جنگندههای آمریکایی در حال پرواز بر فراز ناو هواپیمابر یواساس دوایت آیزنهاور. عکس از AFP
میان کشورهای متخاصم تنها زمانی جنگ رخ میدهد که موازنه قدرت مختل شود و یک طرف احساس کند قدرتش بیش از طرف دیگر است. منظور واشینگتن از «بازدارندگی» و استقرار مجدد نیروهای آمریکایی در منطقه همین است. این پیام هشدارآمیزی برای جمهوری اسلامی است تا دست به ماجراجویی که عواقب سختی به دنبال دارد نزند.
واشینگتن نهتنها به تلاشهایش برای جلوگیری از گسترش دامنه جنگ در منطقه ادامه میدهد، که علنا و همچنان از طریق کانالهای دیپلماتیک محرمانه به جمهوری اسلامی و اسرائیل درمورد پیامدهای تشدید درگیری هشدار میدهد.
ایالات متحده به تهران پیام داد که «هر گونه حمله به اسرائیل امید دستیابی به آتشبس در نوار غزه را از میان خواهد برد» و برای اقتصاد ایران و رییسجمهوری جدید عواقب دشواری به همراه خواهد داشت. افزون برآن، واشینگتن به تهران هشدار داد که اگر به اسرائیل حمله کند تحریمهای اقتصادی بیشتری را علیه آن اعمال خواهد کرد.
از سوی دیگر، واشینگتن درمورد حمله پیشگیرانه به اسرائیل هشدار داد، زیرا این کار تلاشهای واشینگتن برای جلوگیری از حمله «تلافیجویانه» جمهوری اسلامی را خنثی میکند. این در حالی است که ایالات متحده سعی دارد بدون شعلهور شدن جنگی گسترده به بنبست کنونی پایان دهد تا حیثیت و آبروی جمهوری اسلامی نیز حفظ شود.
البته وضعیت فعلی منطقه به شرایط آوریل گذشته شباهت بسیار دارد و ایجاب میکند که جمهوری اسلامی با دادن پاسخ نمایشی به اسرائیل، منطقه را از قرار گرفتن در معرض جنگی ویرانگر و گسترده نجات دهد تا تنش کنونی در منطقه پایان یابد.
از سوی دیگر، تلآویو هرگونه حمله به غیرنظامیان اسرائیلی را خط قرمز اعلام کرده و گفته است که جمهوری اسلامی و حزبالله نباید تحت هیچ شرایطی از آن عبور کنند. با این حال، نتانیاهو به تحریک جمهوری اسلامی ادامه میدهد. اکثر گزارشها و تحلیلها حاکی از آن است که بنیامین نتانیاهو به دنبال گسترش دامنه جنگ است تا خود را از بنبست جنگ غزه و چالشهای داخلی نجات دهد، بهویژه اینکه نخستوزیر اسرائیل میداند که زندگی سیاسی او در حال پایان یافتن است و بعید نیست که بهمحض کنار رفتن از قدرت راهی زندان شود. اکنون آیا جمهوری اسلامی با شعلهور کردن آتش جنگ در منطقه آنچه را نتانیاهو میخواهد محقق میکند؟
به گزارش اکونومیست، حمله مستقیم جمهوری اسلامی به اسرائیل در آوریل گذشته، در واکنش به حمله به ساختمان مجاور سفارت ایران در دمشق، آن را به سمت ماجراجویی بیشتر و تغییر قواعد درگیری سوق داد. رژیم ایران که در گذشته ازطریق گروههای نیابتیاش پاسخ میداد، تهدید کرد که هرگونه حمله به خاک ایران پاسخی مشابه خواهد داشت.
با این حال، اسرائیل تهدید جمهوری اسلامی را نادیده گرفت و با ترور فواد شکر در بیروت و اسماعیل هنیه در تهران به رویکرد تهدیدآمیزش علیه رژیم ایران ادامه داد.
اکنون در حالی که از یک سو نتانیاهو خواستار گسترش دامنه جنگ است و از سوی دیگر جمهوری اسلامی بر لزوم دادن پاسخ مناسب به اسرائیل تاکید میکند، چه سرنوشتی در انتظار منطقه خواهد بود؟ آیا جمهوری اسلامی توان ماجراجویی و وارد شدن به میدان نبردی علیه اسرائیل را دارد؟
البته تواناییهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در قیاس با تواناییهای نظامی اسرائیل تفاوت بسیار دارد که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
اسرائیل از تجهیزات نظامی و تسلیحات پیشرفته ازجمله جنگندههای نسل پنجم و سامانههای دفاع موشکی برخوردار است. در حالی که توجه جمهوری اسلامی در چند سال اخیر بر توسعه تواناییهای نظامی متمرکز بوده که در جنگ با اسرائیل کارایی چندانی ندارد. به این معنا که حزبالله لبنان تواناییهای تسلیحاتیاش را براساس جنگ سوریه، حوثیهای یمن براساس جنگهای داخلی، گروههای مسلح عراقی براساس کشمکش در مرزهای عراق، و سپاه پاسداران بر پایه درگیری برای تحقق اهدافی دیگر که اسرائیل شامل آن نیست توسعه دادهاند.
علاوه برآن، ارتش اسرائیل با پشت سرگذاشتن جنگهای متعدد ازجمله جنگهای ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ و درگیریهای مداوم با گروههای مسلح در غزه و لبنان تجربه زیادی در جنگ دارد. در حالی که آموزش نیروهای محور مقاومت وفادار به جمهوری اسلامی بیشتر به جنگهای خیابانی و رویاروییهای نامنظم متکی بوده است. از سوی دیگر، ایالات متحده با پیشرفتهترین تسلیحاتش از اسرائیل حمایت میکند و همواره آماده دفاع از اسرائیل است، در حالی که متحدان جمهوری اسلامی نمیخواهند برای حمایت از ماجراجوییهای رژیم ایران منافعشان را به خطر اندازند.
بنابراین، جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی جنگی نامتقارن است و رژیم ایران این واقعیت را بهخوبی میداند. اما چرا ایالات متحده درمورد تشدید تنش و گسترش دامنه جنگ در خاورمیانه نگران است؟
در گزارش شبکه خبری الحدث، به نقل از منابع آگاه آمریکایی، آمده است که نگرانی واشینگتن این است که با توجه به حساسیت اواضاع، هرگونه اقدامی میتواند به شعلهور شدن جنگ بزرگ و ویرانگری در منطقه منجر شود. برای مثال، شلیک موشکی از طرف حزبالله که باعث کشته شدن غیرنظامیان اسرائیلی شود و یا حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی به اسرائیل که تلفات غیرنظامیان را به همراه داشته باشد، میتواند به وقوع جنگی تمامعیار در منطقه منجر شود.
واشینگتن میداند که دولت نتانیاهو به دنبال جنگ است، در عین حال حفظ حیثیت و آبروی جمهوری اسلامی مستلزم دادن پاسخ به اسرائیل است. به همین دلیل، برای مقابله با وضعیت شکننده منطقه نیروهای بازدارنده را در خاورمیانه مستقر کرده است تا به جمهوری اسلامی و گروههای نیابتیاش هشدار دهد که هرگونه حمله به اسرائیل به تشدید تنشی منجر خواهد شد که پیامدهای آن رژیم ایران و متحدانش را با خطر بزرگی روبهرو میکند. اکنون این پرسش مطرح میشود که آیا تلاشهای آمریکا برای جلوگیری از گسترش دامنه جنگ در خاورمیانه به نتیجه خواهد رسید یا نه؟
از: ایندیپندنت