صدای آمریکا
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران، روز چهارشنبه ۲۲ اسفند با انتشار گزارشی نسبت وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ابراز نگرانی کرد.
در این گزارش که بر اساس قطعنامه ۵۵/۱۹ شورای حقوق بشر ارائه شده است، گزارشگر ویژه امور حقوق بشر در ایران، ضمن بررسی تحولات وضعیت حقوق بشر تحت حکومت جمهوری اسلامی تمرکز ویژهای بر ابعاد جنسیتی و تاثیر نقض حقوق بشر در این زمینهها داشته است.
مای ساتو، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران، ماموریت خود را از تابستان گذشته آغاز کرده و این اولین گزارش او به شورای حقوق بشر سازمان ملل است که در آن بصورت جدی به بررسی جنبههای مختلف نقض حقوق بشر پرداخته است.
گزارش منتشر شده رویدادهای مرتبط با ایران را از ژانویه تا دسامبر سال ۲۰۲۴ پوشش میدهد و در بخشهای مختلفی طبقهبندی شده است.
ساتو در نشست روز سهشنبه هفته آینده شورای حقوق بشر در مورد یافتههای گزارش منتشر شدهاش با اعضای این شورا گفتوشنودی سالانه خود را برگزار خواهد کرد.
در این گزارش نیز همچون دورههای پیشین مای ساتو، بصورت رسمی خواستار سفر به ایران برای بررسی میدانی وضعیت حقوق بشر در این کشور شده است که همچنان مورد موافقت حکومت ایران قرار نگرفته است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد با اشاره به عدم شفافیت نهادهای حکومتی و سایر چالشهای موجود برای کسب اطلاعات در کشوری که سرکوب و سانسور رسانهای شدیدی وجود دارد، از کنشگران حقوق بشر و نهادهای غیردولتی برای همکاری در تهیه گزارش خود قدردانی کرده است.
مای ساتو در این گزارش به افزایش «فوقالعاده» اعدامها توسط جمهوری اسلامی در سال گذشته میلادی اشاره میکند و بار دیگر خواستار توقف اعدامها و لغو مجازات اعدام بخصوص برای کودک-مجرمان شده است.
او در بخشی از گزارش با اشاره به ثبت ۹۰۰ اعدام که شامل بیشترین تعداد زنان اعدامی در دهه گذشته است، نگرانیهای جدی خود را درباره استفاده حکومت ایران از مجازات اعدام ابراز کرده است.
مای ساتو همچنین به تبعیضهای گسترده علیه زنان ایرانی اشاره کرده که در چهارچوبهای قانونی زندگی زنان را در زمینههایی مانند ازدواج، طلاق، ارث، و دسترسی به عدالت محدود میکند.
او در گزارش خود از اعمال تبعیض علیه اقلیتهای قومی و مذهبی نیز انتقاد کرده است.
به گفته مای ساتو، با وجود سرکوب شدید حکومت و تلاش برای اجرای و قانون جدید موسوم به «حجاب و عفاف»، زنان ایرانی به شدت مقاومت میکنند و کنشگری قابل توجهی در دفاع از حقوق خود نشان میدهند.
او در ادامه با اشاره به اعتراض به حجاب اجباری، یا تلاش برای رسیدن به حقوق برابر، میگوید که مردم ایران به طور فراینده و با صدایی رسا و هماهنگ، رفتار و اقدامات تبعبضآمیز حکومت را به چالش میکشند، که بازتابی از آگاهی و عزم آنها برای ایجاد تغییر است.
مای ساتو با اشاره به اینکه ایران در زمینههایی مانند آموزش پیشرفتهایی داشته، یادآور میشود که این پیشرفتها به مشارکت اقتصادی و سیاسی تبدیل نشده است.
او همچنین بر لزوم اصلاح و تغییر همهجانبه قوانین تبعیضآمیز حکومت ایران علیه زنان تاکید کرده است.
روز گذشته نیز کمیته حقیقتیاب سازمان ملل گزارش مختصری از یافتههای تازه خود را منتشر کرد.
هفته آینده در شورای حقوق بشر سازمان ملل، بار دیگر وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی در قالب دو نشست با حضور مای ساتو، گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران، و اعضای کمیته حقیقتیاب به بحث گذاشته خواهد شد.