در روز بیست و پنجم تیرماه یکهزار و سیصد و سی و یک خورشیدی دکتر محمد مصدق بزرگمرد تاریخ ایرانزمین، بعلت دخالت شاه در انتخاب وزیر جنگ که طبق قانون اساسی کشور از وظایف نخست وزیر و رای موافق نمایندگان مجلس شورای ملی می باشد، از مقام خود استعفا داد. شاه احمد قوام السلطنه را به نخست وزیری منصوب نمود. احمد قوام طی اعلامیه ای تهدیدآمیز از مردم خواست دست از مبارزه برداشته و خاموش شوند و تابع اوامر دولت گردند و در خاتمه چنین بیان داشت :
” به عموم اخطار می کنم که دوره عصیان سپری شده و روز اطاعت از اوامر و نواهی حکومت فرا رسیده است. کشتی بان را سیاستی دگر آمد ۲۷/۴/۱۳۳۱ رئیس الوزراء – احمد قوام ”
مردم ایران از همان فردای کناره گیری دکتر مصدق از مقام نخست وزیری به پا خاسته و به سرعت جنبش مقاومت در سراسر کشور گسترش یافت. در روز های ۲۶ و ۲۷ و ۲۸ تیرماه نیروهای نظامی با پشتیبانی یگان های زرهی در نقاط حساس تهران مستقر شدند.
مردم با همبستگی و اتحاد گسترده با شعار
“یا مرگ یا مصدق”
در سی یم تیرماه، قیام ملی را به اوج خود رساندند. در اجرای فرمان ! نیروهای نظامی به صفوف متشکل مردم یورش برده و تظاهرکنندگان را به رگبار بستند ولی مردم با دست خالی ولی با عزم آهنین به مقاومت خود در برابر نیروهای نظامی پرداختند تا جائی که در اثر ایستادگی و مقامت سرسختانه مردم، نیروهای نظامی مجبور به عقب نشینی شده و به پادگان ها باز گشتند و انتظامات شهر به دست مردم افتاد.
در اثر همبستگی و اتحاد کلمه، دربار مجبور به عقب نشینی گردید و بار دیگر دکتر مصدق به مقام نخست وزیری بازگشت. این پیروزی در اثر یکپارچگی و اتحاد ملت ایران انجام گرفت.
دول استعمارگر که در اثر این پیروزی ملت ایران منافع نامشروع خود را نه تنها در ایران بلکه درسراسر خاورمیانه و شمال افریقا در خطر دیدند، بفکر چاره افتادند و چاره را در اختلاف انداختن در بین گروه های سیاسی یافتند و از همان فردای شکست دست بکار شدند تا بنا بر مثل ما ایرانیان ” اختلاف بیانداز و حکومت کن ” نخست وارد مذاکره با روحانیون شده و توانستند آنها را با وعده های باب میل، علیه حکومت ملی ایران بویژه شخص دکتر مصدق بر انگیزانند که میتوان در این مورد به جمعی از آیات عظام چون سید ابوالقاسم کاشانی، محمد بهبهانی، شیخ احمد کفائی خراسانی، شیخ بهاءالدین نوری و در خفا آیت الله العظمی بروجردی، حجت الاسلام شمس قنات آبادی و محمدتقی فلسفی، گروه فدائیان اسلام، مجمع مسلمانان مجاهد. همچنین خودفروختگانی چون دکتر مظفر بقائی، حسین مکی، حائری زاده، علی زهری، میراشرافی وکانون افسران بازنشسته
و… اشاره نمود که علیه نهضت ملی ایران وارد میدان شدند تا فرامین سازمان های اطلاعاتی آمریکا و انگلستان را مو به مو بمرحله اجرا در آورند. با افسوس بسیار پادشاه ایران هم در این توطئه ننگین علیه منافع ملت ایران حاضر به همکاری با بیگانگان شد. در این باره شخص محمد رضا شاه در آخرین کتاب خود ” پاسخ به تاریخ ” به همکاری خود با مامور سیا سازمان جاسوسی آمریکااشاره نموده است و خواهرش اشرف پهلوی با شهامت بیشتری به نقش خود درهمکاری با ماموران اطلاعاتی آمریکا و انگلستان در این خیانت بزرگ در کتاب ” چهره هائی در آینه ” اشاره نموده است. نتیجه آن شد که امروز شاهد آن هستیم. آنچه امروز در کشور بلا زده ما می گذرد از نتایج کودتای بیست و هشت مرداد است.
هم میهن!
بیخود نگفته اند که ” گذشته چراغ راه آینده است ” سه دهه و اندی است که ملت ایران تحت حکومت استبداد مذهبی دست و پا می زند ملتی که در فرهنگ پر بارش حتا آزردن موری را منع نموده است تا چه برسد به دست و پا بریدن و سنگسار کردن انسانها آنهم در معرض عمومی. انقلابی که زیر نام مستضعفان انجام گرفت تا آب و برق و اتوبوس را مجانی نموده و همه را صاحب خانه نماید امروز اکثر مردم در فقر و فاقه به سر می برند و اقلیتی در ناز و نعمت وبا ثروت های قارونی در عیش و نوش روز را به شب و شب را به روز می رسانند. خانواده روحانیون و وابستگانشان روز به روز ثروت های باد آورده خود را به شیخک نشین های جنوب خلیج همیشه فارس و دیگر کشورهای جهان انتقال میدهند. فحشا و اعتیاد و ارتشاء و رانت خواری چنان جامعه را در برگرفته که نمونه آن را در سراسر جهان کمتر می توان یافت. این بود عدل علی که دستاربندان مرتب از آن بر سر منبرها تعریف می کردند. حکومتی که امروز بر ایران حاکم است درست نمونه حکومت حجاج ابن یوسف بلکه صدبار جنایتکارتر ازآن است
هم میهن گرامی
ما باید از سی یم تیر تجربه آموزیم و از پراکندگی که خواست نظام ولایت فقهاست در آئیم و یکپارچه شویم. در سی تیر همبستگی ملت دول استعمار گر را به زانو در آورد و پراکندگی ما کودتای بیست و هشت مرداد را بوجود آورد کودتائی که ما هنوز داریم چوب آنرا می خوریم. نظام حاکم بر سرزمین نیاکان ما با سیاست مزورانه هرروزه اختلاف بین ما را افزایش می دهد بجای اینکه در کنار هم قرار بگیریم و دست در دست هم نهاده کشورمان را از زیر سلطه مشتی جنایتکار حاکم برکشورمان رهائی بخشیم بجان هم افتاده و سعی می کنیم بهر وسیله که شده همدیگر را از صحنه خارج کنیم. روز به روز بر جدائی ها می افزائیم تا نظام حاکم همچنان جنایت های خود را ادامه دهد. بیائیم از قیام سی تیر درس بگیریم و دست در دست هم گذاریم. آذری، کرد، بلوچ، فارس، خراسانی، مازندرانی، گیلانی، خوزستانی و…، با هر دین و آئینی که داریم… همه اعضای یک خانواده هستیم و در اداره کشورمان به یکسان شریک و سهیم هستیم. اختلافات دشمن شاد کن را کنار بگذاریم و با هم شویم و میهن در بند خود را از وجود دشمنان و جنایتکاران خون آشام رها سازیم. این پیروزی فقط در یگانگی ما امکان پذیر است و بس.
درود به روان پاک مصدق بزرگ پیشوای نهضت ملی ایران
درود به روان شهدای سی یم تیرماه یکهزار و سیصد و سی و یک خورشیدی
درود به زندانیان سیاسی
درود به زنان، کارگران و جوانان آزادیخواه
مهران ادیب