پس از هفتهها بلاتکلیفی برای تزریق واکسن اجباری یادآور دانش آموزان و خانوادههایشان در روزهای منتهی به مهرماه ، وزارت بهداشت قادر به تامین این واکسن الزامی برای دانشآموزان نشد و سرانجام مدیران مدارس دولتی و خصوصی، با توصیه ادارات آموزشوپرورش، با یکقدم عقبنشینی، دانشآموزان کلاس دهمی را «واکسننزده»، سر کلاسهای درس پذیرفتند.
در اولین هفته سال تحصیلی جدید، گزارشهای رسیده به ایران وایر حاکی از آن بود که کمبود دوز واکسن یادآور در اغلب شهرهای ایران برای خانوادهها دردسرساز شده است.
بنا به این گزارشها، نایاب بودن واکسنهای اجباری، باعث شد خانوادهها در بلاتکلیفی ثبتنام، پشت درهای بسته مدرسه بمانند.
این وضعیت در روزهای منتهی به مهرماه، دلشوره و اضطراب دانشآموزان و خانوادهها را افزایش داده بود و بااینکه موعود آغاز کلاسهای درس فرارسید اما پارت واکسنهای وعده دادهشده از هند نرسید و این بار اغلب دانش آموزان بدون دریافت واکسن ثبتنام شدند.
تزریق واکسن یادآور در سالهای گذشته برای ثبتنام الزامی بوده، این واکسن برای نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله، در مراکز بهداشت و بهطور رایگان تزریق میشد. البته شماری از مدارس بانفوذ دولتی یا غیرانتفاعی با دریافت سهمیه، اقدام به تزریق واکسن در مدرسه میکردند.
تحقیقات ایران وایر حاکی از آن بوده که کمبود این واکسن به مناطق مختلف تهران محدود نمیشود، بلکه در اغلب شهرها و استانهای ایران دردسرساز شده است.
«سیمین» مادر یک دختر کلاس دهمی، در طول سه ماه گذشته بارها به پایگاه سلامت علیاصغر در باغستان کرج مراجعه کرده اما نتیجه نگرفته است:
«بارها و بارها به مرکز بهداشت جهان شهر، مرکز امام جعفر صادق و مرکز بهداشت شماره دو در بلوار شریعتی مراجعه کردم. گفتند باید صبر کنید. موجودی نداریم. گفتند هیچ جای کشور پیدا نمیشود باید صبر کنید تا وارد کنند.»
پیشتر، سخنگوی سازمان غذا و دارو گفته بود بخشی از واکسنهای موردنیاز دانشآموزان به معاونت بهداشت تحویل دادهشده و مابقی آنها هم با میزان مناسبی، از ابتدای مهر توزیع خواهد شد.
در حالی سخنگوی سازمان غذا و دارو وعده توزیع تدریجی واکسنها در ابتدای مهرماه را میداد که بر اساس اطلاعات رسیده به ایران وایر، فقط سه روز مانده به بازگشایی مدارس، اغلب مدارس دولتی و غیرانتفاعی، از ثبتنام دانشآموزان، بدون برگه تزریق واکسن سرباز میزدند.
«مهدی. ر» کارمند یک مرکز بهداشت، حوالی بلوار مطهری در منطقه شانزده تهران، به ایران وایر میگوید از یک ماه پیش نامهنگاریهایی انجامشده و وزارت بهداشت هم وعده تحویل واکسنهای موردنیاز را داده، اما بااینکه یک هفته از شروع مدارس گذشته، اما هنوز واکسنها را دریافت نکردهایم:
«خانوادهها مراجعه میکنند و ما هم مجبوریم بگوییم واکسن نداریم. تعدادی از آنها که آشنا دارند به داروخانهها مراجعه میکنند و با پرداخت ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان یک دوز یادآور میگیرند و مشکل را حل میکنند اما اغلب خانوادهها چنین امکانی ندارند.»
اما «سیمین» میگوید داروخانهها هم واکسن یادآور ندارند و میگویند کلا این واکسن در سراسر کشور موجود نیست.
به گفته مهدی، علت تاخیر در دریافت واکسن، وقوع جنگ دوازدهروزه و تعلل در ثبت سفارش و واردات بوده است:
«در شرایطی که امکان ورود و خروج کالا به علت جنگ فراهم نبود، سفارش و واردات پارتهای واکسن سهگانهٔ کزاز، دیفتری و سیاهسرفه هم با تاخیر همراه شد. این موضوع شامل اغلب واکسنها همچون سرخک، پنتاوالان و آنفلوانزا هم میشود.»
او میگوید بااینکه تامین واکسن در طول این چندساله با برگشت تحریمها، همیشه مشکل بوده، اما این مشکل تا این حد جدی نشده بود:
«سالهای قبل تا پیش از شروع مدارس، تعداد قابلتوجهی واکسن یادآور از هند وارد ایران میشد، اما امسال فقط ۴۰۰ هزار دوز وارد شد که طبیعتا نسبت به تعداد دانشآموزان کلاس دهمی، کفاف نداد.»
به گفته این کارمند خانه بهداشت، قرار است بهزودی نزدیک به سه میلیون دوز واکسن وارد شود و این میزان بیشتر از نیاز سالانه کلاس دهمیها یا همان پانزدهسالههاست.
او تحریمها و دخالت نهادهای غیر مرتبط را مقصر وضعیت فعلی میداند:
سازمان غذا و دارو هرساله ارزیابی میکند و واکسن سفارش میدهد. اینکه چطور تعداد قابلتوجهی واکسن از هند به ایران وارد کنند که طی نقلوانتقال پول و محموله، به محدودیتهای تحریم نخورد، سخت است.
از طرف دیگر میبینی واکسنهای واردشده در انبار سازمانهایی دپو شده که هیچ ربطی به این ماجرا ندارند. اغلب واکسنهای آنفلوانزای واردشده از هلند و فرانسه سر از داروخانهها درمیآورد.»
هند بزرگترین تولیدکننده واکسن در جهان و تامینکننده اغلب واکسنهای تزریقشده در ایران است؛ اما در شرایط فعلی و با جنجال مکانیسم ماشه، آیا کماکان ایران میتواند به ورود واکسنهای تولیدشدهٔ هندی امید داشته باشد؟
روزنامه شرق در یک گزارش مفصل درباره کمبود واکسن یادآور تاکید کرده بود که تحریمها، جنگ ۱۲ روزه و فعال شدن مکانیسم ماشه در تشدید این وضعیت موثر بودهاند.
بر اساس گزارش شرق، انبارهای بسیاری از مراکز بهداشتها در سراسر ایران ازجمله در شهرهایی چون اصفهان، ساری، شیراز و سنندج خالی از واکسن یادآور بودهاند.
دکتر «ایوب فومنی» پزشک عمومی ساکن شیراز و دارای یک فرزند کلاس دهمی است که خوشبختانه به مدد شغلش توانسته این واکسن را برای فرزندش تامین کند.
او میگوید تزریق واکسن برای دانشآموزان که بخش زیادی از روزشان را در یک محیط عمومی میگذرانند، نقش مهمی در سلامت و ایمنی نوجوانان دارد، چرا که این مراکز محل بسیار مناسبی برای انتقال باکتری، ویروس و انواع بیماریهاست:
«در بسیاری کشورهای دیگر دنیا هم تزریق این واکسنها اجباری است و اگر این واکسنها تزریق نشده باشد رسما دانشآموز را به مدرسه راه نمیدهند. در اغلب کشورهای جهان، برای سن نوجوانی، واکسن دیفتری، کزاز و سیاهسرفه دستکم چهار دوز و تزریق واکسن فلج اطفال چهار دوز، واکسن سرخک، اوریون و سرخچه دو دوز و واریسلا یا آبلهمرغان دو دوز الزامی است.»
فومنی میگوید برخورد مدارس با والدین یکدست نبوده:
«در این مورد برخورد سلیقهای هم شد؛ یعنی مورد داشتهایم که مدیر یک مدرسه به هیچ قیمتی حاضر به ثبتنام دانشآموز نشده و گفته حتما کارت واکسن بیاورید، اما در اغلب موارد، مدیران مدارس در این مورد سختگیری نمیکنند خصوصا در مدارس غیرانتفاعی که با والدین باگذشت بیشتری برخورد میشود.»
برخی والدین هم منتظر شروع سال تحصیلی و کوتاه آمدن آموزشوپرورش نشدند.
«شقایق. ن» ساکن منطقه شش تهران میگوید برای ثبتنام پسرش ناچار شده واکسن یادآور را بهطور آزاد تهیه کند:
«مرکز بهداشت واکسن یادآور نداشت. یکی از آشناها آدرس یک داروخانه را داد و از قبل سفارشم را کرد. سه بار مراجعه کردم دو بار گفتند هنوز واکسن نرسیده و بار آخر گفتند هر دوز ۵۵۰ هزار تومان. خریدم چون فرزندم خیلی استرس اول سال را داشت، من و شوهرم هر دوشاغلیم و وسعمان میرسد، اما تصور میکنم عمده مردم نتوانند این مبلغ را بپردازند».
شقایق بر این باور است که در مدرسه پسرش با انعطاف بیشتری با این موضوع برخورد میشود.
«همکلاسی پسرم واکسن یادآور دریافت نکرده بود. بااینهمه او را ثبتنام کردند. مدیر مدرسه گفته از مرکز بهداشت نامه بگیرند که علت تاخیر، بیتوجهی والدین نبوده و از سوی خانه بهداشت بوده. تقریبا همه کلاس دهمیها را با همین پیششرط ثبتنام کردند، اما مدرسه درعینحال سفارش کرده که خانوادهها دنبال کنند تا پرونده دانشآموزان با مشکل مواجه نشود.»
برخی مدارس غیرانتفاعی حتی پا را از الزامات آموزشوپرورش فراتر گذاشته و خواهان تزریق واکسنهای دیگری بهجز واکسنهای یادآور هستند. درخواستی که باوجود شرایط سخت معیشتی و کمبود دارو، هزینه بیشتری بر خانوادههای دانشآموزان تحمیل میکند.
شقایق میگوید امسال مدرسه پسرش، علاوه بر واکسنهای عادی، از آنها درخواست تزریق واکسن آنفلوانزا کرده.
«واکسن آنفلوانزا را هم خریدم دوزی ۹۵۰ هزار تومان. خیلی گران است؛ یعنی یک کارگر ساده باید حدود هفده درصد حقوقش را برای تزریق یک دوز واکسن آنفلوانزایی بدهد که در اغلب کشورهای دنیا بهطور رایگان به مردم تزریق میشود.»
بر مبنای تحقیقات ایران وایر، کمبود انواع واکسنها در کشور بیداد میکند. تب دنگی در هرمزگان شایع شده اما واکسن این بیماری در کشور نایاب است. هر دوز واکسن آبلهمرغان از سوی دلالان دارو به مبلغ یکمیلیون و ۵۰۰ هزار تومان خریدوفروش میشود، شنیدهها حاکی از کمبود شدید واکسن آنفلوانزاست و باوجود افزایش موارد ابتلای کودکان، واکسن سرخک بهآسانی در دسترس نیست. کمبود واکسن این روزها به بلبشوی تحریم، گرانی روزافزون معیشت و دارو، فعال شدن مکانیسم ماشه و تورم افسارگسیخته افزودهشده و دامن دانشآموزان را هم گرفته است.
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید