وحید میرزایی، شهروندخبرنگار
۲۰ هزار هکتار از جنگلهای بلوط شهرستان دنا در استان کهگیلویهوبویراحمد، به آفت پروانه جوانه‌خوار بلوط مبتلا شده است. پروانه جوانه‌خوار بلوط، یکی از مهم‌ترین آفات درختان بلوط در ایران و به‌خصوص جنگلهای بلوط زاگرس است. لاروهای این آفت با تغذیه از جوانه‌ها و برگ‌های بلوط خسارت سنگینی را به این درختان وارد می‌کنند. عکس‌های اختصاصی «ایران‌وایر» که توسط «وحید میرزایی» گرفته شده، بخشی از آسیب‌هایی که این آفت به جنگلهای بلوط در زاگرس وارد کرده است را نشان می‌دهد.
***
لاروهای پروانه جوانه‌خوار، در هفت مرحله تخم‌گذاری به حشره کامل تبدیل می‌شوند.
مراحل تخم‌گذاری از اسفند آغاز و در اواخر اردیبهشت و ماه خرداد، به اوج می‌رسد. این آفت در جنگلهای ایران و به‌خصوص جنگلهای زاگرس آفت جدیدی محسوب نمی‌شود، اما گستردگی و طغیان آن به میزانی که در چندسال گذشته مشاهده شده، بحرانی تازه و بسیار جدی است.
وفور و طغیان این آفت درجنگل‌های بلوط زاگرس به سال ۱۴۰۰ باز می‌گردد و هم‌اکنون ۲۰ هزار هکتار از جنگلهای بلوط در شهرستان دنا استان کهگیلویهوبویراحمد که جزیی از منطقه حفاظت‌شده دنا است، به این آفت مبتلا شده است.
این آفت به‌طور کلی به دو دسته پروانه جوانه‌خوار بلوط و پروانه برگ‌خوار بلوط تقسیم می‌شود. پروانه جوانه‌خوار بلوط با تکثیر تک‌نسلی، باعث عدم تولید بذر، رشد درخت، ریزبرگی، کاهش توانایی در فتوسنتز و سپس خشکیدگی درخت بلوط می‌شود.
آفت پروانه جوانه‌خوار، بلوط را برخلاف آفت برگ‌خوار به‌دلیل تکثیر تک‌نسلی در سال راحت‌تر می‌توان کنترل کرد، اما به‌دلیل قصور و بی‌توجهی کلی حکومت و دولت به زیست‌بوم و منابع طبیعی که در سال‌های گذشته بیشتر شاهد آن بودیم، می‌تواند مرگ زودرسی را برای زاگرس رقم بزند.
فعالان مدنی به شهروندخبرنگار ایران‌وایر گفته‌اند که نهادهای مربوطه، به‌خصوص سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط‌زیست، اقداماتی که می‌تواند به کنترل این آفت کمک کند را در دستور کار قرار نمی‌دهند.
به گفته کارشناسان و فعالان محیط‌زیست، اقداماتی مانند ارائه راهکارهای اکولوژیکی، تخصیص بودجه مکفی، تامین نیرو و هزینه‌های پایش می‌تواند راهکارهای مناسبی برای کنترل این آفت باشد که نهادهای مربوطه، از آن سر باز می‌زنند.
در سال‌های اخیر و بعد از آتش‌سوزی‌های سریالی و عامدانه در جنگلهای زاگرس، این آفت به‌همراه آفت پروانه برگ‌خوار بلوط و سوسک چوب‌خوار، باعث شده‌اند که چرخه زوال فراگیری جنگلهای بلوط زاگرس را درگیر کند.
شهروندخبرنگار ایران‌وایر در گفت‌وگو با فعالان محیط‌زیست محلی، دریافته است که آفاتی مانند پروانه جوانه‌خوار و برگ‌خوار، طی سال‌های اخیر در زاگرس جنوبی مجموعا در استان‌های کهگیلویهوبویراحمد، فارس و چهارمحال‌و‌بختیاری، به بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از جنگلهای بلوط آسیب زده است.
یکی از فعالان محیط‌زیست منطقه زاگرس به ایران‌وایر گفته است که سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی در روشی نادرست و غلط و در زمانی نامناسب، از سم و محلول BT برای ازمیان بردن این آفت استفاده می‌کنند.
او تایید کرده که این اقدام به‌شدت با مخالفت کارشناسان حوزه جنگل‌ها و فعالان محیط‌زیست روبه‌رو شد، چرا که محلول BT برای درختان به‌طور کامل توسط اتحادیه اروپا ممنوع شده و تنها در برخی موارد محدود قابل استفاده است.
فعالان محیط‌زیست همچنین تاکید کرده‌اند که در صورت تاثیر‌گذاری حداقلی محلول BT، زمان مناسب سمپاشی در مرحله اول تخمک‌گذاری، یعنی اسفند است: «در سال‌های اخیر شاهد آن بودیم که به وقت طغیان این آفات در اواخر اردیبهشت و خرداد، سمپاشی آغاز شده و تاکنون هم نتیجه معکوسی در برداشته است؛ به‌نوعی می‌توان گفت نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب.»
طبق اخبار رسیده از منابع آگاه، جنگلهای بلوط زاگرس در شهرستان رستم واقع در غرب استان فارس و شهرستان باشت در شرق استان کهگیلویهوبویراحمد هم به آفت پروانه سفید برگ‌خوار بلوط مبتلا شده‌اند که هنوز میزان خسارت آن برآورد نشده است.
آفت پروانه برگ‌خوار بلوط، برخلاف آفت جوانه‌خوار بلوط که در مناطق سردسیر رشد می‌کند، مختص مناطق گرمسیر است و در سال‌های اخیر مناطق گرمسیر در زاگرس جنوبی مثل شهرستان‌های باشت، رستم و نورآباد ممسنی را مبتلا کرده است.
این آفت از برگ درختان بلوط تغذیه و باعث نابودی کامل برگ درختان در فصل بهار می‌شود. برگ درختان زرد و سپس کامل از بین می‌روند؛ به‌شکلی که در فصل بهار شاهد پاییز و خزانی زودرس در این مناطق می‌شویم.
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید