ایران وایر
در نخستین ساعات بامداد یکشنبه ۱تیر۱۴۰۴، حملات هوایی اسراییل و آمریکا، سه سایت هستهای ایران شامل تاسیسات فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار داد. همزمان با این حملات، نگرانیها درباره وضعیت آثار تاریخی شهر اصفهان در داخل و خارج از ایران شدت گرفت.
روزنامه «پیام ما»، که بیشتر به مسائل فرهنگی و محیطزیستی میپردازد، در گزارشی، به بررسی وضعیت آثار تاریخی شهر اصفهان پس از حملات اسراییل و آمریکا پرداخت و نوشت که اصفهان که از مهمترین شهرهای تاریخی ایران محسوب میشود و برخی از بناهای آن در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدهاند، در مجاورت یکی از بزرگترین مراکز هستهای کشور قرار دارد؛ سایتی که به گفته رسانههای خارجی، از اهداف اصلی این حملات بوده است. هنوز هیچ برآورد رسمی از میزان خسارتهای احتمالی منتشر نشده، اما فعالان فرهنگی و رسانههای بینالمللی، درباره وضعیت آثار باستانی این شهر هشدار دادهاند.
در این گزارش، به مطلبی از روزنامه «لسآنجلس تایمز» و گزارشی به قلم «کریستوفر رینولدز»، با عنوان «بمبها و موشکها در ایران فرود میآیند، سرنوشت گنجینههای معماری اصفهان در ابهام» اشاره شده که به حملات اخیر و وضعیت شهر اصفهان پرداخته است. این گزارش یادآور میشود که باوجود تمرکز نظامی روی تاسیسات هستهای در شرق اصفهان، فهرست داراییهای فرهنگی و تاریخی این منطقه بسیار گسترده است.
رینولدز در این گزارش ضمن اشاره به حمله آمریکا و اسراییل، وضعیت مبهم آثار معماری و تاریخی این شهر را یادآور شده و از قول پژوهشگران و شهروندان ایرانی نوشته است که آنها نگران پیامدهای حملات بر آثار باستانی اصفهان هستند. او همچنین به گفتههای «جاسمین دارزنیک»، نویسنده ایرانیالاصل ساکن آمریکا اشاره کرده که اصفهان را «یک گنجینه تاریخی با جایگاهی ویژه در قلب ایرانیان» توصیف کرده است.
در ادامه این گزارش به آثار شاخص شهر از جمله مسجد جامع عتیق، سیوسهپل، میدان نقشجهان و کاشیکاریهای منحصربهفرد اصفهان اشاره شده و نقش تاریخی این شهر در دوران صفویان و جاده ابریشم، تشریح شده است.
رینولدز همچنین با استناد به گزارش «CNN» نوشته که در حمله یکشنبه به سایت هستهای اصفهان، ۱۸ سازه در این مجتمع تخریب یا آسیب دیدهاند. این سایت که از سال ۱۹۸۴ فعال بوده، حدود سه هزار دانشمند را در خود جای داده و از آن بهعنوان بزرگترین مرکز تحقیقاتی هستهای ایران یاد میشود.
در روزهای ابتدایی حملات، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان، از اتخاذ تدابیری برای محافظت از آثار تاریخی خبر داده بود، اما با ادامه درگیریها، نگرانیها دوباره افزایش یافته است. با وجود مکاتبات انجامشده توسط انجمنهای مستقل با یونسکو و نهادهای بینالمللی حافظ میراث فرهنگی، تاکنون هیچ واکنشی از سوی این نهادها نسبت به حملات و تهدید آثار تاریخی ایران ابراز نشده است.
گفتنی است که ایالات متحده و اسراییل، پیشتر بهطور رسمی از یونسکو خارج شده بودند و این موضوع نیز، بر پیچیدگی شرایط فعلی افزوده است.