هشدار: خواندن این گزارش ممکن است برای برخی آزاردهنده باشد.
سایه خشونت و قتل‌های مبتنی بر جنسیت بر سر زنان و کودکان ایران همچنان سنگین است. در فروردین ۱۴۰۴ قتل سه زن توسط همسرانشان خبرساز شده است این در حالی است که در بسیاری موارد خبر قتل‌های مبتنی بر جنسیت پنهان می‌ماند و کم‌تر علنی می‌شود. گزارش زیر جزییاتی درباره خشونت خانگی و قتل سه زن توسط همسرانشان ارائه می‌دهد.
***
۴فروردین۱۴۰۴ مرد جوانی در پیامی به ایران‌وایر نوشت: «در جزیره مینو مردی زن جوان خود را به شکلی فجیع کشته است.»
بررسی‌های ایران‌وایر نشان می‌دهد این زن جوان «سمیه مطیرپور» نام دارد. زن ۳۳ ساله متولد ۱۳۷۱ که در ۱۵ سالگی به‌اجبار ازدواج کرد و در طول ۱۷ سال زندگی مشترک جز رنج و تهدید و خشونت هیچ ندید.
سمیه مطیرپور یکی از قربانیان کودک-همسری در خوزستان بود که سال‌ها توسط همسرش در حبس خانگی و شرایط بسیار خشونت‌بار به سر برد. فرزند اول خانواده‌ای ساده که یک برادر و دو خواهر کوچک‌تر داشت.
از اولین نشانه‌های خشونت‌های خانگی، ایزوله کردن زنان بعد از ازدواج به دست همسر است. همسر سمیه نیز او را از همان ابتدای ازدواج از ارتباط با خانواده‌اش محروم کرد. منابع نزدیک به خانواده این زن رنج‌دیده می‌گویند او حتی اجازه نیافت در مراسم ازدواج خواهر و برادرش شرکت کند. حضورش در مهمانی‌های خانوادگی با ضرب و شتم همراه بود. او در چهاردیواری خانه حبس بود؛ خانه‌ای که نه پناه که شکنجه‌گاهش به‌حساب می‌آمد.
یکی از نزدیکان سمیه مطیرپور در گفتگو با منبع موثق ایران‌وایر تأیید کرده که سمیه بعد از خرید لباس عقد خود هرگز قدم به بازار شهر نگذاشت: «شوهرش او را از آرایش کردن منع می‌کرد و اگر رژی بر لب می‌زد، همیشه به او مشکوک بود و می‌گفت برای کی زدی؟ وقتی از دندان‌درد به تنگ آمد، به‌جای مراجعه به دندان‌پزشک، شوهرش با انبردست دندانش را کشید. خانواده‌اش، با سادگی و تساهل بیش‌ازحد، وضعیت او را نادیده گرفتند و خودش هم به طلاق راضی نبود؛ شاید از ترس قضاوت، شاید از ناامیدی نسبت به تغییر شرایط و به خاطر فرزندانش.»
سرانجام اما طاقت سمیه به سررسید. پس از سال‌ها تحمل این زندگی دشوار، بالاخره به پدرش پناه برد و گفت: «خسته شدم، من را ازاینجا ببر.»
پدر سمیه مطیرپور از شوهرش شکایت کرد و اموال دامادش توقیف شد؛ اما همسر سمیه با وعده بهبود رفتار دوباره او را به خانه بازگرداند. سمیه، به آزاد کردن همسرش رضایت داد، رضایتی که به بهای جانش تمام شد.
یک منبع آگاه درباره این حادثه و آنچه به قتل سمیه منجر شد می‌گوید: «اواسط ماه رمضان، شوهر سمیه او را به خانه برگرداند. این بار، پدر و مادر خودش را هم از خانه بیرون کرد تا هیچ شاهدی برای جنایتش باقی نماند. دو هفته بعدازاین اتفاق، در روزی که سمیه ناهار شوهرش را آماده کرد، او دست‌وپاهای سمیه را باسیم بست و سرش را در برابر دخترانش برید. همسایه‌ها با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته بودند، اما همسرش در را قفل کرد کرده بود تا سمیه راه فرار نداشته باشد.»
همسر سمیه مطیرپور حالا در بازداشت است. او با قساوت تمام در اعترافات اولیه گفته است انتقام شکایت پدر سمیه را از او گرفته: «پدرش با من لج کرد، من هم دخترش را کشتم.»
قتل یک زن باردار در کرمانشاه؛ قساوت بی‌انتهای خشونت خانگی
۶فروردین۱۴۰۴، یک زن باردار هشت‌ماهه که در انتظار تولد دوقلوهای خود بود، در دهستان کوزران از توابع استان کرمانشاه با شلیک دو گلوله به قتل رسید.
نام او «فرزانه مرادی» است.
به گفته پردیس ربیعی، فعال حقوق زنان، فرزانه مرادی از اقلیت یارسان بوده و به دلیل یک «اختلاف خانوادگی ریشه‌دار و کهنه» به دست همسرش کشته شد.
به گفته یک فرد آگاه روز ۴ فروردین ۱۴۰۴، در منزل پدر فرزانه مرادی، یکی از آیین‌های مذهبی و نذری اقلیت یارسان برقرار بود. در جریان این مراسم میان شوهر و خانواده فرزانه مرادی درگیری و تنش ایجاد شد و انتقام این درگیری از فرزانه مرادی گرفته شد.
شوهر فرزانه مرادی مدعی شده که او خودکشی کرده است، اما دو فرزند خردسال این زوج شهادت داده‌اند که پدرشان اقدام به قتل فرزانه کرده و حالا دو فرزند هفت و هشت‌ساله این زوج نیز درخطر هستند چراکه به گفته نزدیکان این زن جوان، پدرشان ممکن است به آن‌ها هم آسیب برساند.
یک منبع آگاه به ایران‌وایر می‌گوید: «اهالی یارسان برای رهبران دینی خود احترام ویژه‌ای قائل هستند به همین سبب ممکن است خانواده فرزانه مرادی با میانجی‌گری او از پیگیری قضایی قتل این زن باردار منصرف شوند.»
زهرا کردیزدی، قربانی خشونت خانگی
۱۸فروردین۱۴۰۴ رسانه‌های ایران خبر دادند مردی در شهرستان بروجن در چهارمحال و بختیاری پس‌ازاینکه همسر و دختر پنج‌ساله‌اش را به قتل رساند، به زندگی خود پایان داد.
هویت این زن زهرا کردیزدی و فرزندش آرشیدا مرادی توسط ایران‌وایر احرازشده است.
گزارش‌های اولیه نشان می‌دهد که این مرد ۳۸ ساله ساکن روستای «امام قیس» از توابع بروجن ابتدا همسرش را خفه کرده و بعد از شلیک به دختر پنج‌ساله‌اش، به زندگی خود پایان داده است.
رسانه‌های ایران به نقل از مقامات جنایی و قضایی «مشکلات مالی و اختلافات خانوادگی» را دلیل وقوع این جنایت خانوادگی اعلام کردند.
پردیس ربیعی، از فعالان حقوق زنان در ایران به ایران‌وایر می‌گوید: «زهرا کردیزدی مدت‌ها درگیر برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی یک گلخانه بود. پروژه‌ای که نمادی از فداکاری و تلاش او برای ساختن زندگی بهتر برای خود و خانواده‌اش محسوب می‌شد. زهرا حتی چند روز پیش از حادثه با خوش‌بینی از اطرافیانش خواسته بود برای موفقیت این هدف دعا کنند.»
روایت نزدیکان و مشاهده ویدیوهای دوربین مداربسته‌ای که در محل وقوع جنایت وجود داشته تأیید می‌کند که زهرا پس از بازگشت از شهرکرد به همراه همسر و فرزندش، آرشیدا، ابتدا به خانه پدرش رفته و چند ساعت بعد همسرش او را به خانه خودشان بازگردانده است.
پردیس ربیعی می‌گوید: «همسر زهرا در مسیر بازگشت، درحالی‌که دخترشان در ماشین خواب بود گلوی زهرا را با دست فشار داده و او را خفه کرده است. بعد هم به خانه رفته و بعد از غذا خوردن فرزندشان، آرشیدا را که در پتو پیچیده شده بود، به داخل خانه آورد و با شلیک گلوله به او، جانش را گرفت.»
عامل این جنایت خانوادگی درنهایت با خانواده همسرش تماس گرفت و از آن‌ها خواست به منزلشان بیایند و پیش از رسیدن آن‌ها به زندگی خود نیز پایان داد. هیچ‌کس نمی‌داند همسر زهرا کردیزدی چرا دختر معصوم و بی‌گناه خود را هم کشت اما نزدیکان زهرا می‌گویند سابقه خشونت خانگی و ضرب‌وجرح همسرش را به دلیل تلاش زهرا برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار به‌کرات داشت.
سایر زنان کشته‌شده؛ بی چهرگان
این سه قتل مبتنی بر جنسیت حاوی جزییات تلخی است که به مدد راویان و دغدغه‌مندان مبارزه با خشونت‌های جنسیتی به رسانه راه پیدا کردند.
اما سمیه و زهرا و فرزانه و کودکان بی‌گناهشان تنها قربانیان خشونت‌های مبتنی بر جنسیت نیستند. بی‌شمار زن دیگر تاکنون به دلیل درخواست طلاق یا مطالبه مهریه که تنها حق قانونی‌شان در برابر مردان است، به دست شوهرانشان کشته‌شده‌اند.
اسفندماه ۱۴۰۳ فاطیما عبدالوفایی، ۱۷ ساله و اهل کوهدشت به دلیل تحت‌فشار قرار گرفتن برای ازدواج توسط پدرش درست در روز عقد با خوردن سم خودکشی کرد و جون خود را از دست داد.
فاطمه داوودی نام یکی دیگر از زنان است که در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ قربانی خشونت خانگی شد. به گفتهٔ پردیس ربیعی، فعال حقوق زنان او به شکلی فجیع و به‌وسیله کمربند توسط برادرش به قتل رسید.
در اردیبهشت ۱۴۰۳، در سنندج، شاهدخت گودالی به دلیل درخواست طلاق توسط همسرش سوزانده شد. همسر آرزو شاهدخت، در سبزوار، با تبر او را به قتل رساند. دلیل؟ درخواست طلاق از مردی که زندگی را برایش غیرقابل‌تحمل کرده بود.
این جنایات در سایه قوانینی رخ می‌دهد که با همدستی نامبارک عرف و فرهنگ به مردان قدرت می‌دهد به‌جای اقدام قانونی، جان زنان و کودکان را بگیرند. نبود قانون مشخص برای مقابله با خشونت خانگی، عدم جرم‌انگاری تجاوز در ازدواج و مجازات سبک برای قتل‌های خانوادگی، همه به این چرخه خشونت دامن زده‌اند.
سمیه و زنان دیگر قربانیان یک سیستم معیوب‌اند؛ سیستمی که خشونت را عادی کرده و زنان را بی‌دفاع گذاشته است.
حقوق شما
آیا وقتی مردی همسر خود را به قتل می‌رساند، همچنان می‌تواند سرپرست فرزندش باشد و حق ولایت بر کودک مشترک خود با زنی که او را به قتل رسانده، دارد؟
موسی برزین مشاور حقوقی ایران‌وایر می‌گوید: «قصاص بالاترین مجازات برای مرتکبین قتل است. اختیار آن با پدر و جد پدری یا فرزند بالای ۱۸ سال است. صاحبان قصاص البته که به هر دلیلی می‌توانند از مجازات قاتل بگذرند. صاحبان قصاص اگر به هر دلیل دیگری تصمیم بگیرند از مجازات بگذرند فرد قاتل صرفاً از منظر افکار عمومی به مجازاتی از سه تا ۱۰ سال حبس محکوم می‌شود که همین هم به نظر دادگاه بستگی دارد.»
به گفته این حقوق‌دان هم نگذشتن از مجازات قصاص و هم عبور از آن مشکل جدی در قانون جزای جمهوری اسلامی است: «اگر اولیای دم تصمیم به مجازات قاتل بگیرند مسئله اعدام مطرح است که سال‌هاست کنشگران برای لغو آن در قانون دارند تلاش و فرهنگ‌سازی می‌کنند اگر هم تصمیم بگیرند از آن بگذرند که باز فردی این‌چنین خطرناک با مجازاتی حداقلی و غیر بازدارنده مواجه است.»
موسی برزین اما اشاره می‌کند به اینکه به دلیل وضعیت خطرناک مردانی که اقدام به قتل همسران خود می‌کنند دیگر حق ولایت بر کودکان را ندارند: «چون خانواده نگران کودکان بازمانده در چنین جنایاتی هستند پدر دیگر ولایت بر آن‌ها ندارد و او نمی‌تواند بچه‌ها را نزد خود ببرد و این خانواده می‌توانند از این حق خود استفاده کنند برای اینکه کودکان از خطرات احتمالی که آزادی قاتل بعد از گذراندن حکم زندان دارد در امان بمانند.»
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید