مقامات جمهوری اسلامی بارها تأکید کرده‌اند که این شخص علی خامنه‌ای است که خطوط سیاست خارجی این حکومت را تعیین می‌کند. مسعود پزشکیان نیز در آغاز ریاست‌جمهوری خود نیز تأکید کرد که هر تصمیم او، به ویژه در حوزه سیاست خارجی، بر اساس و مشورت و نظرات رهبر جمهوری اسلامی اتخاذ می‌شود.
حال این دیپلماسی علی خامنه‌ای، نظام جمهوری اسلامی را درگیر معضلات مختلفی در حوزه سیاست خارجی کرده و در تنگنا قرار داده است.
حمایت یکجانبه ایران از روسیه با ارسال پهپاد و موشک‌های بالستیک، حمایت بی‌چون و چرا از حماس در غزه، حزب‌الله در لبنان و دیگر نیروهای نیابتی در یمن و عراق، جملگی به تحریم‌های بیشتر علیه ایران انجامیده که آخرین آن تحریم شرکت هواپیمایی “ایران‌ایر” از سوی اتحادیه اروپا است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز گذشته ۱۴ اکتبر (۲۳ مهرماه) گفت که ایران به دلیل بحران خاورمیانه گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا را متوقف می‌کند.
“پزشکیان خلاف وعده‌های خود به مردم عمل می‌کند”
اکنون یک دیپلمات پرسابقه جمهوری اسلامی در انتقاد از دیپلماسی دولت مورد حمایت علی خامنه‌ای می‌گوید: «دولت پزشکیان وعده داده بود مذاکرات [با اروپا و آمریکا] را با هدف لغو تحریم‌ها و کاهش فشار اقتصادی و معیشتی بر مردم پی بگیرد، نه اینکه وضعیت بدتر شود.»
ابوالقاسم دلفی، سفیر پیشین جمهوری اسلامی در صربستان، فرانسه، بلژیک، کلمبیا و شیلی، در گفت‌وگو با “شبکه شرق” می‌گوید، بر اساس همین وعده انتخاباتی پزشکیان بود که مردم به او اعتماد کردند. به گفته او وعده بهبود روابط با غرب بود که باعث شد عباس عراقچی وزارت خارجه را برعهده گیرد و جنگ اسرائیل علیه حماس و حزب‌الله “دلیلی بر آن نمی‌شود که وزارت امور خارجه و دولت چهاردهم شعارهای انتخاباتی خود را نادیده بگیرد و مذاکرات با غرب را متوقف کند”.
دلفی تصریح کرد، پزشکیان در سخنرانی خود در سازمان ملل از گفت‌وگو و تعامل با غرب سخن گفت، اما امروز “حتی مذاکرات غیرمستقیم دولت رئیسی” با آمریکا را هم متوقف کرده‌اند . او این پرسش را مطرح کرد: «آیا این همان چیزی بود که وزیر امور خارجه به دنبال تحقق آن بود؟ از طرف دیگر، قرار بود سیاست نگاه به شرق تعدیل شود و یک راهبرد متوازن بین شرق و غرب در دستور کار قرار بگیرد، اما این نگاه متوازن وجود ندارد و همچنان نگاه ما به چین و روسیه است.»
این دیپلمات پرسابقه تأکید ورزید: «باید اذعان کرد، ما از آن روند نیویورک که توسط پزشکیان، ظریف و عراقچی بنا شده، دور شد‌ه‌ایم و عملا تحت تأثیر شدید و جدی معادلات خاورمیانه و سیاست جنگ‌افروزانه نتانیاهو قرار گرفته‌ایم که به‌هیچ‌وجه عقلانی و قابل دفاع نیست؛ چون سیاست اصولی و درست دولت پزشکیان بر مبنای مذاکره با غرب، لغو تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی بود.»
از نظر دلفی، “درگیر‌شدن در تنش با اسرائیل و نوعی روزمرگی برای وزارت امور خارجه همان چیزی است که نتانیاهو می‌خواهد”. او در این رابطه افزود: «نتیجه آن هم عدم اعتماد جامعه غرب است. کما اینکه سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده است ما به سیاست اعلامی دولت پزشکیان مبنی بر مذاکرات اعتنا نمی‌کنیم، بلکه عملکرد و رفتار عملی آنها ملاک واکنش و قضاوت کاخ سفید خواهد بود.»
مقامات آمریکا در گذشته تأکید کرده بودند که سیاست خارجی جمهوری اسلامی نه در دولت این کشور، بلکه در بیت رهبری علی خامنه‌ای تعیین می‌شود.
ارسال موشک‌های جمهوری اسلامی به روسیه، علت تحریم دوباره ایران‌ایر
انتقادها به سیاست جمهوری اسلامی در قبال روسیه و حمایت تسلیحاتی از این کشور در جنگ علیه اوکراین بالا گرفته است.
به دنبال انتشار خبرهایی مبنی بر ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین، وزارت خارجه آلمان به نمایندگی از تروئیکای اروپایی، یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا، طی بیانیه‌ای در روز دوشنبه ۱۴ اکتبر (۲۳ مهر)اعلام کرد که شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران‌ایر) را به همین دلیل تحریم می‌کنند.
به گزارش خبربان، شرکت هواپیمایی “ایران ایر” شامگاه دوشنبه ۱۴ اکتبر (۲۳ مهر) ساعاتی پس از تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا با ارسال پیامک به مسافران اطلاع داد که پرواز آن به اروپا لغو شده است.
خبربان می‌نویسد، در حالی که عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در موضعی رسمی هرگونه فروش موشک بالستیک به روسیه را تکذیب کرده است، شماری از نمایندگان مجلس در مصاحبه‌های مختلف فروش این موشک‌ها را تایید و حتی، از تهاتر وجه موشک‌ها با غلات روسیه صحبت کرده‌اند.
یک تحلیل‌گر سایت رویداد۲۴ می‌نویسد: «اگر ایران حقیقتاً به روسیه موشک ارسال نکرده باشد، لازم است تا در محافل بین المللی علیه اقدام آمریکا و اتحادیه اروپا اقدام کند و از آنها بخواهد برای اثبات ادعای خودشان دلیل و مدرکی ارائه کنند. به این ترتیب می‌توان حداقل در داخل اثبات کرد که طرف غربی به بهانه‌های دروغین دست به تحریم ایران می‌زند.»
به گزارش خبرنامه اقتصادی نهضت آزادی، وزارت خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای درباره تحریم ایران‌ایر اعلام کرد: «براساس رویه‌های بین‌المللی برای خاتمه دادن به ترتیبات مربوط به خدمات هوایی باید زمانی برای کاهش خدمات تعیین شود، که یک دوره ۱۲ ماهه امری معمول است و لغو توافقنامه خدمات هوایی بر ایران‌ایر تاثیر خواهد گذاشت. هیچ شرکت هواپیمایی ایرانی دیگری به بریتانیا پرواز نمی‌کند و هیچ شرکت هواپیمایی بریتانیایی هم به ایران پرواز ندارد.»
این گزارش می‌افزاید: «ایران‌ایر در حال حاضر تنها شرکت هواپیمایی ایرانی است که خدمات پرواز مستقیم هفتگی به هشت مقصد فرودگاهی اروپایی از جمله فرانکفورت، هامبورگ، لندن و پاریس را ارائه می‌دهد و در صورت عملیاتی شدن این تحریم، مشکلات زیادی در وقت و هزینه مسافران ایرانی پدید خواهد آمد و کشور یک قدم دیگر به پرتگاه انزوا نزدیک می‌گردد.»
جمهوری اسلامی در خدمت منافع روسیه و “ضربه از دو سو”
اما اینکه روسیه در مورد دریافت موشک‌های بالستیک از سپاه پاسداران سکوت کرده، جای پرسش است. تحلیل‌گر رویداد۲۴ می‌نویسد: «به علاوه باید حواسمان باشد که ایران تجربه ارسال پهپادها به روسیه را در روابط خودش دارد. براساس آنچه یکبار ظریف در گفت‌وگویی بیان کرده بود، موضوع پهپادها اولین بار از جانب روس‌ها در فضای بین‌الملل افشا شد.»
این تحلیل‌گر می‌افزاید: «تا همین‌جا هم حتی ایران در حال دادن هزینه‌های زیادی به خاطر جنگ روسیه و اوکراین است. درحالی که این جنگ هیچ نفعی برای ایران نداشته، تنها در همین اقدام اخیر هواپیمایی “ایران‌ایر” که با مکافات زیاد در برجام رفع تحریم شده بود، به تحریم‌ها بازگشت. اثرات این اقدام مستقیما بر روی مردم ایران اثرگذار است. ایران‌ایر در زمانی که برجام اجرایی شد ۷میلیون مسافر را در سال جابه جا می‌کرد.»
در این تحیل همچنین آمده است: «جالب‌تر اینکه مقامات جمهوری اسلامی بارها تاکید کردند که در این جنگ بی‌طرف هستند؛ با این حال باز هم می‌بینیم که برای سومین بار ایران به خاطر روسیه هزینه می‌پردازد. آنهم در شرایطی که روس‌ها تلاش می‌کنند در پازل منافع ملی خودشان بازی کنند و در این راه به خاطر وابستگی به امارات متحده عربی، می‌بینیم که در موضوع جزایر سه‌گانه ایرانی در طرف آنها می‌ایستند.»
در این میان، به گزارش پایگاه خبری انتخاب، علی مطهری، نایب رئیس پیشین مجلس گفته است: «جالب است روسیه با حمایت از احداث کریدور زنگزور و مسدود شدن راه ارتباط ایران به اروپا از طریق ارمنستان، به ایران ضربه می‌زند و انگلیس و فرانسه و آلمان نیز ایران‌ایر را به صرف اتهام ارسال موشک‌های بالستیک توسط ایران به روسیه تحریم می‌کنند. یعنی ما به خاطر روسیه از دو سو باید لطمه ببینیم.»
دویچه وله
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید