تصویری از پایانهٔ نفتی خارک در استان بوشهر
شرکت مشاوره انرژی وُرتکسا، با اشاره به عبور یکسوم از نفت وارداتی چین از تنگه هرمز، میگوید اخلال احتمالی جمهوری اسلامی در این تنگه باعث بیثباتی گستردهٔ اقتصادی و تنش در روابط ایران و چین خواهد شد.
این شرکت بینالمللی که ردیابی نفتکشها را نیز انجام میدهد، اعلام کرده در ۹ ماه ابتدایی سال جاری میلادی روزانه بهطور متوسط چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت با گذشتن از تنگه هرمز راهی چین شده که معادل ۴۳ درصد از نفت وارداتی این کشور از طریق دریا است.
این رقم همچنین معادل نزدیک به یکسوم کل نفت وارداتی چین از همهٔ مسیرهای دریایی و خشکی است.
حکومت ایران در سالهای گذشته بارها تهدید کرده است که اگر منافعش به خطر بیفتد، تنگه هرمز را خواهد بست؛ گذرگاهی که ۲۰ درصد از نفت مصرفی جهان از آن میگذرد.
طی روزهای اخیر و با مطرح شدن احتمال حمله اسرائیل به تأسیسات نفتی ایران به تلافی حملهٔ گستردهٔ موشکی جمهوری اسلامی به این کشور در شامگاه دهم مهرماه، دوباره گمانهزنیها دربارهٔ احتمال استفادهٔ ایران از اهرم تنگهٔ هرمز برای اخلال در بازارهای جهانی نفت افزایش یافته است.
گفته میشود یکی از اهداف احتمالی اسرائیل پایانهٔ نفتی خارک در خلیج فارس است که ۹۰ درصد از نفت ایران از آن بارگیری میشود. پیشتر گزارش شده بود که ایران بعد از حمله به اسرائیل، نفتکشهای خود را از بندر خارک دور کرده است.
وُرتکسا میگوید کاهش فعالیت بارگیری نفت ایران از بندر خارک مشهود است؛ بهطوری که طی ۹ ماه ابتدایی امسال، روزانه بیش از یک نفتکش بزرگ از این پایانه نفت بارگیری کرده بود، اما در ۱۰ روز ابتدایی ماه جاری، تنها دو نفتکش از پایانه خارک نفت دریافت کردهاند.
در این باره، آرمن عزیزیان، کارشناس ارشد ورتکسا، نیز به رادیوفردا گفت صادرات روزانهٔ نفت ایران در ۱۰ روز ابتدایی ماه جاری به ۶۰۰ هزار بشکه در روز سقوط کرده است.
در این میان، والاستریت جورنال نیز گزارش داده که ایران از کانالهای دیپلماتیک محرمانه کشورهای عرب منطقه را تهدید کرده در صورت استفادهٔ اسرائیل از حریم هوایی آنها برای حمله به ایران، این کشورها را هدف قرار خواهد داد.
اردن و عربستان در مسیر مستقیم حملهٔ احتمالی اسرائیل به پایانه خارک قرار دارند و هر دو کشور به همراه قطر و امارات از طرف ایران تهدید شدهاند که نباید حملهٔ احتمالی اسرائیل یا آمریکا از حریم هوایی آنها انجام شود.
اما وُرتکسا مینویسد با توجه به اینکه چین مشتری ۹۵ درصد از نفت صادراتی ایران است، احتمال اقدام ایران برای بستن تنگه هرمز کم است؛ چرا که این موضوع باعث بیثباتی چشمگیر اقتصادی و تنش در روابط ایران و چین خواهد شد.
ایران خود در ۹ ماه ابتدایی امسال از این پایانه روزانه ۱.۳۵ میلیون بشکه نفت را با گذر از تنگه هرمز به چین ارسال کرده که نسبت به دور مشابه پارسال رشد ۲۷ درصدی نشان میدهد. این رشد مدیون تخفیف گستردهٔ ایران به پالایشگاههای چینی است.
آمارهای این شرکت مشاوره بینالمللی انرژی همچنین نشان میدهد که ایران در خارج از تنگه هرمز ۴۰ میلیون بشکه ذخایر نفت روی آب دارد، اما اگر صادرات این کشور دچار اخلال شود، احتمالاً نفت روسیه جایگزین نفت ایران در بازارهای چین خواهد شد.
تقریباً کل نفت صادراتی ایران از طریق نفتکشهای موسوم به «ناوگان ارواح» بهصورت پنهانی و تحت نام نفت دیگر کشورها راهی چین میشود.
وزارت خزانهداری آمریکا روز جمعه در واکنش به حمله گسترده موشکی ایران به اسرائیل در شامگاه دهم مهرماه، ۱۶ شرکت و ۱۷ کشتی را که در حملونقل محصولات نفتی و پتروشیمی ایران مشارکت داشتهاند، تحریم کرد؛ موضوعی که عرصه را برای استفادهٔ جمهوری اسلامی ایران از «ناوگان ارواح» برای قاچاق نفت تنگتر میکند.
رادیو فردا