آیا جنبش حماس روحیه مسئولیت‌پذیری را بر پوپولیسم ترجیح خواهد داد؟ و گام بعدی را به گونه‌ای برخواهد داشت تا طرح ترامپ از جابه‌جایی فلسطینیان به بازسازی نوار غزه تغییر کند؟

چالش‌های پیش روی نوار غزه به‌سرعت از اخراج حماس به کوچاندن اجباری کل جمعیت این منطقه تغییر کرد. با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری، حماس بار دیگر تحولات پیش رو را اشتباه تفسیر کرد. این سازمان با مانع‌تراشی و تاخیر در تصمیم‌گیری، مانع پیشرفت مذاکرات صلح غزه شد. اکنون با تغییر ریاست‌جمهوری در واشینگتن، امکان بقای حماس ​​کمتر شده است، در حالی که رنج و مشقت مردم غزه همچنان ادامه دارد.

همه می‌دانیم که ترامپ دیدگاه کاملا متفاوتی با بایدن دارد. به همین دلیل، او به محض ورود به کاخ سفید، بسیاری از طرح‌های رئیس‌جمهوری پیشین را لغو کرد. برای مثال، او به جای اخراج حماس ایده کوچاندن اجباری مردم غزه را مطرح کرد.

شکی نیست که طرح ترامپ برای نوار غزه اقدامی بی‌پایه و ناقض قوانین بین‌المللی است و هیچ‌کس حامی آن نیست، حتی در دولت و کنگره آمریکا. با این حال، اگر رهبران عرب در دیدارهای آینده با ترامپ در منصرف کردن او از این طرح موفق نشوند، ترامپ از اجرای آن منصرف نخواهد شد.

تا چندی پیش، چیزی که همه به دنبال آن بودیم پایان ویرانی غزه و رهایی از شر اسرائیل و حماس بود، اما اکنون با بحران دیگری مواجهیم که نه‌تنها نوار غزه، که کرانه باختری، مصر و اردن را هم تهدید می‌کند.

با تغییر ریاست‌جمهوری در ایالات متحده و پس از آنکه نتانیاهو در ترمیم روابط با ترامپ موفق شد، می‌ترسم که غزه بار دیگر به میدان جنگ تبدیل شود؛ به‌ویژه اینکه از یک سو حماس حاضر به خروج از غزه نیست و از سوی دیگر اسرائیل با جنگ‌افزارهایی که در اختیار دارد، هنوز به‌دنبال آن است تا جنگ را برای یک سال دیگر ادامه دهد. البته پس از کشتن و از بین بردن‌ هرآن‌چه در نوار غزه باقی مانده است، اسرائیل سرانجام جنبش حماس را ریشه‌کن خواهد کرد.

بنابراین، اکنون فرصت دیگری فراهم شده است تا حماس اشتباه‌های گذشته را تصحیح کند و به نفع دو میلیون نفری که در واکنش به حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳، به طرز هولناکی آسیب دیده‌اند، مسئولانه تصمیم بگیرد. به‌رغم ادعای پیروزی در جنگ، ساکنان نوار غزه بهتر می‌دانند که غزه با چه فاجعه‌ای روبه‌رو است. در سال ۲۰۰۵، تشکیلات خودگردان فلسطین نوار غزه را بازپس گرفت و براساس توافقی که در آن زمان صورت گرفت، شهرک‌های نوار غزه تخلیه و تمامی شهرک‌نشینان از غزه خارج شدند.

پس از ویرانی گسترده غزه، اکنون حماس می‌تواند تلاش‌ها برای کوچاندن اجباری میلیون‌ها نفر را خنثی کند و خروجش از نوار غزه را به توقف طرح ترامپ مشروط کند. بنابراین، در حال حاضر، فقط دو گزینه وجود دارد: یا خروج حماس از غزه یا اخراج اجباری دو میلیون فلسطینی از سرزمینشان.

اسرائیل علاوه بر اینکه با تقویت قدرت تشکیلات خودگردان فلسطین یا هر نهاد غیر اسرائیلی دیگر، که کنترل نوار غزه را در دست داشته باشد، مخالف است و می‌کوشد هر گونه تلاش برای راه‌حل دوکشوری را خنثی کند، ادامه حضور گروه مسلح حماس را نقطه‌ضعفی برای پیشبرد برنامه‌هایش می‌داند. در واقع، حماس، همچون «پاشنه آشیل»، با ادامه لجاجت و ستیزه‌جویی به نتانیاهو کمک می‌کند تا حمایت ترامپ را برای پیشبرد تمامی پروژه‌های نظامی و سیاسی خود به دست آورد.

اکنون آیا جنبش حماس روحیه مسئولیت‌پذیری را بر پوپولیسم ترجیح خواهد داد؟ و گام بعدی را به گونه‌ای برخواهد داشت تا طرح ترامپ از جابه‌جایی فلسطینیان به بازسازی نوار غزه تغییر کند؟

همچنین باید یادآور شد تا زمانی که سرمایه‌گذاران عرب و خارجی درمورد ازسرگیری جنگ نگرانی داشته باشند، بدون توجه به وعده‌هایی که داده شود، هیچ بودجه‌ای برای بازسازی غزه وجود نخواهد داشت؛ به‌ویژه اینکه جنگ حماس و اسرائیل نوار غزه را ویران کرد و صدها میلیون دلاری را که در گذشته برای بازسازی غزه هزینه شده بود هدر داد.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط