به مناسبت پنجمین سالگرد نبود انسانی میهن دوست و آزاده و یاد آوری تحول اجتماعی ۲ خرداد ۷۶؛ آغاز بکار مجلس دهم که به بینش وعمل کردآن در مسیرمنافع ملی و هماهنگی با دولت خوشبینانه امید ها بسته ایم…. مروری دو باره بر اندیشه های سحابی که طی سر گشاده ای بدولت اصلاحات ارایه نمود (انگارکه همین روزها مطرح کرده) ضروری بنظر می رسد.
این توصیه ها که بدور از اغراق بایستی برنامه ریزی های دولت و مجلس بر ان اساس استوار می بود بهتر از هر گونه تعر یف یا ذکر خا طره ای در توصیف خصو صیات و اگا هیها ی این اندیشمند ملی در سالگرد درگذشت او منعکس میشود.
دید گاههای عمیق کارشناسی بر آمده از علم،تجربه و احساس مسیولیت ملی این چهره ماند گار و منزه عنوان شده در ۲۰ سال قبل ؛ مجددا مطرح تا با شرا یط امروز از هر نظر مقایسه شود.
توجه به این نکات اساسی و بسیار موثر که کماکان به دلایل بسیار با همه اهمیت و اولویت بلا اقدام مانده در مسیر حل مشکلات جامعه و نارسایی ها توصیه میشود:
نمونه ای از باورها و معیارهای اجتما عی و فر هنگی سحابی:
گرفتاری‌ها و عقب‌ماندگی‌ها، جامعه‌ی ما را بعد از بیش از یک قرن، هنوز اندر خم کوچه‌ی امنیت، آرامش و ترقی نگه داشته است.این وضع ما را وادار می‌کند که یک لحظه به علت ریشه‌ای این ناکامی‌ها بیندیشیم و تجربه‌ی مکرر ننماییم.
– ایجاد امنیت شغلی، تحصیلی و رفع تبعیضات مختلف، اصلاح بنیادی در گزینش‌ها مردم را از اضطراب رها می‌کند.
– بوروکراسی دو بعد دارد یکی بعد ساختاری و دیگری بعد کاربردی و عملی در صورتی که بعد ساختاری دولت اصلاح و منطبق بر موازین علمی مدیریت و عقلانیت و بر مبنای هزینه ـ فایده؛ نشود، اصلاح امور با تشویق و تنبیه حتی تعویض افراد و مقامات ره به جایی نمی‌برد.
– در مورد تبلیغات مخصوصاً موضوع تهاجم فرهنگی، باید توجه داشت که سنگینی بار تبلیغات در شرایط فعلی بسیار بالا می‌باشد و تبلیغات مبتنی بر شعار و کسب هویت و امتیاز برای خود و نفی هویت دیگران، هتک حیثیت و شخصیت مردم، وشعارهایی از این قبیل به صورت بسیار ساده و تکراری ؛ رکود جامعه را در پی دارد.
– آنچه گروهی از مسیو لین و رسانه‌ها می‌گویند خلاف منظور، از دید جامعه تعبیر میشود و نوعی ضد تبلیغ به شمار می‌رود و ساختار ایمانی، اخلاقی و پایبندی مردم را سست می‌کند. و لجاجت جانشین آن میشود.
– اگر مردم در عمل بهبود امور؛ تنش‌زدایی؛ رفع تبعیضات و امتیازات گروهی و تشنج‌‌آفرینی‌ها را مشاهده کنند ؛ به خلاقیت و ابتکار روی می‌‌آورند.
– دقت و تمرکز روی اصلاح بینش‌ها و عملکردها، همچنین چگونگی اخلاقیات و رفتار اجتماعی مسئولان، مقامات، و گویندگان سیاسی ؛ نقش مؤثری خواهد داشت.
– در برابر تبلیغات و دسایس مخالفان نگران نباشید، سکوت و گزارش‌های متین و مستند از حقایق، پاسخ‌های آرام و خالی از احساسات و حتی اعتراف به اشتباهات و شکستن بازار شایعات این نقیصه را برطرف می‌کند.
– دولت باید حقایق امور را بدون پرده‌پوشی در اختیار مردم بگذارد و صدق و صمیمیت خود را بروز دهد تا جامعه متقابلاً عکس‌العمل مناسب از خود نشان داده و یگانگی بین حکومت‌کنندگان و حکومت شدگان که یک امر دو طرفه است و از ضروریت‌های حکمت سیاسی و اجتماعی… به وجود آید.
– بودجه‌ی سنگین صدا وسیما که از منابع عمومی و آگهی‌های تجاری تأمین میشود، بدون حسابرسی مانده که خود عامل بسیاری از نا رسا یی ها می‌باشد،این نهاد با این شیوه‌ی ساختاری به خصوص در امور سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، مذهبی و… در مواردی دارای اثر منفی است.
– جامعه‌ی مدنی مولود خود جامعه می‌باشد ودولت توان آن را ندارد که به تشکیل و تکوین جامعه‌ی مدنی به صورت مستقیم بپردازد.
– وجود و واقعیت‌های مخالفین درون ملت باید تحمل شود و در اندیشه‌ی حذف دیگری نباشیم.
– دولت با تشکیل انواع کنفرانس‌ها و گردهم‌آیی‌ها با هزینه‌های زیاد و فعالیت‌های دیپلماتیک، اقتصادی و سیاسی در منطقه نتوانسته است محصولی محسوس به دست دهد. وسیاست خارجی و دیپلماسی ما بایستی مورد بازنگری جدی و بنیادی قرار گیرد( تنها و تنها موردی که با درایت روحانی و ظریف در این سالها مورد تجدید نظر قرار گرفته ).
– بینش اعتقاد به جایگاه تعبد و تقلید برای انسان با زور و خشونت ؛ با رویکرد موافق ؛ مواجه نخواهد شد؛ اگر موفق شویم الگوی انسانی و اجتماعی حقیقی را؛ در داخل پیاده کنیم و پیام‌‌های معنوی را با هنرمندی مطرح سازیم با اقبال روشنفکران و اندیشمندان کشورهای دیگر مواجه می‌شویم.
در رابطه با اقتصاد:
– گردش کار اقتصادی باید به مازاد منجر شود و به صورت سرمایه برای توسعه‌ی بعدی به کار آید، اگر این تراکم مازاد، از درون اقتصاد بیرون نیاید، ناگزیریم که به منابع دیگر مثل وام خارجی روی بیاوریم.
– اگرسرمایه‌ی مالی از مازاد عملکردها، چیزی انباشته نکند، سرمایه‌ی انسانی و فنی هم فاقد بهره‌وری خواهد شد.
– ما هم سرمایه‌ی انسانی داریم و هم از دانش فنی برخورداریم، اما چرا کار ما پیشرفت ندارد و پیوسته دور خود می‌گردیم؟ دلیلش این است که ما به انباشت و جمع‌بندی و بهره‌گیری از تجارب گذشته‌ی خودمان یا تجارب ملت‌های دیگر، اعتقاد نداشته‌ایم.
– اقتصاد ایران شدیداً مصرفی است و راهبرد دولت بایستی واژگون‌کردن این روش باشد تا استقلال، اقتدار ملی و عدالت اجتماعی تحقق یابد.
– در شرایط فعلی فعالیت‌های تولیدی دولت؛ به تشکیل مازاد اقتصادی «سود خالص» و انباشت سرمایه برای توسعه‌ی بعدی منتهی نشده است…
– چار‌ه‌ای نمی‌ماند به جز اینکه توسعه‌ی صنعت در میان مردم و جامعه، ایجاد ارزش افزوده ازطریق سرمایه‌گذاری خصوصی صورت گیرد تا توسعه‌ی اقتصادی کشور بر مبنای توسعه‌ی صنعت خصوصی استوار شود.
– هزینه‌ی تولید در سطح جامعه به نحو چشمگیر و تعیین‌کننده‌ای بالا رفته و رقابت را از دست داده‌ایم.
– در این رابطه الگوی آنان که در سیاست توسعه‌ی، مرحله‌ی جایگزینی واردات و تکوین ساختار صنعتی در جامعه را؛ با موفقیت طی کرده؛ به بازار جهانی وارد شده‌اندرا بایستی مورد مطالعه جدی قرار داد.
– کاهش سطح مصرف در جامعه ساده نیست و به مراحل و تدابیر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آن هم؛ غیرمستقیم نیاز دارد.
– در مسیرکاهش سطح مصرف دولتی ؛ اولین اقدام دولت باید کاهش هزینه‌های جاری، ریخت و پاش‌ها، بذل و بخشش‌ها و… باشد.
_ ما ناگزیریم برای حراست از استقلال ملی هر چه سریعتر به یک ساختار اصولی و علمی در اقتصاد دست یابیم در حالیکه فاقد ساختار اجتماعی ـ اقتصادی و حتی فرهنگی ـ سیاسی و صنعتی می‌باشیم.
_ دولت موتور حرکت توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی، از سوئی ضامن عدالت اجتماعی از طریق کنترل قیمت‌ها، نظارت بر حسن و صحت جریان امور، برنامه‌ریز، سیاست‌گذار، جهت‌دهنده‌ی روندهای اقتصادی و… می‌باشد.
– این موتور محرک، ناظر و سیاست‌گذار و… اگر ناکار امدو فاقد بهره‌وری باشد… به جای عرضه‌ی خدمات دولتی و محور توسعه و پایگاه انباشت سرمایه‌ی ملی، به عاملی برای اتلاف منابع و ضد پیشرفت بدل خواهد شد و……
یاد و خاطره هاله فرزند برومند شادروان سحابی را نیز گرامی میداریم و به روان پاکشان درود می فرستیم.
ضیاء مصباح
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید