
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز پنجشنبه ۱۹ ژوئن گفت که «طی دو هفته» درباره حمله به ایران تصمیم میگیرد. بسیاری از رسانهها این «دو هفته» را به منزله «فرصت دوهفتهای» رئیسجمهوری آمریکا به تهران دانستند. آقای ترامپ حتی روز جمعه گفت که این فرصت را در نظر گرفته است تا ببیند «آیا ایرانیها سر عقل میآیند یا نه». اما تنها ۴۸ ساعت بعد بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ آمریکا وارد حریم هوایی ایران شدند و چندین بمب سنگرشکن را بر سر تاسیسات هستهای ایران ریختند.
به گفته چند مقام آمریکایی، آقای ترامپ امکان لغو عملیات را در صورت گشایش دیپلماتیک باز گذاشته بود. با این حال «مهلت دو هفتهای» و شمارش معکوس رسانهای او در واقع پوششی برای عملیات از پیش برنامهریزی شده بود.
یک مشاور رئیسجمهوری آمریکا گفت: «فریبکارانه بود. او میدانست که رسانهها از خیر بزرگنمایی این موضوع نمیگذرند. همچنین میدانست که ایرانیها ممکن است فکر کنند که بلوف میزند. ولی خوب، همه اشتباه کردند.»
یکی دیگر از مشاوران آقای ترامپ گفت: «رئیسجمهوری میخواست زمان بخرد. میدانست چه زمانی میخواهد این عملیات را انجام دهد و میدانست که نباید خود را مشتاق به جنگ نشان دهد. بنابراین همه اطرافیانش که خواستار خویشتنداری بودند هم برای او فضای لازم را مهیا کردند.»دونالد ترامپ پس از ماهها تلاش دیپلماتیک ناموفق با ایران تصمیم به اجرای این عملیات گرفت. او همچنین هفته گذشته در آخرین اقدام خود، به صورت مخفیانه تلاش کرد که دیداری را با مقامات ایرانی ترتیب دهد.
به گزارش اکسیوس، آقای ترامپ روز پنجشنبه تصمیم قطعی برای انجام حملات را اتخاذ کرد و سپس رد و بدل شدن پیامهای دولت را شخصا کنترل و دایره افرادی که در برنامهریزی مشارکت داشتند را محدود کرد.
اگرچه، مانند بسیاری از لحظات پرتنش ژئوپولیتیک در دو دوره ریاستجمهوری آقای ترامپ، دستیارانش تلاش کردند تا چهرهای از تسلط کامل و رهبری قاطع او به نمایش بگذارند و در مواقعی حتی این حمله را نه عملیات پنتاگون، بلکه عملیات ترامپ توصیف کردند، اما پیچیدگی عملیات «چکش نیمهشب» که بزرگترین عملیات تاریخ آمریکا با استفاده از بمبافکنهای بی-۲ است، حاکی از برنامهریزی دقیق پنتاگون است و به نظر میرسد که سالها زمان برده است.
آقای ترامپ در نخستین روزهای حملات اسرائیل به ایران امیدوار بود با دستیابی فوری به توافق هستهای به ایران بتواند از جنگ پیش از تشدید تنشها پایان دهد. او در حاشیه نشست گروه هفت که هفته گذشته در کانادا برگزار شد، هماهنگی با رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه را برای برگزاری دیداری سطح بالا میان مقامات آمریکایی و ایرانی آغاز کرد.
به گزارش اکسیوس، آقای ترامپ دستور داد که جیدی ونس، معاونش و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه واشنگتن در امور خاورمیانه برای این دیدار آماده باشند و حتی حاضر بود اگر برای رسیدن به توافق لازم است، خودش با مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران دیدار کند.
به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، جیدی ونس و استیو ویتکاف حتی چمدانهای خود را بسته بودند، با این حال بعدازظهر دوشنبه مشخص شد که این دیدار انجام نمیشود. در واقع، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران که به دلیل حملات اسرائیل در مخفیگاه به سر میبرد، برای کسب اجازه در دسترس نبود و حملات مداوم اسرائیل نیز سفر را برای مقامات ایرانی بسیار خطرناک کرده بود.
یک مقام آمریکایی گفت: «رئیسجمهوری آماده بود که در صورت عدم گشایش دیپلماتیک، حمله را پیش ببرد و در طول هفته هم متوجه شد که همینطور خواهد شد.»
به گزارش اکسیوس به نقل از سه مقام آمریکایی و اسرائیلی، آقای ترامپ همان موقع در تماس با بنیامین نتانیاهو از او خواست که نیروی هوایی اسرائیل تا جای ممکن سامانههای پدافند هوایی ایران در جنوب کشور را از بین ببرد تا مسیر برای عبور بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ هموار شود.
به گفته یک مقام اسرائیلی، آمریکا سپس فهرستی از سامانههای پدافند هوایی را که خواستار نابودی آنها بود، به اسرائیل تحویل داد.
به دنبال این درخواست، نیروی هوایی اسرائیل در ۴۸ ساعت منتهی به حملهٔ ایالات متحده به تاسیسات هستهای ایران، چندین سامانه پدافند هوایی ایران را منهدم کرد.
به گزارش اکسیوس، آقای ترامپ وقتی هنوز برای شرکت در نشست گروه هفت در کانادا حضور داشت، به پنتاگون دستور داد تا آخرین مراحل برنامهریزی برای حمله به ایران را آغاز کند. او شامگاه دوشنبه پیش از موعد سفر به کانادا را به اتمام رساند و به آمریکا بازگشت و روز سهشنبه در اتاق وضعیت کاخ سفید جلسهای را با تیم امنیت ملی خود برگزار کرد.
بنابراین گزارش، آقای ترامپ در آن جلسه جزئیات برنامه حمله، قابلیت بمبهای سنگرشکن ۱۵ تنی و خطرات احتمالی حملات را جویا شد. به گفته یک مقام کاخ سفید، مقامات نظامی حاضر در جلسه به آقای ترامپ اطمینان دادند که عملیات موفقیتآمیز خواهد بود.
دونالد ترامپ، عصر جمعه و تنها یک روز پس از اظهاراتش درباره مهلت دوهفتهای ایران، دستور نهایی برای پرواز بمبافکنها را به پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا داد.
به گفته دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، این بمبافکنها چند ساعت بعد از پایگاهشان در ایالات «میزوری» به پرواز درآمدند. برخی از آنها به عنوان فریب به سمت غرب پرواز کردند و گروه اصلی نیز برای حرکت به سوی ایران راهی شرق شد.
بعدازظهر شنبه به آقای ترامپ گفته شد که بمبافکنها نزدیک به نقطه بیبازگشت هستند. به این معنا که از آنجا به بعد ارتباط رادیویی خود را کاملا قطع میکنند. در آن زمان آقای ترامپ هنوز در باشگاه گلف خود در نیوجرسی بود و بلافاصله پس از دریافت این گزارش سوار بر هواپیمای ریاستجمهوری آمریکا (Air Force One) به واشنگتن بازگشت تا زمانی که نخستین بمب به هدف میخورد، در اتاق وضعیت حضور داشته باشد.
به گفته یک مقام آمریکایی، وقتی آقای ترامپ در اتاق وضعیت بود دید که رسانهها همچنان میگویند او برای حمله به ایران مردد است. همان موقع بود که مطمئن شد که عملیات موفق خواهد بود.
یکی از نزدیکان آقای ترامپ گفت: «در نهایت همهچیز درست پیش رفت. زمانبندی درست بود. آیتالله به ترامپ و آمریکا توهین کرد و تاوانش را پرداخت کرد.»
به گفته یک مقام آمریکایی، تنها گروه بسیار کوچکی از مقامات دولت آقای ترامپ از برنامه حمله خبر داشتند و هیچ نشت اطلاعاتی نیز از کاخ سفید یا پنتاگون اتفاق نیفتاد. رئیسجمهوری آمریکا شخصا در محرمانه نگه داشتن این عملیات نقش داشت و با اظهارات عمومیش، واشنگتن، تهران و جهان را درباره نیت واقعی خود در شک و تردید فرو برد.
به گفته یک مقام آمریکایی، استیو ویتکاف همزمان با انجام عملیات با ارسال پیامی به عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد که این حمله یکباره خواهد بود و صرفا برنامه هستهای ایران را هدف میگیرد.
به گفته او، آقای ویتکاف پس از حمله آمریکا، مستقیما با آقای عراقچی در ارتباط بود و تاکید کرد که آمریکا همچنان به دنبال راه حل دیپلماتیک و بازگشت تهران به میز مذاکره است.
چند مقام ارشد دولت آقای ترامپ از جمله جیدی ونس و پیت هگست روز یکشنبه تاکید کردند که آمریکا به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست و از تهران خواستند که به میز مذاکره بازگردد.
با این حال آقای ترامپ روز یکشنبه در شبکه اجتماعی «تروت سوشال» نوشت: «استفاده از عبارت تغییر رژیم از نظر سیاسی نادرست است، اما اگر رژیم کنونی قادر به بازگرداندن عظمت به ایران نیست، چرا نباید تغییر رژیم صورت گیرد؟ عظمت را به ایران بازگردانیم.»
چه عواملی ترامپ را برای حمله متقاعد کرد؟
به گفته مشاوران رئیسجمهوری آمریکا، چند عامل در نهایت آقای ترامپ را متقاعد کرد تا چراغ سبز حمله را بدهد و به مسیری برود که هیچ رئیسجمهوری پیش از او نرفته بود.
سازمان سیا، با همکاری نزدیک با موساد، ارزیابیهای تازهای از پیشرفت برنامه هستهای ایران ارائه داد. با این حال این ارزیابیها همچنان تردیدهایی درباره قصد نهایی ایران برای ساخت بمب باقی میگذاشت.
گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر فوریت موضوع تاکید کرد. همچنین موفقیت اسرائیل در تضعیف پدافند هوایی ایران هم فرصت اقدام را فراهم کرده بود.