شرکت امنیت دریایی دراید گلوبال گزارش داد چین و ایران در چارچوب توافقی راهبردی، ساز و کاری برای تبادل نفت در برابر فناوری نظامی ایجاد کرده‌اند. الگویی که تحریم‌ها را دور می‌زند و جنگ‌های نیابتی جمهوری اسلامی را تامین مالی می‌کند.

گزارش جدید این شرکت که سه‌شنبه ۱۳ آبان منتشر شد، نشان می‌دهد چگونه صادرات نفت جمهوری اسلامی، خریدهای چینی و رشد ناوگان سایه، خطرات جدیدی را برای مالکان کشتی‌ها، اجاره‌دهندگان، بیمه‌گران و بنادر ایجاد کرده است.

بر اساس این گزارش، حلقه تجاری نفت-سلاح بین پکن و تهران که از همکاری راهبردی جامع دو کشور در سال ۲۰۲۱ نشأت می‌گیرد، به جمهوری اسلامی این امکان را می‌دهد که عملیات‌های نظامی و نیابتی خود را از طریق صادرات مخفیانه نفت تامین مالی کند و در عین حال فناوری‌های نظامی چینی را به دست آورد.

این روند علی‌رغم اجرای ناقص تحریم‌ها، زیرساخت‌های تجاری جمهوری اسلامی را در برابر تحریم‌های جهانی تقویت می‌کند و تهدیدی جدی برای ثبات منطقه‌ای و منافع استراتژیک غرب به شمار می‌رود.

یافته‌های کلیدی برای بخش دریایی

بر اساس این گزارش، حجم صادرات نفت تحریم‌شده ایران همچنان بالاست.

تهران روزانه بین ۱.۵ تا دو میلیون بشکه نفت صادر می‌کند که ۸۰ تا ۹۰ درصد آن به پکن می‌رود و درآمد سالانه این صادرات به حدود ۵۳ تا ۵۴ میلیارد دلار می‌رسد.

حدود ۴۷۷ نفتکش اغلب با ردیاب‌های خاموش در ناوگان سایه فعالیت می‌کنند.

در این ناوگان، انتقال نفت به‌صورت کشتی به کشتی است و نفت خام ایران با برچسب «مالزیایی» به پالایشگاه‌های چینی به ویژه در استان شاندونگ منتقل می‌شود.

شرکت امنیت دریایی دراید گلوبال گزارش داد سپاه پاسداران در اکتبر ۲۰۲۵ با شرکت‌های چینی از جمله هاوکان توافق کرد بخشی از صادرات نفت ایران در برابر دریافت قطعات موشک و پهپاد از جمله سامانه اچ‌کیو-۹ انجام شود.

با وجود ۱۹ دوره تحریم آمریکا که بیش از ۲۵۰ نهاد و کشتی را در سال ۲۰۲۵ هدف قرار داده است، این جریان‌ها همچنان از طریق پرداخت‌های با یوان (واحد پول چین)، مبادله کالا و شبکه‌های پیچیده شرکت‌های پوششی ادامه دارد.

بر اساس این گزارش حدود ۷۰ درصد از نفتکش‌های ناوگان سایه بیش از ۱۵ سال عمر دارند که خطر نشت نفت و حوادث کشتی‌ها را به‌ویژه در مسیرهای شلوغ مانند دریای چین جنوبی و تنگه مالاکا، افزایش می‌دهد.

همچنین گسترش ناوگان سایه که اکنون حدود ۱۰ درصد از ظرفیت جهانی نفتکش‌ها را تشکیل می‌دهد، خطر عادی‌سازی عدم رعایت قوانین و تکه‌تکه شدن حکمرانی در تجارت دریایی را افزایش می‌دهد.

تهدیدات امنیتی ناشی از جنگ نیابتی

بر اساس این گزارش، گروه‌های وابسته به جمهوری اسلامی از جمله حوثی‌ها، با استفاده از اجزای موشکی و پهپادی تامین شده از سوی چین، بیش از ۱۳۰ حمله در دریای سرخ و خلیج عدن انجام داده‌اند.

این حملات با استفاده از فناوری‌های پیشرفته چینی انجام شده، به‌طوری که میزان موفقیت این حمله‌ها نسبت به سال ۲۰۲۳، تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.

این گزارش همچنین افزود سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی آن همان‌طور که در سال ۲۰۱۹ در توقیف کشتی استنا ایمپرو در تنگه هرمز مشاهده شد، ممکن است از تاکتیک‌های دزدی دریایی استفاده کنند.

ایران اینترنشنال