کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی روز ۲۴ اردیبهشت در نشست “گفت‌وگوهای ایرانی- عربی” یک بار دیگر تهدید کرد که احتمال دارد حکومت ایران به سمت تولید سلاح هسته‌ای برود. او گفت: «اگر اسراییل جسارت و تهدید کند ما ممکن است در دکترین هسته‌ای خود تجدیدنظر کنیم.»

تنش میان اسرائیل و ایران در فروردین ماه امسال به نقطه اوج بی‌سابقه‌ای رسید. در پی حمله منتسب به اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق و کشته شدن هفت فرمانده سپاه پاسداران، ایران حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل کرد و پس از آن این کشور به سامانه راداری پایگاه هشتم شکاری اصفهان حمله کرد.

خرازی با اشاره به خروج آمریکا از برجام در دوران دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا مدعی شد این واشنگتن است که آمادگی برای بازگشت به میز مذاکره را ندارد، در حالی که حکومت ایران “معتقد است دیپلماسی بهترین راه است” و آمادگی “بازگشت به برجام” را دارد.

این نخستین بار نیست که مقام‌های جمهوری اسلامی غرب را تهدیدمی‌کنند که امکان دارد برنامه هسته‌ای خود را در حد ساخت بمب هسته‌ای گسترش دهند. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران هفته گذشته نیز با لحنی تهدیدآمیز اعلام کرده بود: «اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم.»

این سخنان واکنشآمریکا را به دنبال داشت. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد اگرچه آمریکا بر این باور است که دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به یک راه‌حل پایدار و مؤثر است، اما “با توجه به تشدید اقدامات مخرب جمهوری اسلامی در سراسر جهان و همچنین عدم همکاری آنها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در حال حاضر از دست‌یابی به راه‌حلی براساس دیپلماسی، دور شده‌ایم.”

“صبر راهبردی” 

روز گذشته نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در این نشست مدعی شد “ایران به تعهدات خود به صورت کامل پایبند بوده” و “بی‌عملی” اروپایی‌ها پس از یک سال “صبر راهبردی” این کشور، “منجر به اتخاذ رویکرد جدید این کشور شده است.

کشورهای غربی سال‌هاست که برنامه هسته‌ای ایران را با نگرانی دنبال می‌کنند. جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده است که “ایران ظرفیت تولید بمب هسته‌ای  را دارد”، اما “تصمیمی برای تولید بمب هسته‌ای ندارد.” رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بازگشت از سفر اخیرش به ایران، وضعیت همکاری تهران با آژانس را “غیر قابل قبول” خواند. او تاکید کرد ایران از زمان شکست مذاکرات هسته‌ای به طرز چشم‌گیری به ساخت بمب اتمی نزدیک‌تر شده است.

 از هنگام شروع کار دولت سیزدهم ایران بارها ادعا کرده است که در صورت “موافقت همه طرف‌ها” برای بازگشت به برجام “آمادگی” دارد. ناظران می‌گویند در این مدت جمهوری اسلامی تنها برنامه هسته‌ای خود را گسترش داده و در چندین دور مذاکره تنها زمان خریده است.

 نشست “همکاری و تعامل”

خرازی و امیرعبداللهیان هر دو در سخنرانی خود بر تلاش جمهوری اسلامی برای بهبود مناسبات با کشورهای عرب منطقه تاکید کردند. جمهوری اسلامی نام نشست امسال را “همکاری و تعامل” نامیده و یکی از مهم‌ترین اهدافش فاصله گرفتن کشورهای عرب منطقه از اسرائیل و نزدیکی آنها به تهران است.

خرازی در نشست امروز گفت “انتظار” ایران این است که این کشورها اسرائیل را تحریم کنند. امیر عبداللهیان نیز روز گذشته از بازگشت روابط عربستان و ایران به شکل عادی و “فرصت‌های بسیاری برای همکاری” دو کشور سخن گفت. او افزود: «همکاری ایران و عربستان و  دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس مورد توجه جدی ایران است.»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ضمن تاکید بر “تقویت مناسبات با امارات، قطر، عمان و کویت” گفت که با این کشورها “فاز جدیدی از همکاری‌های مشترک را می پیماییم”. 

خبرگزاری بلومبرگ ۱۳ اردیبهشت گزارش داد که آمریکا و عربستان سعودی در حال نزدیک شدن به یک توافقامنیتی تاریخی هستند. بنا بر این گزارش، این توافق احتمالا راه را برای دستیابی سعودی‌ها به سلاح‌های پیشرفته (که باید به تصویب سنای آمریکا برسد) و تضمین امنیت این کشور فراهم می‌کند. هم‌زمان چارچوبی برای عادی‌سازی مناسبات عربستان با اسرائیل به دست می‌دهد، در صورتی که اسرائیل به جنگ غزه پایان دهد.

پیشتر وال استریت ژورنال گزارش داده بود که امارات و عربستان در رهگیری موشک‌ها و پهپادهای ایران به اسرائیل یاری رسانده‌اند. رسانه اسرائیلی کان نیوز نیز از مشارکت عربستان سعودی در ائتلاف نظامی منطقه‌ای با ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و اردن در رهگیری حملات موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل خبر داده بود. اگرچه وب‌سایت العربیه وابسته به دولت عربستان بعدا این مشارکت را تکذیب کرد، اما روشن نیست کشورهای عرب منطقه، بویژه عربستان سعودی تا چه اندازه حاضر به نزدیکی به حکومت ایران باشند. 

از: دویچه وله