دعوا سر مخرج کسر است
نزدیک به یک هفته از اعلام نرخ بیکاری ۹.۵ درصدی گذشته ولی همچنان انتشار خبر تک رقمی شدن نرخ بیکاری با تردیدهای از سوی کارشناسان مواجه است.
خبرآنلاین، احسان میزانی: شب گذشته رئیس جمهور نیز نرخ بیکاری ۹.۵ درصدی را مورد تایید قرار داد. پیش از او محمدباقر نوبخت معاونت نظارت راهبردی رئیس جمهور نیز نرخ بیکاری تک رقمی را تایید کرده بود. او حتی از منتقدان این نرخ نیز گلایه داشت.
اما چرا نرخ بیکاری تک رقمی همچنان مورد انتقاد است؟ خبرآنلاین طی تماس هایی با فعالان کارگری، اقتصاددانان و مسولان دولتی در مورد دلایل تفاوت نرخ بیکاری مورد تایید وزارت کار و مرکز آمار پرسش هایی را مطرح کرده است.
بررسی ها نشان می دهد آنچه موجب کاهش نرخ بیکاری به رقم ۹.۵ درصدی شده است، تفاوت شیوه محاسبه این نرخ است. مرکز آمار ایران براساس اطلاعاتی که در جریان آمارگیری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ انجام داده، جمعیت فعال کشور را ۲۲ میلیون ۵۷۰ هزار نفر در نظر می گیرد. در فرمول محاسبه نرخ بیکاری، جمعیت نیروی کار آماده فعالیت کشور در «مخرج کسر» قرار می گیرد. جمعیت شاغلان نیز در «صورت کسر» قرار می گیرد. اما در سوی مقابل محافل کارشناسی و حتی برخی نهادهای دولتی اعتقاد دارند جمعیت آماده فعالیت (فعال) کشور در سال ۱۳۹۳ به عدد ۲۶ میلیون نفر رسیده است. بنابراین در صورتی که این عدد ۲۶ میلیون نفری در مخرج کسر قرار بازهم در شرایطی که عددی بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر به جمعیت شاغلان کشور طی یک سال و نیم گذشته افزوده شود، نرخ بیکاری تک رقمی نمی شود. به طور متوسط هر ۱۰۰ هزار نفری که به جمعیت شاغلان کشور افزوده شود، کمتر از یک دهم از نرخ بیکاری کاسته می شود.
براین اساس اختلافی که میان منتقدان نرخ بیکاری و مرکزآمار در مورد بیکاری تک رقمی رخ داده، تنها در شیوه تعریف محاسبه این نرخ است. در حال حاضر نیز مرکز آمار تاکید دارد که محاسبه جمعیت نیروی کار کشور باید همچنان براساس آمارگیری سال ۱۳۹۰ باشد. اظهانظرهای مسولان رسمی کشور نیز نشان می دهد که دولت برهمین آمار تاکید دارد.
در صورتی که جمعیت فعال کشور ۲۶ میلیون نفر در نظر گفته شود. و به طور متوسط جمعیت بیکار هم عدد ۴ میلیون نفر ( که بارها از سوی کارشناسان اعلام شده) در نظر گرفته شود. نرخ بیکاری کشور به عدد ۱۵ درصد می رسد. البته کارشناسان بدبین حوزه کار جمعیت بیکار کشور را بیش از این عدد می دانند و نرخ بیکاری را بالای ۲۲ درصد ارزیابی می کنند. کارشناسان خوش بین هم اعتقاد دارند که نرخ بیکاری می تواند در حوالی عدد ۱۴ تا ۱۵ درصد باشد. محاسبات مرکز پژوهش های مجلس هم نشان می داد نرخ بیکاری کشور با رشد ۳ درصدی به ۱۴.۵ درصد می رسد.
نکته: این محاسبات تنها برای نشان دادن شیوه محاسبه نرخ بیکاری انجام شده و نمی تواند ملاک اعلام نرخ بیکاری باشد. نرخ بیکاری با اعداد واقعی و درست از سوی نهادهای دولتی اعلام می شود.
