حمله افراد ناشناس به «پوریا زراعتی»، روزنامهنگار و مجری تلویزیون «ایران اینترنشنال»، برای چندمین بار نگرانیها را نسبت به تهدیدهای جمهوری اسلامی و خطری که روزنامهنگاران رسانههای فارسیزبان خارج از کشور با آن مواجهند، افزایش داده است؛ حکومتی که ایران را به بزرگترین زندان روزنامهنگاران در جهان تبدیل کرده، بیرون از مرزها با ربودن روزنامهنگاران، تهدید، آزار و اذیت خانوادهها و برنامهریزی برای ترور خبرنگاران، در حال گسترش وحشت است.
***
ایران اینترنشنال؛ تهدید، نقشه ترور و حمله با سلاح سرد
کمی بیش از سه ماه پیش، تلویزیون «آی تیوی نیوز» در بریتانیا، گزارشی تحقیقی را منتشر کرد که نشان میداد عوامل جمهوری اسلامی به یک قاچاقچی انسان ۲۰۰ هزار دلار پیشنهاد دادند تا «سیما ثابت» و «فرداد فرحزاد»، دو مجری خبر با اسم رمز «عروس و داماد» را در خارج از استودیوی لندن متعلق به تلویزیون ایران اینترنشنال ترور کند.
در این گزارش هدف از طراحان این ترور آن بوده که به «منتقدان» جمهوری اسلامی نشان بدهند که «میتوانند هر زمان که بخواهند، به آنها آسیب برسانند.»
آی تیوی نیوز تنها چند ماه بعد از تعطیلی غیرمترقبه استودیوی لندن ایران اینترنشنال در پی افزایش تهدیدها و هشدار پلیس لندن این گزارش را منتشر کرد. در این گزارش آمده بود که که پاییز سال ۱۴۰۱ در اوج اعتراضات سراسری در ایران، جاسوسان قصد داشتند با یک خودرو بمبگذاری شده به استودیوهای شبکه ایران اینترنشنال در غرب لندن حمله کنند، اما بهدلیل حضور ماموران امنیتی در اطراف این ساختمان طرح ترور مجریان این شبکه را در دستور کار خود قرار دادند.
قاچاقبری که رسانه آیتیوی با نام «اسماعیل» از او یاد کرده است، به این رسانه گفته بود که افراد دستوردهنده به او گفته بودند که «این کار در لندن باید تحت هر شرایطی انجام شود.»
آیتیوی همچنین به شواهدی دست یافته که نشان میدهد طرح مذکور توسط یکی از فرماندهان سپاه پاسداران به نام «محمدرضا انصاری» ریخته شده و اجرای آن توسط یکی از نزدیکان «بشار اسد» در سوریه به نام «محمد عبدالرزاق کنفانی» پیگیری شده است. محمدرضا انصاری از فرماندهان سپاه و در فهرست تحریمهای آمریکا قرار دارد.
با همه این اوصاف ایران اینترنشنال دوباره به لندن بازگشت و هماکنون برنامههای آن مانند سابق از هر دو استودیوی لندن و واشنگتن دی سی به صورت شبانهروزی در حال پخش است.
حالا، مجری یکی از پرمخاطبترین برنامههای این شبکه تلویزیونی که بهصورت هفتگی به تحلیل مسائل سیاسی روز میپردازد، روز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۲، در حالی که در حال خروج از منزل خود در محله ومبلدون لندن بوده هدف حمله افراد ناشناس قرار گرفته و از ناحیه پا چندین ضربه چاقو خورده است.
پلیس هنوز کسی را در ارتباط با این حمله بازداشت نکرده ولی واحد ضدترور پلیس متروپلیتن لندن اعلام کرده که در حال بررسی این حمله است.
بیبیسی فارسی؛ از مسدود کردن اموال کارکنان تا تهدید و آزار
سال ۱۳۹۷ بود که بی بی سی اعلام کرد حکومت ایران علیه ۱۵۲ نفر از کارکنان بخش فارسی بی بی سی و خانوادههای آن ها اعلام جرم و اموالشان را مسدود کرده است.
این البته اولین واکنش این آژانس خبری بریتانیا نسبت به آزار و اذیت کارکنان بخش فارسیاش نبود. یک سال قبل، این رسانه به سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی بابت آزار و اذیت علیه کارکنانش شکایت برده بود.
نتیجه پژوهشی که در آبان ۱۳۹۶ منتشر شد، نشان میداد از میان ۹۶ کارمند «بیبیسی فارسی»، ۸۵ نفر تجربه بازجویی اعضای خانواده خود توسط سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی را داشتهاند.
اولین گزارشها از آزار و اذیت خانوادههای کارکنان بخش فارسی بیبی سی به سالهای نخست راهاندازی تلویزیون فارسی این بنگاه خبری باز میگردد. پیشتر، «سعیده هاشمی» از کارمندان بیبیسی فارسی در حالی که خواهرش توسط ماموران اطلاعات بازداشت شده بود، از حساب کاربری خواهرش در اسکایپ تماسی دریافت کرد و بازجوهای وزارت اطلاعات از طریق حساب کاربری خواهرش با او صحبت کردند و سعی کردند او را به جاسوسی برای حکومت متقاعد کنند.
«نگین شیرآقایی» نیز زمانی که در بی بی سی فارسی بود، تجربه مشابهی از بازداشت و بازجویی پدرش در اوج بیماری و طی مراحل شیمی درمانی او را داشت. او پیشتر نقل کرده که ماموران اطلاعات برادرش را وادار کردند تا در حضور آنها با او تماس بگیرد و او را برای دیداری در یک کشور ثالث، (ارمنستان یا اندونزی) ترغیب کند.
آزار و اذیت خانوادهها بهمنظور ساکت کردن روزنامهنگاران در تبعید رخ میدهد. اردیبهشتماه سال ۱۴۰۲، «سجاد شهرابی»، برادر «شیما شهرابی»، سردبیر بخش فارسی ایرانوایر در ایران بازداشت شد تا کارکنان این رسانه نیز تحت فشار قرار گیرند. آقای شهرابی دوبلور و گوینده رادیو است و در حین بازجویی از او سوالاتی درباره تحریریه رسانه ایرانوایر پرسیده شده بود. او بعدا به ایرانوایر گفت که به او گفته شده بود در صورت بازگشت خواهرش به ایران، به او «اماننامه» داده خواهد شد.
روحالله زم؛ آدمربایی و اعدام
روحالله زم، روزنامهنگار ایرانی ساکن فرانسه بود، مدیر یک کانال تلگرامی پرمخاطب به نام «آمدنیوز» که عمدتا گزارشهایی درباره فساد مقامات نظام جمهوری اسلامی را منتشر میکرد.
آمدنیوز در جریان اعتراضات دیماه ۱۳۹۶ مورد استقبال گسترده مخاطبان قرار گرفت. برخی گزارش ها حاکی از این است که پستهیا این کانال تا دو میلیون بار در روز دیده میشد. در پی این اقبال گسترده، وزیر ارتباطات وقت جمهوری اسلامی از پیامرسان تلگرام خواست آمدنیوز را ببندد. آمدنیوز بسته شد، اما روحالله زم بلافاصله کانال «صدای مردم» را تاسیس کرد و بهسرعت مخاطبان قبلی او به آن پیوستند.
دو سال بعد از آن روحالله زم در سفری به عراق ربوده شد، به ایران آورده شد، بعد از استفادههای تبلیغاتی و پخش یک ویدیو که در آن حتی در ان شرایط آقای زم نپذیرفت اعتراضات مردم، «اغتشاشات» است، به اعدام محکوم شد و سرانجام در میان بهت همگانی سحرگاه ۲۲ اذر ۱۳۹۹، روحالله زم، اعدام شد.
آقای زم مدتی پیش از سفرش به عراق، در پی ساخت یک مستند علیه او تحت عنوان «ایستگاه پایانی دورغ» به ایرانوایر گفته بود که خانوادهاش تحت فشارهای شدید امنیتی قرار دارند: «پدرم در این چند وقت اخیر فشار زیادی تحمل کرده است. پنج تا از خواهر و برادرهای من پرونده باز دارند و هر کدام هفت هشت ماه در بند حفاظت اطلاعات قوه قضاییه زندانی بودهاند؛ فقط به خاطر این که به من فشار بیاورند تا آمدنیوز را تعطیل کنم. پدرم در این مدت چند بار سکته کرده است.»
مسیح علینژاد؛ بازداشت برادر، تلاش برای آدم ربایی و برنامه ریزی برای ترور
«مسیح علینژاد»، روزنامه نگار و فعال مخالف جمهوری اسلامی نیز یکی دیگر از روزنامهنگارانی است که در سالهای گذشته بارها و بارها از سوی حکومت ایران تهدید شده است.
وزارت دادگستری آمریکا پیش از این دراطلاعیههایی از نقشه ترور این روزنامهنگار از سوی حکومت ایران خبر داده بود. بر اساس این گزارش، «خالد مهدیاف»، یک شهروند آمریکایی، در ژوئیه ۲۰۲۲ با یک تفنگ کلاشینکوف در برابر منزل خانم علینژاد بازداشت شد. وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرده که او قصد داشت مسیح علینژاد را به بیرون از منزل بکشاند و او را ترور کند.
با بازداشت او مشخص شد که دو نفر دیگر در این نقشه ترور دست داشتهاند. یکی از آنها به نام «رافت امیروف» که طراح و هدایتکننده این نقشه ترور بوده در ایران بهسر یم برد و فرد دوم، «پولاد عمروف» که در جمهوری چک بازداشت شده بود، اخیرا با آمریکا استرداد شده تا محاکمه شود.
بر اساس اطلاعیه وزارت دادگستری آمریکا در ژوئیه ۲۰۲۱، جمهوری اسلامی یک بار نیز قصد ربودن مسیح علینژاد را از خاک آمریکا داشته است. چهار نفر به نامهای «علیرضا فراهانی»، معروف به «حاج علی»، «محمود خاضعین»، «کیا صادقی» و «امید نوری» که گفته میشود در ایران هستند، در یک نقشه برای ربودن مسیح علینژاد نقش داشتند . یک زن ایرانی-آمریکایی ساکن کالیفرنیا نیز به نام «نیلوفر بهادریفر» هم بنا به اقرار خودش به طور «ناخواسته» در این پرونده دست داشته و در فروردینماه ۱۴۰۲ به اتهام «پولشویی، نقض تحریمها و تخلف بانکی» در دادگاه فدرال نیویورک محاکمه و به ۴ سال حبس محکوم شده است.
این اما تنها نقشههای دستگاههای امنیتی حکومت برای مسیح علینژاد نبوده است. پیش از این بازداشت و صدور حکم هشت سال زندان برای «علیرضا علینژاد»، برادر خانم علینژاد نیز نشان از تلاش حکومت برای ساکت کردن او داشت.
تیرماه ۱۳۹۹، وکیل آقای علینژاد اعلام کرد که موکلش به هشت سال زندان محکوم شده است. علیرضا علینژاد، نویسنده و ویراستار است که دوم مهر سال ۱۳۹۸ در خانهاش در بابل بازداشت شد و تا تیرماه سال بعد که حکم هشت سال زندان برای او صادر شود، در بازداشت موقت به سر می برد و در بند ۲ الف زندان اوین، تحت نظر اطلاعات سپاه زندانی بود.
مسیح علی نژاد همان زمان در توییتی به زبان انگلیسی نوشته بود: «جرایم برادر من اینها هستند: یک) دوست داشتن خواهرش. دو) خودداری از طرد من در تلویزیون دولتی. سوم) خودداری از همکاری با توطئه سپاه پاسداران برای کشاندن من به ترکیه و ربودن من برای انتقال به ایران.»
او تاکید کرده بود که دو سال از مجازات حبس برادرش به اتهام «توهین به رهبر جمهوری اسلامی» صادر شده و دلیل صدور چنین حکمی این بوده که در مقابل طرح موضوع طرد خواهرش در تلویزیون، گفته بوده: «وقتی خواهرم را طرد میکنم که خامنه ای خواهرش را در تلویزیون طرد کند.»
علیرضا علینژاد، بعدا در مردادماه ۱۴۰۰، «بهطور مشروط» از زندان اوین آزاد شد.
با وجود این سوابق که بارها و بارها تکرار شده، حالا حمله به پوریا زراعتی در دل لندن، یک سوال را در پی دارد: آیا دیپلماسی گروگانگیری جای خود را به عصر وحشت دهه ۶۰ و تکرار ترورهای مرگبار مخالفان جمهوری اسلامی در شهرهای اروپا خواهد داد؟ این پرسشی است که پاسخ آن به نحوه عملکرد دولتهای غربی وابسته است؛ دولتهایی که تاکنون در برابر تهدید شهروندانشان و روزنامهنگاران در تبعید در خاک کشورهای خودشان، به احضارهای هرازگاه دیپلماتهای جمهوری اسلامی بسنده کردهاند.
از: ایران وایر