فرمانده ستاد مشترک نیروهای نظامی ترکیه و همتایان روسی و آمریکایی او به تازگی در شهر آنتالیا ملاقات کردند تا آن گونه که منابع خبری گزارش داده‌اند درباره اوضاع سوریه و عراق رایزنی کنند.

این نخستین دیدار مقام‌های ارشد نظامی این سه کشور برای تبادل نظر درباره مسائل خاورمیانه محسوب می‌شود. جمهوری اسلامی به عنوان یکی از حامیان اصلی رژیم بشار اسد و متحد روسیه به این ملاقات دعوت نشده بود.

خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از یک مقام ارشد وزارت دفاع روسیه که نامش فاش نشده گزارش داده که نشست آنتالیا به دلیل ضرورت ایجاد هماهنگی میان نظامیان سوریه که مورد حمایت روسیه هستند با ارتش آزاد سوریه و “نیروهای دموکرات” سوری، به ویژه کردهای سوریه انجام شده که به ترتیب توسط ترکیه و آمریکا پشتیبانی می‌شوند.

سال گذشته شبه نظامیان کرد “حزب اتحاد دموکراتیک سوریه” با پشتیبانی نظامی آمریکا موفق شدند بخشی از مناطق شمالی این کشور از جمله شهر منبج در نزدیکی مرز ترکیه را از اشغال نیروهای گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش سابق) خارج کنند.

در حال حاضر شماری از نظامیان آمریکا در این منطقه مستقر هستند و چنان که جف دیویس سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده (پنتاگون) گفته آمریکا و روسیه از محل استقرار نظامیان یکدیگر اطلاع دارند.

تقسیم مناطق شمال سوریه

ظاهرا دیدار آنتالیا برای ایجاد هماهنگی بهتر میان نظامیان سه کشور در شمال سوریه و پرهیز از حوادث ناخواسته‌ای مانند بمباران نیروهای مورد حمایت ترکیه توسط جنگنده‌های روسیه انجام شده است. برخی ناظران حاصل این دیدار را تقسیم مناطق شمالی سوریه بین آمریکا، روسیه و ترکیه ارزیابی کرده‌اند.

نشست فرماندهان ستاد مشترک ترکیه، روسیه و آمریکا در آنتالیا، هفتم مارس ۲۰۱۷

 

صادق ملکی، کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی در یادداشتی که شنبه، ۲۱ اسفند در سایت “دیپلماسی ایرانی” منتشر شد نوشت: «مذاکرات روسای ستاد مشترک ترکیه، امریکا و روسیه در آنتالیا در رابطه با سوریه و سکوت مقامات ایرانی شبهه حذف یا کمرنگ شدن آرام آرام نقش ایران از صحنه تحولات سوریه را تقویت می‌نماید.»

ملکی این تصور که روس‌ها حافظ منافع ایران در اجلاس آنتالیا بودند را یک “دلخوشی” غیرقابل پذیرش ارزیابی کرده و می‌افزاید: «ورود قدرتمند روسیه به صحنه سوریه و ایفای نقش راهبردی در سقوط حلب و پذیرش آن توسط آمریکا را می‌توان اینگونه درک کرد که ما به ازای آن کاهش نقش ایران در تحولات سوریه بوده است.»

تاثیر خروج احتمالی  حزب‌الله از سوریه

این کارشناس مسائل سیاسی معتقد است که اجلاس آنتالیا نشان داد که رعایت ملاحظات ترکیه در سوریه مهم‌ترین ملاحظه منطقه‌ای از منظر مسکو و واشنگتن است و آنکارا از این طریق به تهران پیام داد که “ترکیه در کجای تحولات مرتبط با سوریه است و ایران در کجا قرار دارد”.

موضوع دیگری که موقعیت ایران را در سوریه به شدت متزلزل می‌کند نزدیکی و توافق احتمالی روسیه و آمریکا بر سر ایجاد منطقه امن در بخش‌هایی از شمال سوریه است که ترکیه نیز بر سر آن پافشاری می‌کند.

به هر ترتیب با افزایش حضور نظامی آمریکا در سوریه احتمال خروج اجباری نیروهای حزب‌الله و دیگر شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت ایران از این کشور نیز افزایش می‌یابد و این روند مقدمه‌ی حذف تدریجی جمهوری اسلامی از معادلات سوریه تلقی می‌شود.

آمریکا حزب‌الله را تشکلی تروریستی می‌داند و ایران را به حمایت از تروریسم و بی‌ثبات کردن منطقه متهم می‌کند. برخی ناظران بر این باورند که با توجه به تقسیم مناطق شمالی سوریه میان ترکیه، روسیه و آمریکا، ادامه‌ی حضور و نفوذ ایران در این کشور، به هر ترتیب با چالش روبرو شده است.