خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۸۹ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، دستکم ۴۵ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از چهار هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۴۴ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی، بحران های فرونشست و بحران پسماند و آلاینده ها در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیات وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

به گزارش همشهری آنلاین، پلنگی که در تاریخ ۸ دی ماه امسال در روستای مغانک شهرستان دماوند مشاهده و زنده گیری شده بود، پس از انتقال به پارک پردیسان تهران، روز چهارشنبه ۱۷ بهمن ماه بر اثر بیماری کرونای گربه سانان تلف شد.

دامپزشک مرکز بازپروری حیات‌وحش پارک پردیسان در این خصوص گفت: آزمایش‌های اولیه و تکمیلی وجود ویروس کرونای ویژه گربه‌سانان FIP در خون این پلنگ را نشان داد و به همین دلیل یک کمیته دامپزشکی برای درمان این پلنگ تشکیل و روشی درمانی با دوره‌ای ۸۴ روزه آغاز شد. این پلنگ در ۳۰ روز نخست به درمان واکنش مثبتی نشان داد و روند بهبود نسبی مشاهده شد اما از روز شنبه ۱۳ بهمن شرایط پلنگ نامساعد و به‌شدت بحرانی شد و از خوردن غذا و دارویی که همراه با غذا به آن داده می‌شد، امتناع کرد.

به گزارش مهر، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر از مشاهده و ثبت یک جفت کاراکال از گونه گربه سانان کمیاب و ارزشمند در منطقه شکارممنوع ارم واقع در شهرستان دشتستان خبر داد. عبدالرحمن مرادزاده افزود: تصویر این جفت کاراکال که سال‌ها در استان بوشهر مشاهده نشده بود، با کمک دوربین تله‌ای ثبت شده است.

همچنین، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سرخس از کشف لاشه یک قلاده پلنگ در منطقه حفاظت شده کوه بزنگان این شهرستان خبر داد.

محمد ملتجی در این رابطه گفت: در پی اعلام گزارشی مبنی بر مشاهده لاشه‌ یک قلاده پلنگ در ارتفاعات منطقه حفاظت شده کوه بزنگان، نیروهای یگان حفاظت محیط زیست شهرستان‌های سرخس و مشهد به منطقه اعزام و پس از ساعت‌ها پیمایش، لاشه این پلنگ را در حالی که از ارتفاع سقوط کرده بود کشف کردند. علت مرگ این پلنگ شکستگی کتف و دست راست و خونریزی داخلی به دلیل سقوط از صخره‌های مرتفع تشخیص داده شد.

به گزارش همشهری آنلاین، نیروهای یگان حفاظت محیط زیست استان‌های گلستان و سمنان در حین سرشماری و برآورد جمعیت پستانداران وحشی پناهگاه حیات وحش خوش‌ییلاق واقع در استان سمنان، تصاویری از یک قلاده یوزپلنگ آسیایی را ثبت کردند.

به گزارش آفتاب نیوز، جواد شکوهی، محیط‌بان منطقه حفاظت‌شده کالمند در استان یزد، تصویری از یک گونه بسیار کمیاب عقاب با نام عقاب شاهی را در کنار یک آبشخور در این منطقه ثبت کرده است. عقاب شاهی از گونه‌های در معرض انقراض به شمار می آید.

علاوه بر این، مسئول روابط عمومی اداره حفاظت محیط زیست کرمان با اشاره به اینکه جبیر از جمله گونه های در معرض انقراض کشور است، گفت: گونه جبیر که بسیاری آن را با آهو اشتباه میگیرند در مناطق گرمسیری همچون فاریاب، کهنوج و پارک ملی خبر واقع در شهرستان بافت حضور دارد و مهمترین عوامل تهدید این گونه، خشکسالی های پی در پی کشور و وجود شکارچیان غیرمجاز است.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۴ تن چوب قاچاق در شهرستان های گرمی، فومن، سبزوار، رباط کریم، بابل و اردبیل ضبط و در این راستا دستکم هشت متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت بیش از ۳۷ شکارچی غیرمجاز در شاهرود، الیگودرز، چگنی، پلدختر، سلسله، خرم آباد، چالوس، گرمی، خلخال، پارس آباد، تویسرکان، اردل، قشم، تهران، خرمشهر، اردبیل و استان کهگیلویه وبویر احمد بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

نجم الدین سهرابی فرمانده انتظامی خرمشهر بیان کرد: هنگام کنترل خودروهای عبوری محور اهواز به خرمشهر به یک دستگاه پژو ۴۰۵ مشکوک و دستور ایست صادر کردند. در بازرسی صورت گرفته شش قبضه سلاح شکاری غیرمجاز به همراه ۲۸۱ عدد فشنگ و ۱۰۶ لاشه پرنده محافظت شده و کم یاب کشف شد. در این ارتباط سه متهم دستگیر و پس از تشکیل پرونده و تحویل به مرجع قضایی با قرار صادره روانه زندان شدند.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای کرج ۱۷۵، اراک ۱۱۷، بوشهر ۲۰۰، آمل ۱۶۰، حمیدیه ۵۰۰، اندیمشک ۳۳۹، هندیجان ۳۹۴، دزفول ۵۰۰، سوسنگرد ۳۵۳، ارومیه ۱۲۴، آغاجاری ۱۶۰، گتوند ۴۲۲، زرند ۳۳۳، قزوین ۱۷۵، قم ۱۵۴، آبیک ۱۷۰، قنوات ۱۵۸، خمینی شهر ۱۱۱، زرین شهر ۱۰۸، قهجاورستان ۱۵۱، اشتهارد ۱۵۴، فردیس ۱۷۱، ساوجبلاغ ۱۳۱، بجنورد ۱۲۹، گچساران ۱۶۴، تبریز ۱۴۴، کاشان ۱۵۲، مشهد ۱۵۵، اصفهان ۱۹۰، تهران ۲۰۳، فهرج ۵۰۰، رفسنجان ۳۶۵، انار ۵۰۰، آبادان ۴۷۹، امیدیه ۱۲۴، اهواز ۵۰۰، بهبهان ۱۸۰، ماهشهر ۵۰۰، ایذه ۱۹۹، رامهرمز ۱۷۸، خرمشهر ۵۰۰، شادگان ۳۳۶، شوشتر ۳۲۲ و هویزه ۲۷۹ برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

به نقل از آفتاب نیوز، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ۲۴ میلیون خودرو فرسوده در کشور داریم که موضوع آلودگی هوا و ناترازی انرژی را تشدید می‌کند. لازم است برای کنترل آلودگی هوا در بخش منابع متحرک به ویژه در کلان‌شهرهای تهران و مشهد، موضوع اسقاط خودرو را پیگیری کنیم.

همچنین در خبری دیگر، طبق آمارها در طول سال جاری تبریز شاهد ۳۷ روز هوای آلوده بده است. وجود صنایع آلاینده در آذربایجان‌شرقی از جمله نیروگاه حرارتی تبریز موجب شده است تا میزان آلایندگی در نقاط شهری و روستایی تبریز رو به افزایش باشد.

تهران از ابتدای سال ۵ روز هوای پاک، ۱۸۷ روز هوای قابل قبول و ۱۱۱ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۹ روز هوای ناسالم داشته است.

علاوه بر این، روز شنبه ۱۳ بهمن‌ماه، با توجه به تداوم آلودگی هوا، کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای استان مرکزی تصمیم به تعطیلی تمامی مقاطع تحصیلی در شهرهای اراک و ساوه و برخی روستاهای حاشیه شهر اراک را گرفت.

همچنین در ادامه آلودگی هوا این ههفته در سطح کشور، روزهای یکشنبه ۱۴ و دوشنبه ۱۵ بهمن ماه، مقاطع ابتدایی و پیش دبستانی آبیک، البرز و دو ناحیه شهر قزوین به دلیل آلودگی هوا تعطیل شدند.

به گزارش رکنا، سالانه ۱۰۰۰ نفر در اهواز به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند.

از سوی دیگر، روز شنبه ۱۳ بهمن‌ماه سال جاری تمامی مقاطع تحصیلی و مهدهای کودک های شهر اراک و ساوه و روستاهای حاشیه شهر اراک نیز شامل گاوخانه، ضامنجان، رباط میل، مرزیجران، حاجی‌آباد، شهرجرد، چقا، نظم‌آباد، حسین‌آباد و بغدادی تعطیل و به صورت غیر حضوری آموزش دیدند.

اراک یکی از هشت کلانشهر آلوده کشور است که از ابتدای امسال تاکنون ۱۱۰ روز ناسالم در کارنامه خود به ثبت رسانده است.

به گزارش بسیج، رئیس کل دادگستری استان البرزطی بازدید از شهرک صنعتی اشتهارد به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی کشور اعلام کرد: جرایم مسلم زیست محیطی در این شهرک صنعتی قابل مشاهده است، نهادهای مربوطه درخصوص گزارش و شکایت محیط زیستی در مورد آلودگی هوا، آب و خاک ایجاد شده در نتیجه اقدامات شبانه برخی از واحد‌های صنعتی مستقر در شهرک صنعتی اشتهارد را به صورت جدی پیگیری و مورد رسیدگی قراردهند.

همچنین، رضا شایسته رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان قرچک گفت: کارشناسان این اداره متوجه فعالیت یک واحد غیرمجاز آلاینده شدند، پس از ارسال اخطاریه محیط زیستی به منظور رفع آلودگی و اعطای مهلت مناسب نسبت به رفع آلایندگی، روز چهارشنبه ۱۷ بهمن ماه این واحد آلاینده پلمب شد.

علاوه بر این، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ابرکوه از معرفی یک واحد کارخانه شن و ماسه در این شهرستان، به دلیل استمرار آلودگی قسمت سنگ شکن واحد شن و ماسه، علی رغم بازدید، دریافت اخطاریه های صادره، عدم رعایت استانداردهای محیط زیستی و ایجاد آلودگی هوا و گرد و خاک این واحد با شکایت محیط زیست به دادگاه معرفی شد.

آتش سوزی

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

به گزارش ایرنا، اسلان مرادی فرمانده پاسگاه ویژه منابع طبیعی دزفول از آتش سوزی در بیشه زارهای حمید آباد دزفول خبر داد و گفت: این آتش سوزی به صورت سطحی و در برگ‌ها و شاخه‌های خشک بستر بیشه زار اتفاق افتاده است. حدود چهار هکتار از این بیشه زار را تحت تاثیر قرار داده و با توجه به فصل مناسب طبیعت گردی و حضور گسترده گردشگران عامل انسانی در این آتش سوزی مشهود است و تحقیقات برای شناسایی عامل یا عاملان این آتش سوزی درحال انجام است.

افزون بر این، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه، گفت: از ابتدای سال جاری ۳۶ فقره آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های استان رخ داده که در نتیجه این آتش‌سوزی‌ها بیش از ۳۲۰۰ هکتار از اراضی دچار حریق شدند.

سعید دزفولی‌نژاد در ادامه با اشاره به اینکه ۹۵٪ این آتش‌سوزی‌ها مربوط به مراتع و مابقی مربوط به پوشش جنگلی بوده است افزود: امسال از خرداد تا مهرماه آتش‌سوزی‌های گسترده و بی‌سابقه‌ای رخ داد به طوری که مراتع بوزین و مره‌خیل ۱۵ روز در آتش سوخت.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود.

به نقل از آفتاب نیوز، داریوش اسماعیلی رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشورناترازی آب و میزان برداشت ما از آبخوان‌های کشور طی سال‌های گذشته حدود ۱۴۵ میلیارد متر مکعب بیشتر از میزان آب وارد شده بوده و این باعث ایجاد حفراتی در درون زمین شده و این امر مهم‌ترین عامل فرونشست زمین است و اگر رویه برداشت آب به همین شکل بی رویه ادامه پیدا کند، فرونشست زمین جدی‌ترین خطر در کشور خواهد بود.

در خبری دیگر به گزارش ایرنا، براساس گزارش آب منطقه ای قزوین، طی دهه ۸۰ هرساله یک متر سطح ایستاده آبخوان دشت قزوین پایین تر رفته است و در دهه ۹۰ هم این روند ادامه یافت. در حال حاضر روند برداشت بی رویه آب های دشت قزوین ادامه دارد.

از سوی دیگر اجرای برنامه های عمرانی در دشت قزوین باعث شده آب های زیرزمینی یا آبخوان دشت قزوین با سرعت بالایی برداشت شود. این امر باعث عمیق تر شدن ترک های بوجود آمده در دشت قزوین شود بیابانی شدن، کم آبی و پدیده فرونشست زمین از جمله معضلات این دشت محسوب می شود که سالیان سال است این روند همچنان ادامه پیدا کرده و امروز این دشت را به حالت مرگ تدریجی درآورده است.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

به گزارش میزان، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان قزوین از صدور کیفرخواست برای یک شرکت تولیدی به اتهام دفع غیر مجاز پسماند صنعتی خبر داد و گفت: طبق گزارشات ضابطین قضایی یک شرکت تولیدی در شهر صنعتی البرز، با استفاده از سه دستگاه کامیون به صورت شبانه اقدام به انتقال و تخلیه پسماند صنعتی غیر مجازداشتند با دستور بازپرس پرونده ضمن جلوگیری از انجام این اقدام خودرو‌های مذوکور نیز توقیف شد.

علی اصغر عسگری در ادامه افزود، با تحقیقات به عمل آمده توسط کارشناسان محیط زیست و بهداشت بزه انتسابی محرز شد و ضمن تفهیم اتهام به نماینده حقوقی شرکت و اقرار صریح متهم، در نهایت قرار جلب دادرسی صادر شد.

در گزارشی دیگر به نقل از مهر، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی گفت: طی روزهای گذشته نشت گسترده و پرحجم شیرابه‌های مرکز مدیریت پسماندهای شهرداری تبریز در منطقه اسپیران، موجب آلودگی گسترده آب و خاک منطقه شده است.

محمدحسین حسن‌زاده با عزل رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان تبریز به دلیل تاخیر دربرخورد با این آلودگی محیط زیستی افزود: به دلیل عدم نظارت کافی به محدوده حوزه مأموریت و تأخیر در برخورد با آلودگی زیست‌محیطی، از ارجاع این پرونده به واحد حقوقی اداره کل حفاظت محیط زیست استان خبر داد. موضوع آلودگی ناشی از نشت شیرابه‌های مرکز مدیریت پسماندهای شهرداری تبریز را به دستگاه قضائی ارجاع خواهیم داد.

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید