به گزارش ایسنا، هر ساله در تاریخ ۸ ژوئن “روز جهانی اقیانوس ها” گرامی داشته می‌شود که در سال جاری مصادف با ۱۸ خرداد است. این تاریخ روزی برای آشنایی مردم با تاثیر فعالیت‌های انسانی، گرمایش جهانی و تغییر اقلیمی روی اقیانوس‌ها، تالاب‌ها و پهنه‌های آبی کره زمین است. روز جهانی اقیانوس‌ها (۸ ژوئن) و در کنار آن روز دریا، تالاب و حق آبه‌ها اهمیت توسعه پایدار بر مبنای استانداردهای زیست محیطی در رابطه با منابع آبی کره زمین را به ما یادآوری می‌کند.   

مهدی رهنما در گفت و گو با ایسنا درباره اهمیت اقیانوس‌ها برای حیات زمین اظهار کرد: بیش از ۷۰ درصد از سطح کره زمین را پهنه‌های آبی یا همان اقیانوس‌ها تشکیل می‌دهند همچنین تنوع زیستی اقیانوس‌ها موجب شده است که از آن‌ها به عنوان ذخیرگاه ژنتیکی کره زمین نام برده شود این در حالیست که اقیانوس‌ها به عنوان یکی از منابع اصلی، حدود ۶۰ درصد اکسیژن موجود در سطح زمین را تامین می‌کنند. 

وی افزود: جذب دی اکسید کربن موجود در جو نیز به کمک اقیانوس‌ها انجام می‌شود.  تحقیقات نشان می‌دهد ۴۰ درصد از دی اکسید کربن تولید شده توسط انسان در اقیانوس‌ها جذب می‌شود و در نتیجه می‌توان گفت که اقیانوس‌ها به عنوان مخزن کربن در سطح کره زمین و یک حائل مهم برای کاهش اثرات ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای متاثر از فعالیت‌های انسانی هستند.

آلودگی‌های اقیانوس‌ها

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور درباره آلودگی‌هایی که در اقیانوس‌ها و دریاها وجود دارد، گفت: یکی از انواع آلودگی‌های موجود در اقیانوس‌ها پساب‌های صنعتی و خانگی است که  اثرات مخربی نظیر بر هم زدن چرخه زندگی آبزیان، رشد بیش از حد جلبک‌ها و کمبود اکسیژن در نتیجه آن، بر هم زدن منظر دریاها، مرگ آبزیان، اسیدی و سمی شدن آب‌های اقیانوس‌ها  و.. را در پی دارد.

رهنما ادامه داد: رفت و آمد شناورها و کشتی‌های دریایی یا به‌طور کلی صنعت حمل و نقل دریایی نیز یکی دیگر از عوامل مهم آلوده‌کننده اقیانوس‌ها است که موجب نشت مواد و مشتقات نفتی، شیمیایی و میکروبیولوژیک در اقیانوس‌ها می‌شود. این مواد شیمیایی، نفتی و… آثار مخربی بر اکوسیستم آن منطقه می‌گذارند. این آثار مخرب در نتیجه گسترش مواد آلاینده و پوشش سطح آب در نهایت موجب تلفات آبزیان به علت کاهش در انتقال نور، کاهش در میزان اکسیژن حل شده، آسیب سلولی و در نهایت مرگ به علت تماس با مواد آلاینده به‌صورت مستقیم خواهد شد. 

وی افزود: از جمله آلودگی‌های دیگری که به اقیانوس‌ها صدمه می‌زنند، می‌توان به آلودگی پلاستیکی اشاره کرد که به هیچ وجه قابل تجزیه نیستند و در حیات حیوانات بسیار تاثیرگذار هستند. به‌طور مثال برخی از دلفین‌ها، خرچنگ‌ها و لاکپشت‌ها از بقایای پلاستیک‌ها تغذیه می‌کنند و تلف می‌شوند. 

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور ادامه داد: مسئله دیگری که اخیرا بسیار مشکل‌آفرین شده و افزایش جمعیت نیز در گسترش آن نقش زیادی دارد، استخراج مواد معدنی، گاز و نفت از سطح زیرین دریاها و اقیانوس‌ها است. همچون سکوهای نفتی که برای استخراج مواد هیدروکربنی و یا استخراج گاز در خلیج فارس که به شدت نیز در آن فعالیت می‌شود. 

وی افزود: در برخی از مناطق دنیا موضوع اکتشاف منابع هیدروکربنی و عناصر معدنی همچنین بهره‌برداری و استخراج این عناصر به عنوان یکی از اهداف توسعه‌ای مورد توجه قرار گرفته است که هر کدام از این فعالیت‌های معدنی، آلودگی و آسیب‌های زیست محیطی بسیاری را به دنبال دارد.  

تاثیر افزایش دمای اقیانوس‌ها بر زیر آب رفتن جزایر

رهنما درباره تاثیر تغییرات اقلیمی بر سطح و کیفیت اقیانوس‌ها اظهار کرد: تغییرات اقلیمی موجب بالا رفتن درجه حرارت در سطح کره زمین شده است. تاثیر این افزایش درجه حرارت در سطح زمین با سطح اقیانوس‌ها متفاوت است. مطالعات نشان می‌دهد که در ازای هر یک درجه افزایش دما در سطح آب اقیانوس‌ها بین ۷۰ سانتیمتر تا یک متر تراز آب بالا می‌رود که در این صورت مناطق ساحلی و خط ساحلی کشورهای مختلفی که در حاشیه اقیانوس‌ها و دریاها قرار گرفته‌اند، جابه جا می‌شوند و جزایر زیر آب می‌روند. 

وی ادامه داد: سال‌های گذشته نیز پدیده‌ای به نام مالدیوی شدن مورد توجه قرار گرفته است. در اثر تغییر اقلیم، افزایش دما و در نتیجه افزایش سطح آب اقیانوس‌ها مجمع‌الجزایر مالدیو در معرض غرق شدگی قرار گرفته‌اند. اگر این افزایش سطح تراز آب اقیانوس‌ها ادامه داشته باشد در آینده‌ای نزدیک دیگر کشوری به نام مالدیو وجود نخواهد داشت. 

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور با تاکید بر اینکه افزایش دما موجب کاهش اکسیژن اقیانوس‌ها و مهاجرت آبزیان از مناطقی که آب‌های گرم‌تری دارند به مناطقی با آب سردتر می‌شود، گفت: از جمله تاثیرات دیگر تغییرات اقلیمی افزایش شوری آب و املاح است. بر اثر تغییر اقلیم و افزایش دما در برخی مناطق میزان تبخیر و تعرق نیز تغییر می‌کند و محیط‌های آبی از نظر زیست محیطی دچار مشکل می‌شوند.  

رهنما در پایان درباره تاثیرات تغییرات اقلیمی بر اقیانوس‌ها و پدیده‌های جوی تصریح کرد: افزایش دما در اقیانوس‌ها موجب پدید آمدن شرایط آب و هوایی متفاوت نسبت به شرایط عادی می‌شود چراکه دمای سطح اقیانوس‌ها در تشکیل جریان‌های آب و هوایی موثر است و می‌تواند برخی مناطق را دچار ترسالی و برخی مناطق را دچار خشکسالی کند.