مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داده است که ایران برای پرهیز از تشدید تنش با غرب باید همکاری خود را با بازرسان سازمان ملل «به‌طور جدی» ارتقا دهد. او خطاب به ایران گفت: «نمی‌شود بگویید “من همچنان عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای هستم” اما به تعهدات خود عمل نکنید.»

رافائل گروسی در مصاحبه با روزنامه فایننشال تایمز، چاپ لندن، گفت که هرچند آژانس از زمان جنگ دوازده روزه اسرائیل و ایران حدود دوازده بازرسی در ایران انجام داده است، اما به مهم‌ترین تأسیسات هسته‌ای ایران یعنی فردو، نطنز و اصفهان که در حملات آمریکا بمباران شدند، اجازه دسترسی نداشته است.

مجلس ایران پس از حمله اسرائیل و آمریکا، همکاری این کشور با آژانس را محدود و بازرسی‌ها را مشروط به صدور مجوز مورد به مورد از سوی شورای عالی امنیت ملی کرد.

ایران در ماه سپتامبر با میانجیگری مصر در مورد شیوه‌ای جدید برای همکاری با آژانس به این نهاد به توافق رسید اما پس فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان و بازگشت تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد، ایران اعلام کرد که دیگر این توافق را به رسمیت نمی‌شناسد.

به گفته‌ آقای گروسی، اگرچه حملات در جنگ دوازده روزه خسارات شدیدی به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد کرد، اما سرنوشت ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ایران که خلوص آن نزدیک به سطح لازم برای تولید سلاح است، همچنان نامشخص است.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران گفته است که این مواد هنوز زیر آوار مدفون است.

مدیرکل آژانس گفت که این موضوع «احساس فزاینده‌ای از نیاز» به ازسرگیری بازرسی‌ها ایجاد کرده است. او افزود «ما باید تاکنون بازرسی‌ها را از سر گرفته بودیم.»

آقای گروسی گفت که آژانس تلاش می‌کند با درک متقابل به روابط «پر دست‌انداز» با ایران نزدیک شود، اما تأکید کرد که ایران باید به تعهدات خود پایبند بماند. او گفت: «نمی‌شود بگویید “من همچنان عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای هستم” اما به تعهدات خود عمل نکنید. نمی‌شود انتظار داشته باشید آژانس بگوید “خب، چون جنگی رخ داده، شما در دسته‌ای متفاوت قرار می‌گیرید”. در غیر این صورت، من باید گزارش کنم که آگاهی‌مان را از وضعیت مواد هسته‌ای ایران کاملاً از دست داده‌ایم.»

آژانس در حال حاضر برای ارزیابی تأسیسات بمباران‌شده از تصاویر ماهواره‌ای استفاده می‌کند.

آقای گروسی گفت که هنوز ضرورتی برای ارجاع موضوع ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود ندارد اما به گفته او «همکاری باید به‌طور جدی ارتقا پیدا کند.»

ایران می‌گوید که به‌عنوان عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای از حق غنی‌سازی اورانیوم برخوردار است.

آمریکا گفته است که ایران باید به غنی سازی اورانیوم پایان دهد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور، تهدید کرده است که اگر ایران تاسیسات هسته‌ای اش را بازسازی کند، در مورد حمله مجدد به آن درنگ نخواهد کرد.

ایران اعلام کرده است که غنی‌سازی را متوقف نخواهد کرد، اما می‌گوید که آماده‌ گفت‌وگو درباره‌ تعیین محدودیت‌هایی در این زمینه است. ایران همواره تاکید کرده است که فعالیت‌های اتمی‌اش صلح‌آمیز است و برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.

آقای گروسی هفته پیش گفت که در نزدیکی محل نگهداری ذخایر اورانیوم ایران فعالیت‌هایی شناسایی شده است و تاکید کرد که آژانس باید اطمینان حاصل کند که اورانیوم غنی‌شده ایران در چه وضعیتی است.

با این حال آقای گروسی همان زمان تاکید کرد که ایران «در حال حاضر به‌طور فعال غنی‌سازی اورانیوم انجام نمی‌دهد.»

قطر و عمان خواسته‌اند که ایران و آمریکا به میز مذاکره بازگردند. وزیر خارجه ایران به تازگی گفته است «هر زمانی که آمریکایی‌ها آماده مذاکره از موضع برابر و بر اساس منافع متقابل باشند آماده مذاکره غیرمستقیم هستیم. ظاهرا آنها عجله‌ای ندارند. ما هم عجله‌ای نداریم.»

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، این هفته و در آستانه سالگرد اشغال سفارت ایالات متحده در تهران گفت که که اختلاف ایران و آمریکا «ذاتی» است.

او برای «همکاری» میان دو کشور سه شرط تعیین کرد: «اگر آمریکا به‌کلی پشتیبانی از رژیم صهیونیستی را کنار بگذارد، پایگاه‌های نظامی خود را از منطقه جمع کند و دخالت‌هایش را کنار بگذارد، این مساله قابل بررسی است.»

در حالی که چشم انداز روشنی برای مذاکره و کاهش تنش‌ وجود ندارد، ایران به تازگی آمریکا را «بزرگترین اشاعه دهنده هسته‌ای» جهان خوانده است. امیرسعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، از شورای امنیت خواسته دستور دونالد ترامپ برای از سرگیری آزمایش‌های هسته ای را در دستور کار خود قرار دهد و بررسی کند.

بی بی سی