پژوهشگران و فعالان حفاظت از محیط‌زیست سال‌ها هشدار دادند که با ساخت، آب‌گیری و افتتاح «سد چمشیر» دریاچه ان سد به یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های مسموم کره خاکی بدل خواهد شد، چرا که به مانند سد گتوند، چمشیر هم بر فراز یک کوه نمکی ساخته شده و علاوه بر آن، چندین چاه نفت فعال و غیرفعال در محدوده دریاچه این سد قرار گرفته‌اند.

جمهوری اسلامی هشدارها را نادیده گرفت و ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور سابق ایران در تیر ۱۴۰۲ این سد را افتتاح کرد. این هفته در ۲۳ مهر، نادره وائلی‌زاده در گزارش «کابوس شور چم‌شیر: دومین بمب نمکی در خوزستان، معروف به گتوند دوم که این بار شرق استان را هدف گرفته است» برای روزنامه پیام ما نوشت «اوایل امسال بود که کارشناسان مستقل» خبر داده‌اند که «شوری رودخانه زهره افزایش چشمگیری داشته» و حالا سازمان محیط‌زیست ایران هم «نسبت به افزایش شوری رودخانه زهره اظهار نگرانی کرده» و به‌نقل از داوود میرشکار، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان گفت:

میرشکار به پیام ما گفت مجموعه‌ای از سازمان‌های دولتی «گزارش جامعی از وضعیت زیست‌محیطی و اثرات سد چم‌شیر بر رودخانه زهره و اراضی پایین‌دست سد با محوریت استانداری خوزستان به‌عنوان گزارش شورای حفاظت کیفی رودخانه‌های استان خوزستان» خواهند نوشت تا «به مقامات ملی و دستگاه‌های نظارتی ارائه شود».

پیش‌تر علی اکبر محرابیان، وزیر سابق نیرو همزمان با افتتاح پنجمین سد بزرگ ایران، سد چمشیر، تاکید کرده بود که نیروگاه ۱۷۶ مگاواتی این سد می‌تواند برق پاک برای تامین برق یک شهر ۵۰۰ هزار نفری به‌همراه بیاورد. دریاچه سد در حدود ۵۰ کیلومتر طول دارد و نزدیک به ۲.۳ میلیارد متر مکعب آب در آن ذخیره شده است. وزیر نیرو گفته بود ۷۰ هزار هکتار اراضی در استان‌های کهگیلویه، خوزستان و بوشهر با آب این سد آبیاری خواهند شد و از خسارت‌های سیلاب هم کاسته خواهد شد.

در این آلبوم، تصویرهای نقشه‌ گوگل یا گوگل‌مپز از سد چم‌شیر و دریاچه آن بر رودخانه زهره را ببینید:

آلودگی هوا پس از شوری آب

در خرداد امسال، محمدرضا فاضل، معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چمشیر به خبرگزاری مهر در خبر «ذخیره ۷۶۰ میلیون مترمکعب آب باکیفیت در سد چمشیر» گفته بود «یکی از اهداف احداث سد موقعیت کنونی جداسازی آب باکیفیت جوی از چشمه‌های شور پایین دست بود» و افزود:

در حال حاضر املاح آب مخزن سد چمشیر زیر ۱۵۲۰ میکرو موس بر سانتی متر و میزان املاح آب خروجی سد نیز زیر ۲ هزار میکروموس بر سانتی متر است که در ادامه با افزایش میزان رهاسازی کیفیت خروجی آب سد نیز افزایش خواهد یافت.

با وجود تلاش‌های حکومتی برای اینکه بگویند وضعیت سد خوب است و آب شورتر نشده است، نگرانی‌ها از شوری آب، سپس شوری خاک و درنهایت آلودگی هوای بیشتر منطقه به خاطر تولید بیشتر ریزگرد، پیش از آبگیری سد چمشیر هم گسترده مطرح شده بودند.

در آستانه افتتاح سد چم‌شیر، ۱۰ استاد دانشگاه تهران در نامه‌ای به رئیس‌جمهور وقت از او خواستند تا این سد را افتتاح نکند و هشدار دادند که با توجه به پروژه‌های سدسازی در ترکیه و خشک‌تر شدن اقلیم منطقه، «قطع جریان سیلاب‌های رودخانه زهره که باعث زهکشی طبیعی می‌شود، افزایش شوری زمین‌های کشاورزی را در پی خواهد داشت و سبب گسترده‌تر شدن کانون ریزگرد بین ماهشهر و هندیجان خواهد شد». آنها در نهایت تاکید کردند:

نتیجه را میرشکار به پیام ما گفت:

پیام ما علاوه بر نامه ۱۰ استاد دانشگاه، به ۳۲هزار امضای وب‌سایت کارزار «درخواست توقف آبگیری سد چم‌شیر گچساران»، مخالفت کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی و شکایت ۲۰ نفر از کارشناسان و اساتید محیط‌زیست به دیوان عالی کشور اشاره کرد که مجموعه‌ای از تلاش‌ها برای توقف آبگیری این سد بود.

چنین EC بالایی، آن‌هم در چنین فصلی با دو سال پیاپی ریزش‌های جوی فراتر از نرمال، نه‌تنها بی‌سابقه که حتی خارج از تصور است. هنوز بخش عمده‌ای از سازند گچساران با مخزن تماس ندارد و از آغاز انحلال رسوبات تبخیری گچ و نمک زمان زیادی نگذشته است.

تنها راهکاری که اکنون وجود دارد این است که آبگیری بیش از تراز ۵۶۰ متر انجام نشود. همچنین قرارداد با چینی‌ها به‌عنوان فاینانسور باید تغییر کند، باتوجه‌به اینکه در این قرارداد به کیفیت آب توجهی نشده. طبق این قرارداد تا ۱۵ سال همه منافع سد برای چینی‌هاست و کیفیت آب خروجی سد باید در آن لحاظ شود.