در برنامه ۲۶ ژوئن ۲۰۲۵ رمز پیروزی گفتگویی داشتم با دکتر مهرداد درویش پور و دکتر کاظم علمداری درباره جنگ ایران و اسرائیل، آتش بس پیش رو و چشم انداز آینده. در این گفتگو هر دو میهمان علاوه بر ضمن محکوم کردن سیاست های جمهوری اسلامی، تجاوز نظامی اسرائیل به خاک ایران را محکوم کردند و آن را جایگزینی قانون جنگل به جای قوانین بین المللی و نظمی که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفته بود خواندند. این دو تاکید کردند این جنگ گرچه به تضعیف کامل جمهوری اسلامی منجر شد و ضرباتی نیز بر اسرائیل وارد شد، اما تصور این که در پی این جنگ حکومت ساقط شود و مردم قیام کنند، توهم بخشی از اپوزیسیون و ای بسا خود اسرائیل بود. هر دو میهمان تاکید داشتند بین سیاست ترامپ و نتانیاهو ضمن همسویی در حمله نظامی به ایران به قصد تضعیف آن اما تفاوت هایی نیز وجود داشت. اگر نتانیاهو امید بسته بود در پی این حملات مردم قیام کرده و جمهوری اسلامی – ولو به قیمت به هرج و مرج کشیدن کشور – ساقط شود، اما ترامپ کشتن خامنه ای و سقوط این حکومت را مناسب نمی دید. به ویژه در حالی که آلترناتیو جایگزینی که بتواند خلا قدرت را پر کند، وجود ندارد. هم از این رو ترامپ امیدوار است حکومت ضعیف شده اسلامی به پای میز مذاکره بیاید و با شرایط مورد نظر ترامپ توافق کند. هر دو میهمان تاکید داشتند به رغم زنده بودن خامنه ای، سیاست او که چند دهه نقش راهبردی در جمهوری اسلامی داشته، شکست خورد و جامعه وارد عصر “پسا خامنه ای” خواهد شد. عصری که نیاز به تجدید نظر در سیاست های راهبردی منطقه ای و بین المللی و حتی داخلی تاکنونی و اتخاذ سیاست “معتدل تر” برای تعامل با جهان غرب و کاهش تنش با اسرائیل شالوده آن است. هر دو بر این تاکید داشتند که قدرت گیری گرایشات معتدل تر در داخل حکومت و کشور محمتل ترین سناریو خواهد بود و در این صورت ترامپ حاضر به گسترش روابط با آن خواهد بود. میهمانان تاکید داشتند اگر جمهوری اسلامی تحت رهبری خامنه ای بخواهد همچون صدام پس از جنگ اول خلیج فارس، همچنان سیاست های پیشین را دنبال کند و به فکر باز سازی توان هسته ای برآید، با سرنوشت نظیر عراق روبرو خواهد شد که باید منتظر حمله دیگری به قصد ساقط کردن حکومت در فاصله ای طولانی تر بود. اما اگر جنگ قدرت در داخل کشور به روی کارآمدن جناح های معتدل تر موافق مذاکره و توافق با آمریکا منجر شود، با پایان عصر خامنه ای امکان رهایی از درگیرشدن در جنگ دوباره افزایش می یابد. هر دو میهمان بر آن بودند که صدای سوم که هم مخالف جنگ و هم مخالف جمهوری اسلامی است، باید با تمرکز بر شعار آزادی زندانیان سیاسی و وادار کردن حکومت اسلامی به عقب نشینی و تقویت جامعه مدنی شرایط گذار مسالمت آمیز را از این نظام هموار کنند. در پایان علمداری استفاده از واژه خائن به کسانی که در جنگ یا به پشتیبانی از جمهوری اسلام یا اسرائیل پرداخته را نادرست خواند. درویش پور نیز ضمن تاکید بر لزوم خودداری از کاربرد واژه هایی که می تواند به سرعت بار و معنای امنیتی و پلیسی به خود گیرد، گفت طرفداران حمله نظامی که هنگام بمباران مردم رقص شادی در کشورهای غربی به راه انداخته و اسرائیل و آمریکا را به تداوم حملات نظامی تشویق می کردند، به بازندگان سر افنکنده تاریخ ایران بدل شده اند که هیچ سنخیتی با دمکراسی، وجدان و اخلاق سیاسی، صلح دوستی نداشته و تفکیک طرفداران صلح و دمکراسی از آنها اجتناب ناپذیر است.
گفتگوی حسن اعتمادی با مهرداد درویش پور و کاظم علمداری درباره چشم انداز آتش بس و شروع عصر “پسا خامنه ای” در ایران
جمعه, 6ام تیر, 1404