شیب نزولی سلامت غذایی و کالری دریافتی شهروندان ایرانی در سال ۱۴۰۱ در قیاس با ابتدای دهه ۹۰ نشان‌دهنده آن است که تورم در بخش اقلام خوراکی و کاهش میزان توان مالی مردم منجر به فقر غذایی شده است.

بازار بزرگ تهران- عکس خبرگزاری ایرنا

مصرف کالری نیمی از ایرانیان کمتر از میانگین استاندارد جهانی است. این موضوع نشان‌دهنده گسترش فقر و گرسنگی در ایران است.

سازمان‌های جهانی استاندارد کالری روزانه مورد نیاز برای هر فرد بزرگسال را ۲۱۰۰ واحد اعلام کرده‌اند، در ایران میزان مصرف کالری دست‌کم ۵۰ درصد جمعیت کشور در ۱۴۰۱  کمتر از ۲۰۰۰  کالری در روز بوده است.

شیب نزولی سلامت غذایی و کالری دریافتی شهروندان ایرانی در سال ۱۴۰۱ در قیاس با ابتدای دهه ۹۰ نشانگر آن است که تورم در بخش اقلام خوراکی و کاهش میزان توان مالی مردم منجر به فقر غذایی شده است.

نتیجه رشد بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت اقلام مختلف مانند برنج، گوشت قرمز، گوشت مرغ و لبنیات تنها طی سه سال دولت سیزدهم، کم‌ شدن سهم اقلام خوراکی در سبد خانوارهای ایرانی بوده است.

قیمت گوشت قرمز گوساله که در میانه دهه ۸۰ در حدود ۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود، با رشدی نزدیک به بیش از ۵۰۰ درصد در سال ۱۳۹۴ به ۳۱ هزار تومان رسید.

در حدفاصل سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ قیمت هر کیلو گوشت قرمز ثبات نسبی داشت اما از سال ۱۳۹۷ با جهش مجدد قیمت روبه‌رو شد. تا پایان سال ۱۳۹۸ قیمت هر کیلو انواع گوشت قرمز از ۸۰ هزار تومان عبور کرد.

موج بعدی متوسط جهش قیمت هر کیلو گوشت با آغاز به کار دولت سیزدهم آغاز شد و از  ۱۴۴ هزار تومان با رشدی ۲۶۹ درصدی به قیمت ۵۳۱ هزار تومان در بهمن ۱۴۰۲ رسید.

متوسط قیمت ۵۳۱ هزار تومان برای هر کیلو گوشت  قرمز دولتی است و اگر ملاک را قیمت گوشت در فروشگاه‌های سطح شهر قرار دهیم، باید از متوسط قیمت ۸۵۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان برای هر کیلو سخن بگوییم.

قیمت برنج درجه‌یک ایرانی نیز از حدود هر کیلو ۷۵۰۰ تومان در سال ۱۳۹۲ به بیش از ۱۲۰ هزار تومان در ابتدای سال ۱۴۰۳ رسیده است. قیمتی که به گفته فعالان بازار برنج، به دلیل کاهش توان خرید مردم در ماه‌های گذشته رشد قیمت آن متوقف شده است.

بااین‌حال قیمت برنج نیز تنها طی سه سال دولت سیزدهم رشدی ۱۴۸ درصدی را با احتساب کف قیمت ۱۰۸ هزارتومانی در سال ۱۴۰۲ ثبت کرده است.

روزنامه جهان صنعت در گزارشی، با اشاره به خبر کاهش مصرف کالری در میان ایرانیان، که یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در حین مناظره‌ها منتشر کرد، به بررسی روند مصرف کالری و فاصله معنادار میان دهک اول و دهم پرداخته است.

براساس این گزارش، سرانه مصرف ماهانه گوشت قرمز در کشور از نزدیک به یک کیلوگرم در سال ۱۳۹۰،  در سال ۱۴۰۲ به کمتر از ۴۰۰  گرم رسیده است. طبق ادعای نویسنده گزارش، آمارها حاکی از آن است که در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳ این میزان به ۲۰۰ گرم در ماه رسیده است.

نکته قابل تامل در این گزارش فاصله معنادار میزان کالری مصرفی دهک یک با دهک ده است که اختلاف ۱۷۸۷ کالری در روز را نشان می‌دهد.

دهک دهم با مصرف روزانه ۳۲۸۴ کالری در روز بالاترین میزان مصرف و دهک یکم با مصرف ۱۴۹۷ کالری در روز کمترین میزان دریافت روزانه کالری را ثبت کرده‌اند.

همچنین با احتساب عدد ۲۱۰۰ کالری در روز که نرخ میانگین و استاندارد جهانی است، می‌توان گفت بیش از نیمی از ایرانیان طی یک دهه گذشته میزان مصرف کالری روزانه‌شان را به‌دلیل ناتوانی اقتصادی به کمتر از استاندارد جهانی رسانده‌اند.

در وضعی که مصرف برنج جایگزین مصرف پروتئین شده است، آمارها نشان می‌دهند مصرف برنج نیز طی یک دهه گذشته از ۳ کیلو و ۱۰۰ در ماه به کمتر از یک کیلو و‌ نیم رسیده است.

در میان دیگر اقلام غذایی قیمت تخم‌مرغ نیز از هر شانه ۳۰ عددی ۸۵۰۰ تومان در سال ۱۳۹۲ در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ به هر شانه ۸۵ هزار تومان رسیده است.

یکی دیگر از عوامل نگران‌کننده فقر غذایی و کاهش میزان مصرف اقلامی که بر سلامت ایرانیان تاثیر مستقیم دارد رشد قیمت لبنیات است.

در بهمن سال ۱۴۰۲، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرد که مصرف لبنیات در میان ایرانیان کاهش ۳۰ درصدی داشته است.

لبنیات نیز ازجمله اقلامی است که طی سه سال دولت سیزدهم نرخ تورم بالایی را ثبت کرده است. قیمت هر لیتر شیر پاستوریزه از ۱۳ هزار تومان در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۳۲ هزار تومان در پایان سال ۱۴۰۲ رسید تا تنها طی سه سال تورمی ۲۶۵ درصدی را ثبت کند.

با نگاه به قیمت لبنیات در سال ۱۳۹۲ متوجه می‌شویم قیمت هر بطری ۹۰۰  گرمی شیر پاستوریزه در این سال به نسبت میزان چربی آن از ۱۲۵۰ تومان تا ۲۱۰۰ تومان قیمت داشته است، که به‌خوبی دلیل کاهش چشمگیر مصرف لبنیات در میان ایرانیان را به سبب تورم حاکم بر آن نشان می‌دهد.

حبوبات و گوشت ماهی نیز در یک دهه گذشته با افزایش چشمگیر قیمت سهم کمتری در سفره ایرانیان پیدا کرده‌اند تا پدیده فقر کالری، که به معنای افزایش شاخص گرسنگی است، بیش از نیمی از ایرانیان دربر بگیرد.

در فروردین ۱۴۰۳، سبزی و حبوبات  تورم نزدیک به ۹ و نیم‌ درصدی را ثبت کرد و حداقل قیمت هر کیلو انواع حبوبات به بیش از ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان رسید، برای برخی حبوبات نیز مانند لوبیاچیتی قیمت هر بسته ۹۰۰  گرمی از ۱۰۰ هزار تومان عبور کرد.

با در نظر گرفتن قیمت‌ حبوبات در ابتدای سال ۱۴۰۳ می‌توان گفت تنها طی پنج ماه گذشته عدس۶۰ درصد، لوبیا سفید ۱۰۰ درصد و لوبیا قرمز ۱۳۰ درصد گران شده است.

 قیمت تمامی اقلام خوراکی در شرایطی طی یک دهه گذشته رشد کرده است که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در روزهای اخیر مدعی شده‌اند که با توان اجرایی برنامه هفتم قادر به ریشه‌کن کردن فقر طی پنج سال خواهند بود.

ادعایی که دست‌کم با واقعیت حاکم بر شرایط اقتصادی بازارهای اقلام خوراکی هم‌خوانی ندارد. آنچه ایرانیان این روزها تجربه می‌کنند کاهش اجباری مصرف کالری به‌دلیل ناتوانی اقتصادی است.

از: ایندیپندنت