پس از چندین روز اعتراض گسترده کشاورزان اصفهانی و سرکوب خشونت‌آمیز آنان و در پی بروز بحران آب در استان یزد به دلیل تخریب لوله‌های انتقال آب، سرانجام مقام‌های دولتی از رهاسازی آب زاینده‌رود برای مصرف آشامیدنی و کشاورزی از روز چهارشنبه سیزدهم فروردین خبر دادند.

رهاسازی آب زاینده‌رود پس از آن صورت گرفت که برخی معترضان اصفهانی خط انتقال آب به یزد را تخریب کردند و در پی این اقدام، منابع آب شرب استان یزد در وضعیت قرمز قرار گرفت.

بر اساس گزارش شرکت آب منطقه‌ای استان یزد، روز نهم فروردین گروهی به ایستگاه‌های پمپاژ ۳ و ۴ خط لوله انتقال آب در محدوده شهرستان ورزنه (اصفهان) حمله کردند و این ایستگاه‌ها را به آتش کشیدند.

پس از تخریب تاسیسات انتقال آب از اصفهان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان یزد از کمبود تانکر برای تامین و حمل آب به نقاط مختلف استان خبر داد و اعلام کرد که چند استان دیگر با ارسال تانکر و بطری‌های آب معدنی، به کمک یزد آمده‌اند.

بحران آب آشامیدنی در استان یزد در آخرین روزهای تعطیلات نوروز به اوج رسید و در پی اعلام وضعیت قرمز به دلیل قطع گسترده آب، روزهای شانزدهم و هفدهم فروردین در این استان تعطیل اعلام شد.

طبق اعلام استانداری یزد، به دلیل «شرایط بحرانی آب آشامیدنی»، مراکز دولتی و مدارس در این دو روز تعطیل و دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تا بیست‌ویکم فروردین غیرحضوری خواهند بود. با این حال، نهادهای امدادی و شعب منتخب بانک‌ها در این روزها همچنان فعال خواهند بود و شهرستان‌های ابرکوه، خاتم و مروست هم مشمول این تعطیلی نمی‌شوند، زیرا آب شرب آن‌ها از منابعی دیگر تامین می‌شود.

تخریب خط لوله انتقال آب از اصفهان به یزد در سال‌های گذشته نیز سابقه داشته است. کشاورزان معترض اصفهان معتقدند دولت از تامین حقابه آن‌ها خودداری و منابع آبی‌شان را برای مصارف صنعتی به یزد ارسال می‌کند. در روزهای اخیر برخی معترضان نیز به این موضوع اشاره کرده و گفته‌اند که استان یزد به این میزان آب شرب نیازی ندارد. آن‌ها بر این باورند که انتقال آب از زاینده‌رود به یزد سهم آب کشاورزان را کاهش داده و حقابه آن‌ها نادیده گرفته شده است.

در نقطه مقابل، جواد محجوبی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد، مصرف آب انتقالی برای مصارف غیرشرب را تکذیب کرد و گفت: «در حال حاضر، آب انتقالی به یزد صرفا برای شرب و مصارف بهداشتی مصرف می‌شود.» او همچنین تاکید کرد که تخصیص آب انتقالی به یزد در سال ۱۳۶۸ بدون هیچ‌گونه پیش‌شرطی ابلاغ شده و اسناد آن موجود است. این تخصیص بدون محدودیت زمانی و بدون تعیین تاریخ انقضا انجام شده است.

به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد، حجم آب انتقالی به این استان طی سال‌های گذشته به‌طور متوسط ۵۶ میلیون مترمکعب و حداکثر ۷۰ میلیون مترمکعب بود که در مجموع تنها پنج درصد آب زاینده‌رود می‌شود.

این مقام دولتی افزود که در طول این سال‌ها، آب انتقالی به یزد هرگز برای کشاورزی یا کشت گلخانه‌ای استفاده نشده است.

بر اساس گزارش خبرگزاری ایسنا و به نقل از محجوبی، با اینکه تخصیص قانونی آب انتقالی به یزد ۹۸ میلیون مترمکعب در سال بوده (۷۸ میلیون مترمکعب برای شرب و ۲۰ میلیون مترمکعب برای مصارف صنعتی)، این استان کمتر از شش درصد آب انتقالی (حدود ۶ میلیون مترمکعب در سال) را به صنعت اختصاص داده است.

او توضیح داد که به دلیل افزایش نیاز شهروندان به آب شرب، کاهش کیفیت منابع زیرزمینی و کمبود شدید آب در سال‌های اخیر، آب موردنیاز برای مصارف صنعتی در یزد با استفاده از آب‌های غیرمتعارف، از جمله پساب، آب دریا و منابع زیرزمینی درون‌سرزمینی بازتخصیص یافته است.

روز چهارشنبه سیزدهم فروردین، در حالی‌ که اعتراض‌های کشاورزان اصفهانی شدت گرفت و ویدیوهای متعددی از تخریب خطوط انتقال آب در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، با دستاوردسازی برای دولت مسعود پزشکیان، از رهاسازی آب زاینده‌رود خبر داد و مدعی شد که این اقدام با «پیگیری ویژه» رئیس‌جمهوری انجام شد.

هم‌زمان، مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان، نیز از بازگشایی زاینده‌رود خبر داد و گفت این تصمیم در پی «بارندگی‌های اخیر، رایزنی‌های فشرده مدیریت استان با مقام‌های ملی و مشورت‌ کارشناسی با نهادهای ذی‌ربط» اتخاذ شده است.

مسئولان اصفهان وعده داده بودند که آب زاینده‌رود را روز هشتم فروردین برای مصرف کشاورزان به مدت یک هفته رهاسازی می‌کنند، اما به وعده خود عمل نکردند و به اعتراض گسترده کشاورزان نیز با سرکوب خشونت‌آمیز از جمله شلیک گاز اشک‌آور و گلوله ساچمه‌ای پاسخ دادند.

کشاورزان اصفهانی مدت‌ها است که به وضعیت حقابه استان و خشکی زاینده‌رود معترض‌اند. اعتراض کشاورزان اصفهانی که تقریبا از سال ۱۳۹۰ آغاز شد، طی سال‌های پس از آن، با وخیم‌تر شدن بحران آب در این استان شکل گسترده‌تری نیز پیدا کرد. سال ۱۴۰۰ کشاورزان اصفهانی که از مشکلات معیشتی به تنگ‌ آمده بودند، در بستر خشک رودخانه زاینده‌رود تحصن کردند. تحصن سه هفته‌ای آنان با آتش‌ زدن چادرهایشان به دست نیروهای لباس شخصی به خشونت کشیده شد. سرانجام نیز ماموران سرکوب جمهوری اسلامی با ضرب‌وجرح معترضان و شلیک با تفنگ ساچمه‌ای و گاز اشک‌آور، احضار و بازداشت، آنان را سرکوب کردند.

روز چهارشنبه نیز تعداد زیادی از شهروندان اصفهانی مراسم سیزده به‌در را بر بستر خشک رودخانه زاینده‌رود و همخوانی ترانه «دلم می‌خواد که رودخونه برگرده، شادی بازم به این خونه برگرده» کنار سی‌وسه‌ پل و پل و خواجو برگزار کردند.