وزارت کشور آماری رسمی در خصوص مشارکت‌ها و به‌خصوص آرای باطله که اهمیت زیادی در این انتخابات دارد، منتشر نکرده است. علی باقری، مدیرکل سیاسی وزارت کشور در دوره اصلاحات در این باره، در شبکه ایکس (توئیتر) نوشت: «نکات جالب و بی‌سابقه در اعلام نتایج انتخابات تهران: اساساً تعداد آرای مأخوذه، صحیح و باطله مأخوذه و غیرمأخوذه اعلام نمی‌شود. آمار اعلامی، به غیر از یک مورد، از طرق غیررسمی، منتشر می‌شود.» به‌رغم اینکه حتی در برآوردهای غیررسمی ارائه‌شده از سوی رسانه‌های دولتی، مشارکت در این انتخابات در حدود ۴۰ درصد اعلام شده، مقامات و نهادهای رسمی که پیام تبریک صادر کردند، هیچ اشاره‌ای به عدم شرکت ۶۰ درصد واجدین شرایط که رقمی حدود ۳۶ میلیون نفر می‌شود، نکرده‌اند. ادبیات رسمی در میان مقامات و رسانه‌های دولتی، تفاوتی با یک انتخابات با مشارکت بالای ۶۰ یا ۷۰ درصد ندارد. مقام رهبری نیز به‌طور معمول با پایان انتخابات، پیام تبریک و تشکر صادر می‌کردند، اما تاکنون از سوی ایشان پیامی داده نشده است.

انتخابات در پایتخت

به نوشته روزنامه هم‌میهن، حوزه انتخابیه تهران با ۳۰ کرسی به‌عنوان پایتخت و اطراف آن، عجیب‌ترین نتایج انتخابات را به خود دید. براساس آمارهای غیررسمی که رسانه‌های دولتی منتشر کردند، سیدمحمود نبویان، نماینده جنجالی ضدبرجام و عضو جبهه پایداری در جایگاه اول، حمید رسایی، چهره تندرو دیگر و عضو سابق پایداری در جایگاه دوم، امیرحسین ثابتی، مجری شبکه افق در جایگاه سوم و محمدباقر قالیباف، نماینده و رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی در جایگاه چهارم است. کاهش میزان رای در حوزه انتخابیه تهران کاملاً محسوس است. علی خضریان، دیگر چهره تندرو عضو جبهه پایداری که در انتخابات ۹۸ با ۷۴۰ هزار رای به عنوان نماینده بیست‌وچهارم به مجلس یازدهم رفته بود، براساس گزارش دیروز رسانه‌ها، کمی بیشتر از ۳۰۰ هزار رای آورد. رای هیچ نامزد انتخاباتی مثل محمدباقر قالیباف کاهش نداشته است. قالیباف به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های اصول‌گرا با کارنامه‌ای از دوران جنگ تا امروز که چهار سال گذشته را بر صندلی ریاست مجلس تکیه زده بود، حدود یک میلیون رای کم‌تر از انتخابات سال ۹۸ به دست آورد و پایین‌تر از مجری شبکه افق ایستاد. فقط سیدمحمود نبویان توانست بیشتر از ۵۰۰ هزار رای به دست بیاورد.

براساس گمانه‌زنی رسانه‌ها که با نگاهی به آمارهای منتشرشده صورت گرفته است، سیدمحمود نبویان، حمید رسایی، امیرحسین ثابتی، محدباقر قالیباف، رضا تقی‌پورانوری، روح‌اله ایزدخواه، مرتضی آقاطهرانی، منوچهر متکی، اسماعیل کوثری، مهدی کوچک‌زاده، سیدعلی یزدی‌خواه، علی خضریان، مالک شریعتی‌نیاسر، کامران غضنفری و احمد نادری ۱۵ نماینده‌ای هستند که در مرحله اول به مجلس راه یافتند و تکلیف ۱۵ نماینده بعدی حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مرحله دوم مشخص می‌شود.

جنجال آرای باطله

آرای باطله همیشه در انتخابات مختلف وجود داشته است اما از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بود که این نوع از آرا دیگر تنها بخشی از آمار نبود بلکه برای خود هویتی مستقل یافت. در انتخابات ۱۴۰۰، آرای باطله رتبه دوم را به دست آورد. در انتخابات اخیر نیز بحث آرای باطله بار دیگر داغ شده است. این مسئله از آن جهت اهمیت پیدا کرده است که برای به دست آوردن میزان مشارکت حقیقی در انتخابات، باید میزان آرای باطله را از آرای صحیح کم کرد. زیرا آنان که رای باطله داده‌اند، نام‌شان در میان مشارکت‌کنندگان ثبت شده است. با توجه به آمار ۴۰ درصدی که از مشارکت در کل کشور ارائه شده، میزان آرای باطله اهمیت بالایی دارد. با گذشت سه روز از انتخابات، تا زمان تنظیم این گزارش، خبری رسمی از سوی ستاد انتخابات کشور اعلام نشده است. این موضوع مورد توجه برخی تحلیلگران و کنش‌گران سیاسی قرار گرفت. محمد مهاجری، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی با انتشار پستی در شبکه ایکس (توئیتر) نوشت: «نتیجه انتخابات مجلس در اکثر شهرها حتی کلانشهرها و از جمله تهران، عجیب و جالب است. یعنی نفر اول و یا دوم، آرای باطله است. جا دارد به اعضای محترم شورای نگهبان به‌خاطر این کاردستی هنرمندانه تبریک بگوییم.»

سعید شریعتی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز با انتشار پستی در شبکه ایکس، خبر از دوم شدن آرای باطله در تهران داد و تعداد این آرا را بیش از ۵۰۰ هزار رای و ۲۷ درصد از آرای مأخوذه اعلام کرد. باشگاه خبرنگاران جوان – وابسته به صداوسیما – عصر دیروز ادعای دیگری را مطرح کرد. بنا بر خبری که این رسانه اصولگرا به نقل از یک منبع آگاه منتشر کرد، تعداد آرای باطله حوزه انتخابیه تهران تا عصر دیروز (ساعت ۱۵:۳۰) حدود ۶۹ هزار رای بوده است.

نتایج انتخابات مجلس

در استان آذربایجان شرقی، پرونده تمام حوزه‌های انتخابیه به جز تبریز، آذرشهر و اسکو بسته شده است. روح‌اله متفکرآزاد و مسعود پزشکیان دو کرسی این حوزه انتخابیه را به دست آوردند و تکلیف ۴ کرسی باقی‌مانده در مرحله دوم مشخص می‌شود. انتخابات در آذربایجان غربی به پایان رسیده و ۱۲ کرسی این استان تعیین‌تکلیف شده است. استان اردبیل نیز که ۷ کرسی در مجلس شورای اسلامی دارد، نامزدهای پیروز خود را در ۶ حوزه انتخابیه شناخت و نامزد پیروز در حوزه پارس‌آباد، بیله‌سوار و اصلاندوز در مرحله دوم مشخص می‌شود. استان اصفهان ۱۹ حوزه انتخابیه دارد که انتخابات در دو حوزه لنجان و سمیرم به دور دوم رفته است. در استان البرز، نماینده ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان و چهارباغ و یکی از نمایندگان حوزه کرج، اشتهارد و فردیس مشخص شدند و رقابت برای کسب کرسی دوم این حوزه در مرحله بعدی پیگیری خواهد شد. پرونده انتخابات در ایلام به پایان رسیده و این استان سه نماینده خود را شناخته است. حوزه‌های انتخابیه استان بوشهر تعیین‌تکلیف و ۴ نماینده آن مشخص شدند. پرونده انتخابات در استان تهران به دو بخش پایتخت و پنج حوزه انتخابیه دیگر تقسیم می‌شود. این استان ۳۵ کرسی در مجلس دارد و دارندگان ۵ کرسی پاکدشت، دماوند و فیروزکوه، رباط کریم و بهارستان، شهریار و قدس و ملارد، ورامین و پیشوا و قرچک مشخص شدند اما نتایج قطعی و نهایی حوزه انتخابیه تهران تا زمان تنظیم این گزارش اعلام نشده است.

چهارمحال و بختیاری، چهار نماینده خود را شناخته و نیازمند انتخابات مرحله دوم نیست. انتخابات در خراسان جنوبی، در سه حوزه به پایان رسیده اما تکلیف کرسی بیرجند یعنی مرکز این استان در مرحله دوم معلوم می‌شود. خراسان رضوی ۱۶ نماینده خود را شناخته است. نتایج سه کرسی مشهد و کلات مشخص شده و دو کرسی دیگر این حوزه به مرحله دوم رفته است. انتخابات در خراسان شمالی به پایان رسیده و چهار نماینده این استان به‌طور مستقیم به پارلمان رفتند. انتخابات در خوزستان، در دو حوزه رامهرمز و رامشیر و حوزه آبادان به مرحله دوم رفته است. آبادان دو کرسی در مجلس دارد که یکی از آن‌ها تعیین‌تکلیف شده و در مرحله دوم، چهار نفر برای تک‌کرسی باقی‌مانده این حوزه رقابت خواهند کرد. مردم زنجان، تکلیف سه کرسی مجلس را مشخص کردند و نتیجه انتخابات برای کسب کرسی دوم زنجان و طارم و حوزه انتخابیه خدابنده در مرحله دوم تعیین می‌شود. انتخابات در سمنان به پایان رسیده و چهار نماینده این استان در مرحله اول وارد مجلس شدند.

سیستان و بلوچستان منتخبان خود را شناخته و نیازی به برگزاری مرحله دوم انتخابات ندارد. از ۱۸ کرسی متعلق به استان فارس، تکلیف کرسی حوزه انتخابیه مرودشت و یکی از کرسی‌های شیراز و زرقان در دوره دوم انتخابات معلوم می‌شود. انتخابات قزوین به پایان رسیده و چهار نماینده این استان راهی مجلس شدند. پرونده انتخابات در قم نیز به پایان رسیده و این استان ۳ نماینده خود را شناخته است. استان کردستان نیاز به انتخابات مرحله دوم ندارد و ۶ نماینده این استان تعیین‌تکلیف شدند. ۱۰ نماینده کرمان نیز در مرحله اول انتخابات مشخص شدند. در استان کرمانشاه، تمام نمایندگان به غیر از یک نماینده شهر کرمانشاه مشخص شدند. تعیین‌تکلیف کرسی دوم کرمانشاه در مرحله بعدی انتخابات مشخص می‌شود. انتخابات در کهگیلویه و بویراحمد به پایان رسیده است. انتخابات در تمام حوزه‌های انتخابیه گلستان به غیر از گنبد کاووس به پایان رسیده و برنده تک‌کرسی این حوزه در مرحله دوم انتخابات مشخص می‌شود. پرونده انتخابات در گیلان نیز بسته شد. ۷ نماینده استان لرستان مشخص شدند و انتخابات در حوزه انتخابیه خرم‌آباد به دور دوم رفت. در استان مازندران، انتخابات در حوزه انتخابیه قائم‌شهر به دور دوم رفته و ساکنان ۱۱ کرسی دیگر این استان مشخص شده‌اند. انتخابات در استان مرکزی به پایان رسیده و هفت نامزد پیروز آن اعلام شدند. هرمزگان پنج نماینده خود را شناخته است. نتایج همدان اعلام شده و فقط دارنده یکی از دو کرسی حوزه انتخابیه ملایر در مرحله دوم، انتخاب می‌شود. انتخابات در یزد نیز به پایان رسید و ۴ نماینده این استان در مرحله اول به مجلس راه یافتند.

آرا شاوردیان نماینده مسیحیان ارامنه شمال کشور در مجلس یازدهم، بار دیگر به مجلس راه پیدا کرد. بهشید برخوردار به‌عنوان یکی از نمایندگان زن و نماینده اقلیت زرتشتی در مجلس دوازدهم حضور خواهد داشت. همایون سامه‌یح نجف‌آبادی نماینده کلیمیان، شارلی انویه تکیه نماینده جامعه مسیحیان آشوری کلدانی و گقارد منصوریان نماینده مسیحیان ارامنه جنوب کشور خواهند بود.

آمارها نشان می‌دهد که ۴۵ کرسی مجلس از سراسر کشور، در اختیار نیروهای میانه‌رو قرار گرفته است.

مجلس ۱۰هزارتایی‌ها

روزنامه شرق نیز نوشته است: هرچند مجلس یازدهم هم با آرای حداقلی شکل گرفت، اما اکنون رکورد‌های حداقلی‌بودن هم در حال جابه‌جایی است و نفر اول تهران یک‌چهارم نفر اول دوره قبل رأی دارد و بعضی حوزه‌ها آرای باطله یا اول است یا دوم یا حتی جمع آرای سه نفر اول به اندازه نفر اول همان حوزه در دوره قبل نیست؛ مانند تهران.

مجلس دوازدهم ترکیب عجیبی به خود گرفته و از یک سو نمایندگانی قرار است برای بیش از ۸۰ میلیون ایرانی تصمیم بگیرند و قانون وضع کنند که حتی تعداد آرای‌شان به ۱۰ هزار رأی نرسیده است.

از سوی دیگر در رقابت درون‌جناحی اصولگرایان هم شاهد شکست راست سنتی و روی کار آمدن تندرو‌هایی هستیم که پیش از این اقلیتی پرسروصدا در مجلس بودند؛ اقلیتی که نمی‌توان نقش آنان را به خاطر رفتار‌های رادیکال در کاهش مشارکت نادیده گرفت و در نهایت ماهی خود را صید کردند.

دراین‌بین آرای بعضی نمایندگان حتی به ۱۰ هزار رأی هم نرسیده است. برای نمونه در یکی از حوزه‌های انتخابیه یک نماینده توانسته با کسب هشت‌هزارو ۱۴۷ رأی به‌عنوان منتخب مردم یکی از شهرستان‌های گیلان کرسی مجلس شورای اسلامی را به خود اختصاص دهد یا در استان مرکزی، در حوزه انتخابیه محلات و دلیجان، محمد جلالی به‌عنوان نماینده حوزه انتخابیه محلات و دلیجان با کسب بیشترین آرا به مجلس دوازدهم راه یافت.

این نماینده منتخب با کسب پنج‌هزارو ۴۹۳ رأی از مجموع ۲۱هزارو ۴۶۱ رأی مأخوذه، به مجلس شورای اسلامی راه یافت. محمد جلالی، چهره‌ای نزدیک به اصولگرایان و اهل شهرستان دلیجان است و مدیرکلی منابع طبیعی استان مرکزی در دولت احمدی‌نژاد از مهم‌ترین سوابق او است.

دراین‌بین آرای زیر ۲۰ هزار رأی هم کم نیست و برای نمونه حسین محمدزاده با کسب ۱۴هزارو ۸۹۴ رأی به‌عنوان نامزد منتخب در حوزه انتخابیه درگز معرفی شد. محمدرسول شیخی‌زاده با کسب ۱۷هزارو ۴۵۸ رأی از ۷۰هزارو ۱۶۳ رأی صحیح، به‌عنوان منتخب مردم قروه و دهگلان معرفی شد. در شهرستان آستارا، «ولی داداشی» با کسب ۱۶هزارو ۴۷۴ رأی از این حوزه انتخابیه راهی مجلس دوازدهم شد.

وقتی جزئیات آرا بررسی می‌شود، متوجه تغییر نوع نگاه رأی‌دهندگان و هدف از مشارکت می‌شویم که جای بحث و بررسی جدی دارد؛ حتی سطح حضور رأی‌دهندگان سنتی هم در این دوره جای بحث و تحلیل دارد.

به نظر می‌رسد تغییر در شیوه حکمرانی آن‌طور که قالیباف سال گذشته بار‌ها مطرح کرد و اصولگرایان با حمایت از او از روش حکمرانی نوین گفتند، در حد سخن مانده است. پیامد این ماجرا به گونه‌ای بود که حتی برای همفکران این جریان هم تغییری رخ نداد تا این‌گونه بزرگان اصولگرایی بازنده رقابت با حاشیه‌های اصولگرایی باشند.