بیانیه جبهه ملی ایران – خارج از کشور : ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ سالروزِ ملی شدن صنعت نفت ایران گرامی باد
هممیهمان گرامی در چنین روزی دولت ملی ایران به رهبری دکتر محمد مصدق فقید موفق شد تا صنعت نفت ایران را طیِ مبارزاتی مسالمتآمیز اما پیگیر و خستگیناپذیر علیه دولت بریتانیا و یک کمپانی انگلیسی ملی کند.
۲۹ اسفند ۱۳۲۹ یکی از مهمترین روزهای تاریخ معاصر ایران است که به عنوان سالروز “ملیشدن صنعت نفت” شناخته میشود.
در این روز، مجلس شورای ملی طرح ملی شدن صنعت نفت را که توسط یاران دکتر محمد مصدق و گروهی از نمایندگان جبهه ملی ارائه شده بود، به تصویب رساند.
زمینههای ملی شدن نفت: در گذشته، بهرهبرداری از منابع نفتی ایران در اختیار شرکت نفت ایران و انگلیس (AIOC) بود که تحت کنترل بریتانیا قرار داشت. مردم و بسیاری از سیاستمداران ایرانی به این نابرابری در قرارداد معترض بودند، چراکه سود اصلی نفت ایران نصیب شرکتی بریتانیایی میشد که مصداقی بارز از یک قراردادِ یکطرفه استعماری بود.
پس از جنگ جهانی دوم، احساسات ملیگرایانه در ایران شدت گرفت و جنبشی برای ملی کردن صنعت نفت سامان یافت.
در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹، کمیسیون مخصوص نفت در مجلس شورای ملی، پیشنهاد ملی شدن نفت را تصویب کرد. در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹، این قانون به تصویب نهایی مجلس رسید و بر اساس آن، تمامی تأسیسات و منابع نفتی ایران از کنترل شرکتهای بریتانیایی خارج شد و تحت اختیار دولت ایران قرار گرفت.
پیامدها و اهمیت: ملی شدن صنعت نفت، نقطه عطفی در تاریخ استقلال اقتصادی و سیاسی ایران بود. این اقدام موجب تنش شدید بین دولت ایران و دولت بریتانیا شد که این حرکت زمینهای برای استقلال نفتی ایران در سالهای بعد را پدید آورد.
دشمنی بریتانیا با ایران از جمله پیامدهای ملی شدنِ نفت در ایران بود.
این اقدام جسورانه سرمشقی برای مبارزاتِ سایر ملل در مواجه با زیادهطلبیِ قدرتهای فرنگی در منطقه شد.
بریتانیا مرتب به عناوین مختلف دولت ایران را تهدید میکرد و ملت ایران از دولتِ منتخب خود حمایت میکرد.
اینک ما سالگردِ این روز مبارک را بهانهای کردیم تا با اشاره به فقدانِ هر نوع پایگاه مردمی رژیم یادآوری بکنیم دولتی کهمورد حمایت ملت نباشد در هیچ جنگی پیروز نخواهد شد و در هیچ صلحی موفق نخواهد ماند.
ملی شدن صنعت نفت و به عبارتی دگر، بیرون کشیدن حق خود از میان دندانهای پیرِ استعمار آنهم بدون جنگ، هنری بود که ترکیبی خوشایند را نیازمند بود از جسارتِ مجموعه آزادیخواهان، اتحاد آنان در عمل، منطقی حقوقی، حمایتی مردمی و هوشی سیاسی توسط رهبر آن طرح و برنامه که عامل موفقیت شد.
و ما نیز امروز در آستانه نوروز ۱۳۰۴ آرزومند هستیم ملت ایران بتواند استبداد را با جسارتی متناسب با ماهیتِ پلشتِ حکام رژیم، شکست دهد. با هوشی سیاسی، درکی حقوقی و با اتحادی موثر در میدان، مستبدِ اعظم! را به زانو درآورد تا پیش از آنکه مستبد با جهالتِ خویش بر اساس غارت و جنایت کشور را به فروپاشی بکشاند یا با ماجراجویی در عرصه تقابلی جاهلانه با خارجی به ویرانهای کلنگی شده تبدیل کند، رویای آزادی در این سالِ جدید محقق شود.
نوروز بر مردم مبارک باد
شر از ملت ایران دور باد
جبهه ملی ایران-خارج از کشور
۲۹ اسفند ۱۴۰۳ برابر با ۱۹ مارس ۲۰۲۵