خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۴ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت دستکم ۳۸ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا در ۲۱ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. همچنین بر اساس گزارشات منتشر شده یک قلاده سیاهگوش در جلفا بر اثر تصادف با خودرو تلف شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی و فرونشست در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین میکند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
در هفته ای که گذشت، علیرضا قوجایی رئیس اداره محیط زیست جلفا اعلام کرد: در پی تصادف یک قلاده سیاهگوش با خودرو بدلیل تاریکی، ماموران یگان حفاظت محیط زیست سریع به محل حادثه اعزام و حیوان را به دامپزشکی منتقل کردند. متاسفانه بر اثر شدت تصادف خودرو با این حیوان پس از تلاش فراون دامپزشکان شهرستان، بدلیل خونریزی داخلی شدید این سیاهگوش تلف شد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۹ تن چوب قاچاق در استان آذربایجان غربی ضبط و در این راستا یک متهم بازداشت شد. همچنین طی این مدت دستکم ۳۷ شکارچی غیرمجاز در استان های آذربایجان شرقی، لرستان، گیلان، فارس، خراسان رضوی، قزوین، اصفهان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی و تهران بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه امسال ۴۷۷ پرونده تخلف زیست محیطی در این استان تشکیل و ۵۰۳ نفر دستگیر شده است بیان کرد: تاکنون ۱۰۴ پرونده مختومه شده است و مابقی نیز در حال رسیدگی هستند.
همچنین، مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه گفت: ۲۴۰ هزار هکتار منطقه تحت نظارت سازمان محیط زیست در این استان وجود دارد. به طور میانگین در هر ماه ۱۰ نفر شکارچی غیرمجاز در این مناطق دستگیر می‌شوند. افرادی که مرتکب این جرم شوند، با دستور مقام قضایی جریمه و راهی زندان می‌شوند.
حق تنفس و هوای پاک
براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای ورامین ۱۷۸، قرچک ۱۷۲، شهر ری ۱۹۱، تبریز ۱۲۳، مشهد ۱۱۰، تهران ۱۷۹، اراک ۱۳۰، شازند ۱۱۰، لامرد ۱۱۲، کارون ۱۰۱، ماشهر ۱۱۰، هندیجان ۱۳۵، اهواز ۱۶۰، سوسنگرد ۱۶۹، شوشتر ۱۴۲، شادگان ۱۴۷، دزفول ۱۲۸، اندیشمک ۱۵۲، آبادان ۱۳۸، اصفهان ۲۳۶ و همدان ۱۳۴ ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.
علیرضا زالی، رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه تخمین زده می‌شود در کشور از هر ۱۰ زن، یک نفر به آندومتیوز مبتلاست، گفت: آلاینده‌های هوا نیز از جمله عوامل پرخطر ابتلا و تشدید این بیماری است. میزان آلاینده‌های موجود در هوا با ابتلا به اندومتریوز در کشورهای صنعتی رابطه مستقیم دارد. دی اکسین‌ها ترکیبات موجود سمی موجود در آلاینده‌ها که حتی ممکن است از طریق مصرف چربی اشباع در مواد غذایی گوشتی نیز وارد چرخه غذایی افراد شود، در بروز بیماری تاثیر بسزایی دارد.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل میکند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
در هفته ای که گذشت، مدیرعامل آب و فاضلاب کشور اعلام کرد: درحال گذراندن چهارمین سال پیاپی خشکسالی در کشور هستیم و علی‌رغم پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، مبنی بر بارش‌های نرمال و فرانرمال، متأسفانه شاهد کاهش بارش‌ها در پاییز امسال بوده‌ایم.
وی افزود: کاهش بارش‌ها نگرانی‌ها در حوزه منابع آب کشور را افزایش داده است. منابع آب تجدیدپذیر کشور که حدود ۱۰ سال قبل، ۱۳۰ میلیارد مترمکعب بود، امسال به حدود ۱۰۰ میلیار مترمکعب رسیده است.
از سوی دیگر، سخنگوی صنعت آب با اشاره به وضعیت برخی سدهای کشور گفت: مجموعه ۱۳ سد دریاچه ارومیه دارای ۲۳ درصد پرشدگی است. در خراسان رضوی وضعیت همچنان خوب نیست و سد دوستی پنج درصد پرشدگی دارد و نسبت به سال گذشته ۶۷ درصد کاهش داشته است.
بر اساس گزارشات منتشر شده، آمارهای وزارت نیرو از افت ۷ درصد بارش‌های کشور در مقایسه با سال قبل حکایت دارد؛ در سال‌های اخیر به‌واسطه وقوع خشکسالی، بارندگی‌های کشور در مقایسه با میانگین بلندمدت به‌شدت کاهش پیدا کرده و فعلاً ۳۱ درصد کمتر از میانگین است.
همچنین طبق آمار بهره‌برداری از سدهای مخزنی کشور، در شرایط فعلی میزان پرشدگی حجم آب موجود در مخازن کشور به ۴۰ درصد رسیده و ۶۰ درصد از مخازن سدها خالی است.
سخنگوی صنعت آب کشور در خصوص بحران فرونشست در کشور اظهار داشت: سالانه بین ۴۵ تا ۵۰ سانتی‌متر فرونشست در کشور رخ می‌دهد، در ۳۵۹ دشت فرونشست رخ داده و ۴۲۰ دشت افت تراز دارد که ممنوعه و ممنوعه بحرانی است.
عیسی بزرگ‌زاده با اشاره به وضعیت آبخوان‌های کشور نیز ادامه داد: ۷۰ درصد از دشت‌های کشور ۹۰ درصد چاه‌های کشور را در بر گرفته است که اکنون در وضعیت بحرانی و ممنوعه بحرانی قرار دارد.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کاشان، اظهار داشت: با توجه به استنکاف برخی مسئولین واحدها و تداوم آلایندگی تعداد سه واحد آلاینده تعطیل و سه واحد آلاینده دیگر نیز در صورت عدم رفع آلایندگی پس از طی مراحل قانونی تعطیل خواهند شد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان قدس از پلمب یک واحد تفکیک زباله آلاینده و غیرمجاز با حکم قضایی در این شهرستان خبر داد و گفت: در پی شکایت شهروندان از یک واحد تفکیک زباله واقع در هفت جوی این شهرستان، کارشناسان این اداره نسبت به پایش و بررسی وضعیت زیست محیطی محل مورد نظر اقدام کرده و با حکم مرجع قضایی و با حضور ماموران نیروی انتظامی نسبت به پلمب مرکز تفکیک زباله غیر مجاز و آلاینده اقدام شد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید