ار اف ای
با شروع فصل سرما آلودگی هوای تهران دوباره شدت گرفت، به طوری که دانشآموزان ابتدایی و بخش بزرگی از کارمندان موظف خواهند بود فردا – چهارشنبه ۲۴ آبان –در خانه کار کنند. علت اصلی این آلودگی همچنان مصرف بیرویۀ سوخت است.
روز سهشنبه ۲۳ آبان، استانداری تهران اعلام کرد که فردا، چهارشنبه، در «شرایط اضطرار آلودگی هوای تهران»، کلاسهای پیشدبستانی و ابتدایی به شکل «غیرحضوری و مجازی» دایر خواهد شد و مهدهای کودک تعطیل خواهد بود. فعالیتهای ورزشی در فضای باز نیز در همۀ مقاطع تحصیلی ممنوع شده است. طبق معمول شهرستانهای دماوند و فیروزکوه مستثنی هستند.
«کارگروه اضطرار آلودگی هوا» که مسئول این نوع تصمیمگیریهاست همچنین اعلام کرد که «با توجه به تداوم انباشت آلایندهها در پایتخت»، یکسوم کارکنان دستگاههای اجرایی در روز چهارشنبه ۲۴ آبان «از ظرفیت دورکاری استفاده خواهند کرد.»
در این مورد، افرادی که از بیماریهای قلبی و تنفسی رنج میبرند، زنان باردار و مادرانی که فرزند زیر هفت سال دارند الویت خواهند داشت.
علاوه بر این در روز چهارشنبه شهرداری تهران «مجوز طرح ترافیک» صادر نخواهد کرد و پلیس راه جلو حرکت شبانۀ «خودروهای گازوئیلی سنگین را که آلاینده قابل رویت دارند» خواهد گرفت.
زمستانهای آلودۀ تهران
شهر تهران و حومه از چند روز قبل در هالهای خاکستری رنگرنگ فرو رفته است. اما این وضعیت استثنایی نیست. هر ساله از اواسط آبان تا اسفندماه، آلودگی هوا در تهران به دلیل پدیدۀ معروف «وارونگی» شدت میگیرد. در این وضعیت، یک لایه هوای سرد بالای هوای گرم قرار میگیرد و مانع پراکنده شدن آلایندهها میشود.
خبرگزاری فرانسه یادآوری میکند که آلودگی شدید فقط دامنگیر پایتخت ایران نیست و شهرهایی چون اهواز، مشهد یا اصفهان نیز سخت گرفتار این پدیدهاند.
در چند سال اخیر، بستن مدارس یکی از راهحلهای موقتی بوده که مسئولان چند بار به اجرا گذاشتهاند. دوران اپیدمی کووید ۱۹ این اقدام را عادیتر جلوه داد.
طبق گزارش بانک جهانی، خودروهای سنگین، موتورسیکلت و البته نیروگاهها از علل اصلی آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ایران است. در سالهای اخیر رواج مازوت سوزاندن در نیروگاهها، میزان آلودگی را به وخامت کشاند. مازوت که گاه به آن «نفت کثیف» (Dirty Oil) گفته میشود، نوعی نفت کوره است که گرمای زیاد تولید میکند اما بسیار آلاینده است. علاوه بر نیروگاهها و دیگهای بخار، تنورهای نانوایی یا برخی موتورهای کشاورزی و صنایع دریایی از آن استفاده میکنند.
سال گذشته، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود که «انباشت مازوت در کشور خیلی بالاست و با توجه به شرایط تحریم این ماده کمتر صادر میشود.» وی در عین تأکید بر این نکته که «اجازه استفاده از مازوت را در نیروگاهها نمیدهیم»، افزوده بود که در فصل سرما که مصرف سوخت افزایش مییابد، نیروگاهها ناچار هستند از «سوخت کمکی» استفاده کنند.
پرویز سروری، رئیس شورای عالی استانها نیز در اظهاراتی متناقض گفته بود: «در تهران، نیروگاهها به هیچ عنوان از مازوت استفاده نمیکنند.» اما بلافاصله اضافه کرده بود که «متاسفانه با توجه به شدت مصرف، برای تأمین برق با مشکلات بسیاری مواجه هستیم. این افزایش مصرف ما را در مقابل دوگانهای قرار داده که یا باید مجموعههای صنعتی را متوقف کنیم و یا باید در برخی استانها برای تأمین برق از مازوت استفاده کنیم.»
مازوت میتواند با گذشتن از مراحل بیشتر پالایش به گازوییل یا مواد دیگر تبدیل شود. اما پالایشگاههای ایران ظرفیت کافی برای پاسخ دادن به نیازها را ندارند.