود را حذف کنند.
زیر نظر بروفکو، گروهی از پلیس و مأموران امنیتی متوجه شدند سه نفر و در میان آنها کریل سوخانوف، نزدیک به کسنیا سوبچاک که چهار سال پیش از نامزدهای ریاستجمهوری روسیه بود، مدیریت این کانال تلگرامی را برعهده داشتند. هر سه نفر «به اتهام باجگیری ۱۱ میلیون روبل در ازای پاک کردن یک پست تلگرامی» بازداشت شدهاند.
از این گزارش برمیآید این اولین بار نیست صاحبان کانالهای تلگرامی به شکایت رئیس روستک و مدیرانش تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند. پیشتر آناتولی سپیرین وبلاگنوس اهل شهر اولیانوفسک که پستهای انتقادی علیه بروفکو و همسرش تینا کاندلاکی از پروپاگاندیستهای کلیدی کرملین منتشر کرده بود نیز بازداشت شد؛ اتهام وی هم باجگیری بود. گفته میشود در سال ۲۰۲۲، بیش از ۵ هزار پست تلگرامی دربارهٔ روستک و رئیس این نهاد از تلگرام حذف شده است.
از منابع آگاه برمیآید شناسایی و مجازات مخالفان کرملین و دوستان پوتین در تلگرام و حمایت مالی از کانالهای تلگرامی که روایات کرملین را ترویج میکنند از تابستان گذشته مسئولیت اصلی بروفکو در روستک شده و او با هماهنگی رئیس روستک حتی بخشی از بودجهٔ این نهاد را در شرکتهایی سرمایهگذاری کرده که اکنون یکی از آنها طرف قرارداد شهرداری مسکو برای شناسایی چهرهٔ شرکتکنندگان در اعتراضهای خیابانی شده و دیگری به نام «شکارچی» به کمک هوش مصنوعی، مشغول جمعآوری و تحلیل اطلاعات به منظور شناسایی کاربران اینترنتی با نام مستعار است.
روستک عدهای از صاحبان کانالهای تلگرامی سیاسی را روانهٔ زندان کرده و قرار است به زودی به نیروی انتظامی و اطلاعاتی نرمافزاری را تحویل دهد که قادر است کاربرای اینترنتی را شناسایی کند.
پریگوژین کیست و شنود گفتوگوی او به چه معناست؟
یوگنی پریگوژین که رسانهها از مدتها پیش به او «آشپز پوتین» لقب دادهاند، پس از سالها انکار سرانجام اذعان کرد که صاحب ارتش خصوصی «واگنر» است که در اوکراین، سوریه و برخی کشورهای آفریقایی بازوی نظامی کرملین و حتی توانمندتر از ارتش روسیه است. او همچنین «ارتش سایبری» تشکیل داده که موظف است برای ترویج پروپاگاندای روسیه تلاش کنند و با این اتهام روبهروست که برای تأثیر بر افکار عمومی هنگام انتخابات در بسیاری از کشورها از جمله انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا نقش داشته است.
در حالیکه جنجال پیرامون یوگنی پریگوژین -برخی اوغات به ابتکار خود او- پدیدهای عادی شده، انتشار شنود گفتوگوی یوسف پریگوژین، تهیهکنندهٔ موسیقی، با فرهاد احمدوف، میلیاردر و سناتور سابق روس که اکنون مقیم آذربایجان است، پرجنجالترین ماجرای روزهای اخیر شده. در این گفتگو که پریگوژین مدعی است توسط هوش مصنوعی ایجاد شده، ادعایی که توسط خبرنگاران تحقیقاتی رد شده، او و همصحبتاش به ولادیمیر پوتین و محافل نزدیکش به دلیل آغاز جنگ در اوکراین و اینکه «آیندهٔ روسیه را مختل کردهاند» فحشهای بد و بیراه میدهند.
این گفتوگو باعث شده مجدداً بحثهای جدی دربارهٔ صداقت طرفداران کرملین مطرح شود و «شواهد حاکی از آن است که بسیاری از کسانی که بهظاهر و در ملأ عام از پوتین حمایت میکنند، در اصل معتقدند او روسیه را به لبهٔ پرتگاه رساند. البته همهٔ این افراد متفقالقولند اکنون که جنگ در جریان است، باید به هر قیمتی در آن پیروز شد. حتی مخالفان جنگ نمیخواهند طرف بازنده باشند… انتشار شنود این تماس تلفنی مانند انفجار بمب بود و بیشک قشر مرفه جامعهٔ روسیه را بهشدت تحت تأثیر قرار داده است. عدهای خوشحالند کردهاند که نارضایتی از پوتین علنی شده. برخی دیگر آن را زنگ خطر خواندهاند چراکه مطمئن شدهاند در کانون توجه سازمانهای اطلاعاتی روسیه، اوکراین و غرب قرار دارند. به نیروهای انتظامی-اطلاعاتی هشدار داده بسیاری از طرفداران ظاهری جنگ در باطن مورد اعتماد نیستند و بالقوه میتوانند در اردوگاه دشمن قرار گیرند… عملاً در میان محافل سطح بالای جامعهٔ روسیه دو جریان متضاد شکل گرفته: از یک سو، تشدید نگرانی از فاجعهٔ نزدیک و از سوی دیگر، تشدید فشار بر تمام کسانیکه این حس را دارند و هرچه نارضایتی شدیدتر باشد، سرکوب نیز شدیدتر خواهد شد.»
«کرملین نمیداند چه واکنشی به ماجرای پریگوژین نشان دهد. هر واکنشی به معنای ضعف است، مجازات ممکن است باعث اعتراض محافل نزدیک شود چراکه همه به ظاهر طرفدارند و در خلوت خود همینگونه فحش میدهند.»
«سیستم سرکوب در روسیه رکورد خشونت را شکسته»
پدر دختری که در مدرسه، پرچم اوکراین را نقاشی کرده بود به دو سال زندان محکوم شد اما او توانست از بازداشت فرار کند در عین حال دختر وی همچنان در یتیم خانه است. پلیس با خشونت بیسابقه مشتریان کافهای در مسکو را مورد ضرب و شتم قرار داد چراکه عدهای شکایت کردهاند صاحبان این کافه برای حمایت از نیروی نظامی اوکراین پول حواله کردهاند.
گروهی از نیروهای انتظامی و لباسشخصیها نمایشگاهی که بدون مجوز برپا شد و عرضهکنندهٔ آثار هنرمند نقاشی بود که به دلیل مخالفت با جنگ تحت پیگرد قانونی قرار دارد را برهم زدند و بازدیدکنندگان را با باتوم زدند و عدهای را مورد شکنجه قرار دادند و به تجاوز و تیمارستان اجباری تهدید کردند.
همزمان چهار سازمان مدنی و مدافع حقوق بشر «مأمور بیگانه» اعلام و عملاً با شرایطی روبرو شدهاند که نمیتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. این گزارش تنها یک ماه سرکوب و تلاشهای دولت روسیه برای شکست مخالفت با جنگی است که «ولادیمیر پوتین پایان آن را متصور نیست و جامعهٔ روسیه را آماده میکند که تا ابد در شرایط جنگی تمامعیار و بدون اهداف مشخص به سر ببرند».
۱۳ ماه از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین و سرکوب بیسابقهٔ در داخل روسیه گذشت. طی این مدت دستکم ۱۹ هزار و ۶۴۴ نفر به دلیل اعتراض به جنگ بازداشت و ۴۴ نفر به زندان محکوم شدهاند؛ ۴۸۷ نفر تحت پیگرد قانونی قرار دارند. ۴۴۴ رسانه و وبسایت هدف سانسور قرار گرفتهاند.