آنچه در پی میآید گزارش اجمالی و ماهیانه وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی اردیبهشت ۹۵ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیهشده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمیتواند بازتابدهنده کامل وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل بهصورت سالانه گزارش مفصلتر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر میکند.
گزارش تفصیلی، آماری نقض حقوق بشر در اردیبهشتماه ۱۳۹۵
در اردیبهشتماه سال ۱۳۹۵ نقض سامانمند حقوق بشر در ایران همچنان مانند گذشته ادامه داشت و در این ماه با اعدام ۷۰ نفر در استانهای اردبیل، البرز، آذربایجان شرقی و غربی، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، قزوین، کرمانشاه، کهکیلویهوبویراحمد، گیلان، مازندران، هرمزگان، همدان و یزد اجرا شد.
اعدام
متاسفانه در اردیبهشتماه ۹۵ تعداد بیشماری از زندانیان نسبت به ماه گذشته اعدام شدند. از برجستهترین گزارشهای اعدام دراین ماه باید به اعدام یک زندانی درملاعام در مازندران،اعدام هشت زندانی درزندان مرکزی زاهدان، اجرای حکم اعدام دستکم چهار زندانی در زندان قزلحصارکرج، اجرای حکم اعدام دستکم چهار زندانی درزندان رجاییشهر و همچنین اعدام شش زندانی در زندان مرکزی ارومیه اشاره کرد.
یکی از مورد توجهترین وبحثبرانگیزترین گزارشها دراین زمینه اعدام شش نفر مخفیانه درسال۹۳ درزندان یزد بود.
دراردیبهشتماه۹۵ درکنار تمام اعدامهای صورت گرفته شاهد بخشش و نجات محکومین به قصاص بودیم که گذشت و بخشش از قصاص یک متهم درتهران، بخشش پنج محکوم به اعدام در کرمان و ارومیه، رهایی نجوان ازاعدام و همچنین گذشت از قصاص یک دختر هجده ساله ازجمله آنها بود.
حقوق اقلیتها
این ماه همچنین با تداوم تعرض به حقوق اولیه اقلیتهای قومی ودینی درایران همراه بود که بارزترین آنها، برخورد بی ضابطه ماموران انتظامی سبب مرگ پیرمرد زاهدانی شد، احضار سه شهروند زاهدانی توسط وزارت اطلاعات، صدور حکم سه سال زندان برای ۴ شهروند در سنندج، بازداشت آرش حسین پناهی توسط نیروهای امنیتی دهگلان و همچنین بازداشت زکیه نیسی فعال عرب دراهواز ازجمله آنها بود.
دررابطه با نقض حقوق شهروندان بهایی نیز همانند گذشته شاهد تبعیض وآزار و اذیت متعدد بودیم، گزارشات: پلمپ ۲۰ واحد صنفی شهروندان بهایی، پلمپ ۱۶ واحد صنفی شهروندان بهایی در قائمشهر وهمچنین پلمپ دو واحد صنفی شهروندان بهایی دربابل ازجمله آنها بود.
درزمینهٔ حقوق شهروندان اهل سنت نیز گزارشهایی منتشر شد، ازجمله: بازداشت یک روحانی اهلسنت در ایرانشهر، جمع آوری تعداد زیادی از کتابهای اهل سنت از نمایشگاه کتاب،ممانعت از شرکت امام جمعه اهل سنت آزادشهر در همایش فارغ التحصیلی زاهدان، محمد اکرمی پور به ۱۵ سال زندان محکوم شد.
یکی از مورد توجهترین وبحثبرانگیزترین گزارشها دراین زمینه بازداشت سه تن از اعضای کلیسای ایران در رشت بود.
حقوق کودکان
در زمینهٔ حقوق کودکان نیز گزارشهایی منتشرگردید که برجستهترین آنها عبارت بود از: ترک تحصیل دانشآموزان کلاته تیمور بهخاطر نبود یک پل، خودکشی دختر ۱۲ ساله به دلیل ترس از تنبیه، دوهزارکودک زیر شش سال در کهگیلویه و بویراحمد دچار سوء تغذیه هستند، مرگ کودک ۲ ساله بعد از ختنه، و همچنین بوشهر؛ ۱۷۰۰ کودک زیر ۵ سال مبتلا به سوءتغذیهازجمله آنها بود.
یکی از مورد توجهترین و بحثبرانگیزترین گزارشها دراین زمینه تجاوز یک معلم به دانشآموز۹ساله بود.
حقوق زنان
در زمینه حقوق اولیه زنان در ایران همچنان در ماهی که گذشت قدم جدی بر تحقق شعار برابری جنسی از سوی دستگاه حاکمه برداشته نشد، زنان ایرانی همچنان شاهد نقض متعدد حقوق خود بودند، از پر اهمیتترین گزارشها نقض حقوق بشر در حوزه حقوق زنان می توان به بعد از ۲۱ روزشکنجه؛ اعظم زنده است، وقوع یک قتل ناموسی در خراسان جنوبی، وقوع یک قتل ناموسی در منطقه خزانه تهران، اجرای حکم شلاق یک زن در ملاعام و همچنین شکنجه فجیع یک زن ودو کودک توسط پدر اشاره کرد.
کارگری
رویدادها و اخبار کارگری در اردیبهشتماه ۹۵ پرشمار بود ازجمله آنها، صدوهفتاد کارگر نساجی الگانت سه ماه مزد معوقه طلبکارند، بلاتکلیفی ۳۰۰ کارگر اخراجی و بازنشسته «شیشه آبگینه» برای دریافت مطالبات معوقه، تعویق ۸ ماه دستمزد و ۵ ماه بیمه ۱۷۰ کارگر کاشی جم، هزاروپانصد کارگر معدن زغالسنگ در ۶ ماه اخیر بیکار شدند، گزارشی از بازداشت و اعمال محدودیت ها در برگزاری مراسمات روز جهانی کارگر، اختلاف ۳۵ برابری حقوق یک مدیر با کارگر، بازداشت دستکم ۵ فعال کارگری درشهرسنندج ، بازداشت موقت دو تن از اعضای سندیکای اتوبوس رانی شرکت واحد در مراسم روز کارگر، فاصله ۱۸۷درصدی دستمزد ومعیشت کارگران و همچنین احضار فعالین کارگری در آستانه روز جهانی کارگر در سنندج از جمله آنها بود.
همچنین در این ماه ۱۵ گزارش مربوط به مرگ کارگران در محل کار بود.
اصناف
درحوزه اصناف و حقوق صنفی هم این ماه خالی از حوادث نبود چنانکه: ممانعت از پرداخت حقوق یک معلم باعث انفصال از خدمت مدیر آموزش و پرورش شد، تجمع اعتراضی دامداران اصفهان به اجرا نشدن مصوبه هیأت دولت، در روز معلم؛ علی اکبر باغانی به زابل تبعید شد، حمله به گوجهسبزفروشهای اتوبان آزادگان، تجمع دامداران اصفهانی در اعتراض به عدم حمایت ازتولید داخلی و همچنین بازداشت وتشکیل پرونده جدید برای رسول بداقی ازبرجستهترینهای این رسته بودند.
بهداشت و محیط زیست
درزمینهی بهداشت ومحیط زیست در این ماه گزارشها متعددی منتشرشد که غالب آنها با موضوع آلودگی هوا، محیطزیست و کمبود آب در کشور بود که از جمله مهمترین آن: چهل وشش روستای استان ایلام فاقد شبکه آبشرب است، سیستان و بلوچستان بیش از۲۰۰ روز از سال در شرایط فوق بحرانی است، زابل آلودهترین شهر جهان لقب گرفت، اسیدپاشی، این بار روی درختان، هشدار؛ ریزگردها اینبار ارومیه را نشانه میروند، میزان غلظت گردوغبار در اهواز به پنج برابر حد مجاز رسید، بحران دریاچه نمک برای تهران اشاره کرد.
گزارشهای مورد توجه
در این بخش سعی شده به گزارشهایی از نقض حقوق بشر در اردیبهشتماه که با حساسیت و توجه بیشتری ازسوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهیست که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارشها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.
ازجمله گزارشها با توجه خاص میتوان به: زابل آلودهترین شهر جهان لقب گرفت، شکنجه و قتل همسر در پی مطالبه مهریه، شکنجه و قتل همسر بعد از ۱۰۰ ساعت فیلمبرداری،شکنجه فجیع یک زن و دو کودک توسط پدر، اسید پاشی یک خانم بر خاله اش در تهران، صدور حکم سه سال زندان برای ۴ شهروند در سنندج، پلمپ ۲۰ واحد صنفی شهروندان بهایی،تلاش برای تخریب مسجد روستای کمب چابهار و ممانعت از نماز در آن، تنها به خاطر بهایی بودن، ۵۰ هکتار زمین یک کشاورز سمنانی توسط وزارت جهاد کشاورزی مصادره شد، بازداشت دستکم ۵ فعال کارگری در شهر سنندج اشاره کرد.
همچنین ۲۱ روز شکنجه اعظم توسط همسرش را نیز باید در زمره پر توجه ترین گزارشهای اردیبهشتماه دانست.
گزارشهای حقوق بشری، درسایهی کم توجهی
درمقابل بخش قبل، بسیاری از گزارشهای حقوق بشری اساسا با کم توجهی و بعضاً بیتوجهی رسانهها و افراد فعال در شبکههای اجتماعی که به هر ترتیب تشکیلدهندهی قسمتی از افکارعمومی هستند؛ روبهروشدند. گفتنی است این نوع کم توجهیهای بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم میآورد.
برای انتخاب مورد اول در این دسته باید به اعدام شش زندانی در زندان مرکزی ارومیه اشاره کرد که علیرغم اهمیت با واکنش و حساسیت زیادی در افکار عمومی روبرو نشد. همچنیننیروی انتظامی در شهر ملکان یک شهروند موتورسوار را به دلیل نداشتن کلاه ایمنی مضروب کرد، وجود ۵۰۰۰ زن سرپرست خانوار در کهگیلویه و بویراحمد، اسامی ۶۹ زندانی محکوم به اعدام تازه شناسایی شده در زندان ارومیه، یک زندانی در ملاعام در کرمانشاه اعدام شد، ناپدیدی یوسف سیلاوی شهروند عرب اهوازی، شش اعدام مخفیانه در سال ۹۳ در زندان یزد،اجرای حکم اعدام دستکم چهار زندانی در زندان قزلحصار کرج، جمع آوری تعداد زیادی از کتاب های اهل سنت از نمایشگاه کتاب، ممانعت از شرکت امام جمعه اهل سنت آزادشهر در همایش فارغ التحصیلی زاهدان وهمچنین بازداشت سه تن از اعضای کلیسای ایران در رشت نیز از دیگر گزارشهایی بود که در سایه کم توجهی از سوی افکار عمومی قرارگرفتند.