خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت سی و سه واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاه سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت دستکم بیست و شش شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا در هجده شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به آتش سوزی منابع طبیعی کشور، بحران فرونشست، پسماند و آلاینده های محیط زیستی اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

یک پرنده شکاری سارگپه نابالغ که تحویل اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نطنز شده بود در منطقه حفاظت شده کرکس رهاسازی شد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم چهار تن چوب قاچاق در صومعه سرا و شاهرود ضبط و در این راستا سه متهم بازداشت شد. همچنین طی این مدت دستکم ۲۳ شکارچی غیرمجاز در شهرهای بندرخمیر، جیرفت، نوشهر، آمل، بابل، قائمشهر، ساری، میاندورود و بهشهر بازداشت و پس از نجات صید یا توقیف لاشه حیوانات و پرندگان شکار شده، به مراجع قضایی معرفی شدند.

علی سالاروند، مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: ۲۸۰ متخلف زیست محیطی امسال در این استان دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شدند.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای لنجان ۱۱۱، مشهد ۱۰۴، تهران ۱۰۷، هندیجان ۱۵۱، هویزه ۱۶۵، خوزستان ۱۲۳، حفاری ۱۱۶، پادادشهر ۱۰۹، مسجد سلیمان ۱۵۰، ماهشهر ۱۱۷، اراک ۱۲۹، شازند ۱۳۶، لامرد ۱۱۸، بهبهان ۱۵۴، شوشتر ۱۲۴، قم ۱۲۱، اندیمشک ۱۱۹و اهواز ۱۱۲ ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای عموم اعلام شد.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

آتش سوزی

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، بیش از ۳۵ هکتار از منابع طبیعی استان های کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، فارس، لرستان، سمنان و گلستان دچار حریق شد.

روانبخش دیهیم، فرماندار گچساران گفت: روز جمعه هشتم تیرماه، جنگل ها و مراتع منطقه حفاظت شده دیل از توابع این شهرستان طعمه حریق شد که یک روز بعد مهار شد.

از سوی دیگر،حسین ظفری سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور درباره آتش سوزی جنگل‌های غرب و جنوب غرب کشور گفت: آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی حدود ۳ هکتار شهرستان مریوان بخش مرکزی روستای ره شه رخ داد و در شهرستان بانه بخش آمرده روستای نیزه رود نیز در عرصه‌های جنگلی این منطقه به مساحت ۷۵۰۰متر مربع دچار آتش سوزی شد.

حسین عجم، فرمانده انتظامی میامی گفت: عامل آتش سوزی مزرعه گندم در یکی از روستا‌های توابع کلاته‌های شرقی که با با انگیزه اختلافات قبلی با مالک گندم زار بر سر چاه آب کشاورزی کرده بود، بازداشت شد.

همچنین، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: تحقیقات نشان داده که بیشتر از ۹۰ درصد عامل آتش‌سوزی‌ها در مناطق تحت مدیریت، انسانی بوده است.

در هفته ای که گذشت، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بیضا اعلام کرد که بر اثر بی احتیاطی یک عابر پنج هکتار از باغ های انگور و دو هکتار از مزارع گندم و جو این شهرستان طعمه حریق شد.

سید محمد امین مشعریان، رییس اداره آموزش، ترویج و مشارکت های مردمی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: ۱۷ فقره آتش سوزی عرصه ملی از ابتدای سال ۱۴۰۳ تاکنون در استان رخ داده است که ۲۰۰ هکتار از اراضی ملی و عرصه های طبیعی این استان در آتش سوخت.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

امیر شمشکی، معاون مدیرکل دفتر زمین‌ شناسی، مهندسی و زیست‌ محیطی سازمان زمین‌ شناسی، درباره وضعیت فرونشست در ایران گفت: پدیده فرونشست زمین در استان‌های خراسان رضوی، تهران، قزوین، کرمان، فارس و اصفهان با نرخ بالا مشاهده می‌شود. استان گلستان نیز با وجود داشتن منابع آب مناسب، با فرونشست در پهنه‌های آبرفتی خود مواجه است. در خوزستان نیز به دلیل کم‌آبی، ساخت سدها و فشار به منابع آب زیرزمینی فرونشست رخ داده است. در استان سیستان و بلوچستان نیز اخیراً نرخ بالایی از فرونشست مشاهده شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان خراسان جنوبی گفت: شاهد افت سطح آب زیرزمینی در آبخوان‌های استان هستیم به طوری که متوسط سطح آبخوان‌ها سالانه ۲۶ سانتیمتر کاهش می‌یابد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: اخطاریه زیست محیطی برای چهار واحد آلاینده فعال در سه رسته شغلی واقع این شهرستان صادر شد.

فاروق سلیمانی افزود: این واحدها شامل ۲ کارخانه آسفالت، واحد تولیدی شن و ماسه و آجرپزی هستند که به دلیل بالا بودن پارامترهای بیش از حد استاندارد اخطاریه دریافت کردند که باید در سه ماهه دوم سال نسبت به رفع آن اقدام شود.

رئیس اداره آب و خاک و پسماند محیط زیست استان قم گفت: بر اثر واژگونی تانکر حامل مواد شیمیایی در محور اراک ـ سلفچگان و نشت این مواد خطرناک در خاک و تصاعد گازهای سمی از آن، موجب آلودگی شدید خاک و هوا در حدود یک هکتار از اراضی منطقه شده است.

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید