فرزانه روستایی
farzroostaee(at)gmail.com
توافق هسته ای لوزان و نیز تحویل سامانه پدافند موشکی اس ۳۰۰ به احتمال زیاد دو تحول تاریخی استثنایی هستند که آینده کشور را تغییر خواهند داد. اما آنچه که آینده ایران را در یک استنتاج منطقی توضیح می دهد چرایی همزمان شدن تحویل موشک های اس ۳۰۰ با توافق هسته ای لوزان است. به عبارت دیگر تحویل موشک هایی که ایران بخشی از پول آن را پرداخته بود و شش سال است که برای تحویل آن به روسیه اصرار می کرد حاکی از این است که احتمالا روس ها اطلاعاتی از فکت شیت مورد توافق ایران و آمریکا دارند که به ضرر مسکوست و به احتمال زیاد باید حول تنش زدایی جدی در روابط ایران و آمریکا متمرکز باشد.
اگر تاکنون ولادمیر پوتین از تحویل این سامانه موشکی به ایران امتناع می کرد فقط برای پایبندی به تحریم های ایران نبود، بلکه رعایت تحریم های ایران بشدت به نفع اقتصاد روسیه بود و ایران را به روس ها وابسته می کرد، اما اکنون با اطلاعات جدیدی که پوتین از محتوای فکت شیت بین ایران و آمریکا دارد به این نتیجه رسیده که ادامه پایبندی روسیه به تحریم های ایران به ضرر اقتصاد روسیه است. روسها حتی بعد از بحران اکراین و اعلام تحریم های جهانی علیه مسکو نیز به تحریم نظامی ایران ادامه دادند و حاضر نشدند موشک های اس ۳۰۰ را به ایران تحویل بدهند، ولی اکنون با اطلاع از شرایط جدیدی که دارد شکل می گیرد به استقبال آینده ای می روند که به احتمال زیاد روس ها از صحنه روابط استراتژیک ایران کنار خواهند رفت و آن کسی که دارد می آید آمریکایی هاهستند با همه توان و تشکیلات و صنایع و تسلیحاتی که برای فروش عرضه می کنند.
بنا براین اگر گفته شود: جمهوری اسلامی بارها طی ۳۵ سال گذشته حاضر نشد از دروازه روابط با آمریکا عبور کند، اما بر اساس اطلاعاتی که پوتین از فکت شیت منتشر نشده دارد قرار است در آینده به راحتی از سر سوزن روابط با آمریکا رد شود. همچنین به احتمال زیاد، از نگاه پوتین، در صورتی که ایران به سامانه پدافند هوایی اس ۳۰۰ مجهز شود هم از سرعت و همچنین از کیفیت نزدیکی جمهوری اسلامی ایران به آمریکا می کاهد و از شکل گیری روابط امنیتی احتمالی دوطرف جلوگیری می کند. به این ترتیب شاید بتوان انتظار داشت که کل منظقه خاورمیانه با توافق هسته ای ایران وارد دورانی شود که آمریکایی ها سال ها انتظار آن را می کشیدند و جمهوری اسلامی با ناز کردن یا لگد زدن آن را به عقب می انداخت.
دیروز علی اکبر ولایتی مشاور رهبر ایران با یک اظهار نظربسیار حساب شده به نیابت ازطرف رهبر جمهوری اسلامی به مقابله با جناح دلواپسان رفت که خواهان شفافیت و اطلاع رسانی پیرامون فکت شیت و انتشار آن بودند. بر طبق یک نگاه، بخش های حساسی از توافق نامه هسته ای لوزان در جریان دیدارهای خصوصی و محرمانه تیم ایران وآمریکا به شکلی مورد توافق قرار گرفته که بعید نیست طرفین توافق کرده باشند که با هیچ سخنرانی یا اظهار نظری از هر دو طرف، مخدوش نشود. بر خلاف آن جنجالی که دلواپسان نادان هسته ای به راه انداختند و راهپیمایی ظریف و کری را در ژنو به باد انتقاد گرفتند، اتفاقا بخش های مهمی از توافق بین ایران و آمریکا باید در چنین فرم ها و تماس های بسیار خصوصی و به دور از دستگاههای شنود و حضور و اطلاع طرف هایی که بازی دوگانه دارند ــ مثلا فرانسه ــ نهایی شده باشد. این بخش از توافق قرار نیست در جایی منتشر یا حتی نقل شود اما طرفین با سکوت و بدون جنجال آن را اجرا می کنند. منظور توافقی است که نه با سخنرانی اوباما و نه با حملات احتمالی رهبر ایران قاعده آن به هم نریزد.
علی اکبر ولایتی در جریان همه جزییات این توافق نانوشته قرار دارد و ولادیمیر پوتین هم احتمالا باید در جریان بخش هایی از آن قرار گرفته باشد. به نظر می رسد پوتین به این نتیجه رسیده است که با شکل گیری چنین توافق شفاهی مهمی بین رهبر ایران و رئیس جمهور آمریکا شرایط و روابط ایران و آمریکا به سرعت در حال تغییر است و هرقدر زمان بگذرد روسیه بیشتر در حاشیه معادلات قرار می گیرد.
پدافند موشکی اس ۳۰۰ از آن دسته سیستم های پدافندی است که وقتی در منطقه ای نصب می شود آسمان آن کشور به سوی هر جنگنده و هر موشک تهاجمی قفل می شود. شهرت هولناک این سیستم موشکی به حدی است که عملا هیچ کشوری در هیچ جنگی تاکنون به مصاف آن نرفته است. در واقع شاید وحشت روانی از موشک های اس ۳۰۰ از خود آن آزار دهنده تر باشد. با ورود پدافند اس۳۰۰ بحث حمله نظامی اسراییل به ایران تا حدود بسیار زیادی منتفی می شود و نحوه چانه زنی ایران نیز در ادامه مذاکرات هسته ای تا پایان ماه ژوئن تغییر می کند. شاید روزی و در آینده ای که فکت شیت های بعدی به آن می پردازند، جنگنده های آمریکایی دوباره و این بار در کنار پدافند اس ۳۰۰ به خدمت ارتش ایران درآیند. در آن صورت ایران خسته از چهل سال لج بازی در سیاست خارجی می تواند نگاهی به گذشته ای بیاندازد که با ندانم کاری های اسلامی چه خسارات سنگینی به کشور وارد شد و چه فرصت های گرانی از دست رفت. تا اینکه جمهوری اسلامی با چماق تحریم ها رام و تسلیم دیپلماسی شد.
از: روزآنلاین
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید