ایران وایر – مریم دهکردی
عصر روز شنبه ۶اردیبهشت۱۴۰۴ یک انفجار مهیب در اسکله رجایی، یکی از اسکلههای استراتژیک بندرعباس رخ داد و خسارات زیادی به همراه داشت. ویدیوهای زیادی از وضعیت اسکله پس از انفجار، خسارت به خودروها و تاسیسات و گستردگی آتش مخابره شده اما دلیل این انفجار به گفته مقامات استانی و امنیتی هنوز شناسایی نشده است. شهروندان بندرعباس میگویند آتش مهار نشده و ترس و بهت و سوگ شهر را در برگرفته است.
***
شهر زیر سایه سنگین ابری از دود سیاه فرورفته. هوا تاریک شده و سرخی آتش بیشتر به چشم میآید. «محسن» راننده آژانس در بندرعباس است. او به ایرانوایر میگوید: «آنقدر هوا کثیف و نفس کشیدن ناممکن است مردم همه توی خانهها هستند. در و پنجره را هم میبندی باز هم بوی مواد شیمیایی که سوخته به مشام میرسد.»
مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان ساعاتی پس از وقوع انفجار و با گسترده شدن دود در آسمان بندرعباس اعلام کرد تمام مدارس، دانشگاهها و ادارات شهرستان بندرعباس در روز یکشنبه ۷اردیبهشت۱۴۰۴ تعطیل خواهد بود.
اعلام تعطیلی کامل در بندرعباس به دلیل هشدار وزارت بهداشت رخداده و گفتهشده احتمال انتشار آلایندههایی «نظیر آمونیاک، دیاکسید گوگرد و دیاکسید نیتروژن در سطح شهر» هوا را در شرایط اضطرار آلودگی قرار داده است.
محسن میگوید: «اسکله رجایی یکی از شلوغترین و پرترددترین اسکلههای بندر است. آتش خیلی گسترده شده و هنوز مهار نشده. تا جایی که دیدم دورتادور محل آتشسوزی را خاکریز درست کردهاند و ماموران آتشنشانی و امداد همه توانشان را به کار میبرند ولی آتش به کانتینرهای بندر نفوذ کرده و احتمالا اطفای این آتش خیلی طول بکشد.»
یکبار دیگر غصه کمبود امکانات برای اطفای حریق
محسن حیدریان، فرمانده «پایگاه هوایی شهید عبدالکریمی» بندرعباس، از اعزام ایستگاه آتشنشانی و تجهیزات و کادر درمان «پایگاه هوایی نهم شکاری» برای کمک به آسیبدیدگان حادثه بندر رجایی خبر داده است. برخی رسانهها حوالی یک بامداد ۷اردیبهشت۱۴۰۴ از مهار شدن نسبی آتش خبر دادند.
منابع محلی اما میگویند آتش همچنان مهار نشده و در حال گسترش است. عباس شهروندی که به دلیل شغلش در خیابانهای نزدیک به اسکله در حال تردد بوده است میگوید: «وضعیت امکانات آتشنشانی بندرعباس چندان رضایتبخش نیست. حتی لودر نداشتند برای ساختن خاکریز اطراف محل آتشسوزی. هرچند گروههای امدادی از شیراز و بوشهر اعزامشدهاند اما چیزی که ما به چشم میبینیم تا مهار آتش فاصله زیادی دارد. شاید از شدت آتش کمی کم شده باشد اما ما با چشم منتظر و دلنگران منتظریم که آتشنشانها و امدادگران سلامت برگردند و خبر خاموشی آتش را به مردم بدهند. حقیقتش من یکی به اخبار اعتماد ندارم.»
این شهروند بندرعباسی در ادامه میگوید: «در لحظه اول انفجار لرزش زمین به حدی زیاد بود که خیلی از مردم با تجربه زلزله فکر کردند یک زلزله بزرگ اتفاق افتاده برای همین همه بیرون آمدند. الان هم مسیرهای خروجی بندرعباس به دلیل اینکه عدهای تصمیم به خروج از شهر گرفتند ترافیک سنگین شده. هرجومرج کامل.»
بیخبری از وضعیت مصدومان حادثه
تا لحظه تنظیم این گزارش حدود آمار مصدومان ۷۵۰ نفر اعلامشده. مقامات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفتهاند از این تعداد ۲۱۲ نفر به صورت سرپایی مداوا شدند و سایر مصدومان به مراکز درمانی استان، شهرهای همجوار و حتی استانهای همسایه اعزامشدهاند.
یکی از شهروندان بندرعباس به ایرانوایر میگوید: «وضعیت زخمیها اسفبار است. جزییات اعلام نمیکنند ولی اغلبشان شرایط وخیمی دارند و قطع عضو شدهاند. به چشم خیلیها آسیب واردشده چون تا چشم کار میکند ضایعات فلزی مثل ترکش به مردم برخورد کرد. شیشه ماشینها روی سروصورت مردم خردشده. شیشه خانهها و ساختمانهای دور و نزدیک پولک شده و ریخته و زخمیها فقط کسانی نیستند که در محل اسکله بودهاند. جاهای دور از اسکله هم زخمی ناشی از انفجار داشته است.»
او به سرگردانی مردم برای خبر گرفتن از عزیزانشان که خبری از آنها ندارند اشاره میکند: «خدا شاهد است یک نفر با بلندگوی دستی نشسته نزدیک اسکله و لیست زخمیها را میخواند. قیامت است. مردم خشمگین و نگراناند. بین بیمارستانها هروله میکنند در حالی که بعضیها اصلا اعزامشدهاند شهرها و استانهای دیگر.»
یکی دیگر از شهروندان بندرعباس میگوید: «چند نفر از پزشکان و پرستاران شریف شهر توی اینستاگرام و اکانتهایشان اسم مجروحان و مصدومانی که در بیمارستان محل خدمتشان پذیرش شدند میگذارند؛ یعنی همین اطلاعرسانی ساده را هم حکومت نمیتواند انجام دهد و بارش روی دوش مردمی است که الان داغدار و مصیبتزدهاند.»
آمار قطعی کشتهشدگان توسط منابع رسمی تا لحظه کشتهشدگان ۱۴ نفر و شمار مفقودشدهها شش نفر اعلامشده است اما یک منبع محلی به ایرانوایر میگوید آمار کشته و زخمی خیلی بیشتر از چیزی است که اعلامشده: «دریکی از ادارات اسکله دستکم مرگ ۲۳ نفر کشته شدند و آسیب چشمی به بیش از ۲۰ کارمند را من به چشم دیدم. بیشتر از ده نفر مفقود هستند اصلا کسی آماری ندارد که چه تعداد آدم در لحظه انفجار آنجا بوده است. خدا میداند چند نفر کشتهشدهاند.»
خبرگزاری تسنیم به نقل از کارمند یکی از ادارات بندر رجایی نوشته است: «هنوز تعدادی از کارمندان زیر این سقفهای ریزش کرده ماندهاند و در تلاشیم تا آنها را نجات دهیم.»
سازمان هلال احمر بندرعباس برای اهدای همه گروههای خونی فراخوان داده و اعلام کرده ذخیره گروه خونی او منفی به شدت کم است.
یک شهروند بندرعباسی که برای اهدای خون مراجعه کرده است به ایرانوایر میگوید: «صف اهدای خون شلوغ است. مردم همه آمدهاند ولی نیرو و امکانات کافی برای اینکه خون بگیرند نیست و صف طولانی بعضیها را خسته کرده است. نگرانی من از این است که یک عده هم به دلیل نبود امکانات و خون از دست میروند در حالی که میشود نجاتشان داد.»
فضای شهر امنیتی است
یک منبع آگاه به ایرانوایر میگوید سرعت اینترنت در بندرعباس به شدت پایین است و از یکی دو ساعت بعد از انفجار نیروهای اطلاعات سپاه کنترل کامل منطقه بندر رجایی، تاسیسات بندری و ساختمانهای گمرک مجاور را در دست گرفتهاند.
این منبع آگاه میگوید: «نیروهای امنیتی بعد از استقرار، نیروهای گارد حفاظت بندر و گمرک را هم از محل خارج کرده و به کسی اجازه ورود نمیدهند. بعضی از مردم ماشینهایشان را در پارکینگهای بندر رجایی و گمرک پارک کردهاند و نیروهای امنیتی اجازه نمیدهند که ماشینها را ببرند.»
از اسکله رجایی چه میدانیم؟
اسکله رجایی در استان هرمزگان و در نزدیکی شهر بندرعباس قرار دارد. اسکلهای که از دهه ۶۰ تا امروز اصلیترین بندر کانتینری و تجاری ایران بوده و سهم بزرگی از تجارت خارجی ایران را بر دوش خود دارد.
دستکم چهار هزار نفر به صورت مستقیم در فضایی به وسعت ۲۴۰۰ کیلومتر مربع مشغول به کار بودهاند.
بندر رجایی بهتنهایی ۵۸ درصد از عملیات غیرنفتی، ۴۳ درصد از عملیات نفتی و ۸۵ درصد از عملیات کانتینری بنادر کشور را انجام میدهد. به آبهای آزاد بینالمللی دسترسی دارد و علاوه بر این به شبکه حملونقل جادهای و ریلی کشور متصل است.
بیش از ۴۰ پست اسکله برای پهلوگیری کشتیهای اقیانوسپیما در بندر رجایی فعال بوده و بهرغم اعمال تحریمهای شدید آمریکا علیه تجارت دریایی ایران پس از خروج از برجام، بندر رجایی همچنان نقش حیاتی در اقتصاد ایران ایفا کرده است.