بعد از حدود پنج سال که از محرومیت حضور زنان در استادیومهای ورزشی در ایران میگذرد، روز ۱۹ خرداد، برای اولین بار چند صد تن از زنان با ورود به ورزشگاه آزادی تهران که گنجایش حضور ۱۲ هزار نفر را دارد، به تماشای بازی تیم ملی والیبال ایران و بلژیک از سری مسابقات لیگ جهانی والیبال نشستند.
درحالی که عکسهای منتشر شده از این مسابقه، نشان دهنده حضور چند صد تن از زنان برای تماشای این مسابقه است، دهها تن از زنانی که برای شرکت در مسابقه بلیط تهیه کرده بودند، با مخالفت مامورین انتظامی در جلوی درب استادیوم از تماشای این بازی محروم شدند. مشخص نیست چه تعداد از زنانی که وارد استادیوم شدهاند، بلیط تهیه کرده اند و چه تعدادی از آنها توسط فدراسیون والیبال موفق به حضور در این بازی شدهاند. اما علیرغم حضور اندک و محدودیت در خرید بلیط و همچنین بازماندن دهها تن از تماشای این بازی، حضور زنان در ورزشگاه، یک گام مثبت در جهت دستیبابی به حضور برابر زنان در ورزشگاههای ایران محسوب می شود که سالهاست توسط فعالان مدنی و زنان در داخل و خارج از ایران بر آن پافشاری می شود.
کمپین حقوق بشر در ایران به همراه سازمان دیدهبان حقوق بشر سال ۱۳۹۵ طی نامهای مشترک به رییس جمهور ایران از او خواستند تا امکان ورود زنان به ورزشگاهها و تماشای این بازیها را فراهم کند، اقدامی که تا پیش از آن ممنوع بود.
فدراسیون جهانی والیبال (FIVB) رعایت «عدم تبعیض» را یکی از اصول اولیه خود عنوان کرده است.
فدراسیون جهانی والیبال (FIVB) در اصول اولیه قوانین خود خواستار “عدم تبعیض” شده است. به موجب این قوانین، دولت ایران موظف است تا به اصول حاکم بر این ورزش جهانی، از جمله قوانینی که مربوط به برابری جنسیتی و دسترسی هستند و به روشنی در قوانین فدراسیون جهانی والیبال، دستور کار ۲۰۲۰ کمیته بین المللی المپیک، و منشور المپیک قید شده اند، احترام کامل بگذارد.
طی پنج سالی که از ممنوعیت حضور محدود زنان در ورزشگاهها میگذرد، هزاران تن از فعالان زن در مناسبتهای مختلف نسبت به این اقدام تبعیض آمیز اعتراض کردند. سازمانهای حقوق بشری در خارج از ایران نیز با حمایت از این مطالبه، از فدراسیون جهانی والیبال خواستند که به چنین اقدام تبعیض آمیزی که خلاف مقررات این سازمان است تن ندهد.
علیرغم آنکه ورود محدود زنان به استادیوم آزادی، تنها چند هفته پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ اردیبهشت ماه رخ می دهد که در آن حسن روحانی به زنان وعده داده بود که این مشکل را حل کند، اما به نظر میرسد نگرانی مقامات ورزشی ایران از خطر محرومیت تیم ملی والیبال ایران از میزبانی مسابقات در صورت ادامه چنین شرایط تبعیض آمیزی، عامل مهم و تعیین کننده برای این چرخش ناگهانی است.
اگر چه نحوه حضور زنان در ورزشگاهها برای فعالان مدنی و روزنامه نگاران در ایران سوالاتی را ایجاد کرده است. برای مثال الهه حمیدیکیا خبرنگار پارلمانی خبرگزاری ایسنا در توییتی ضمن اعتراض به سهمیه بلیط زنان نوشت: «زنان در ورزشگاه آزادی/مسابقه تیم ملی والیبال ایران و بلژیک در این بازی ۳۰۰صندلی به زنان اختصاص یافته اما فقط ۳۰صندلی بلیط فروشی شده است.»
همزمان خبرگزاری مهر در گزارشی تایید کرد با وجود تعداد زیادی صندلی خالی داد به سایری زنانی که موفق به خرید بلیط شده بودند اجازه ورود به استادیوم ورزشی داده نشد.
حسن روحانی در برنامهی خود برای دور دوم ریاست جمهوریاش «تلاش در جهت فراهم کردن امکان حضور بانوان در ورزشگاهها» را به عنوان یکی از برنامههای خود در وزارت ورزش و جوانان عنوان کرده بود. همچنین در جریان تبلیغات ریاست جمهوری در روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ در همایشی که زنان ستاد انتخاباتی او برگزار کردند با روشن خواندن کارنامه خود گفت: «حرف ما کامل واضح است ما تبیض جنسیتی را نمیپذیریم. ما ظلم جنسیتی را نمیپذیریم.»
علیرغم اظهارات و برنامههای حسن روحانی در روز سه شنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۶ در صورتی که کاربران جنسیت زن را برای خریط بلیط در وبسایت فروش آنلاین بلیط بازیهای لیگ جهانی والیبال در ایران انتخاب کنند به آنها پیغامی مبنی بر تمام شدم «سهمیه» بلیط زنان را نشان میدهد. بسیاری از زنانی که موفق به خرید بلیط از این وبسایت شدند با استفاده از #حق۴۹درصدی این پیغام را نشانه فریب کاری مسوولین فدراسیون والیبال دانستند.
یکی از زنان روزنامهنگار حوزه ورزش ساکن تهران به کمپین گفت: «خبردار شدیم که مثل دوره گذشته به تعدادی از زنان به صورت نمایشی اجازه ورود به استادیوم را دادند تا بتوانند ادعا کنند مانع حضور زنان در ورزشگاه نیستند در حالی که سامانه خریط بلیط از همان دقایق اولیه شروع فروش بلیط در صورت انتخاب جنسیت زن پیغام تمام شد سهمیه زنان را نمایش میداد.» این روزنامهنگار اضافه کرد: «برای مقایسه من یک بار گزینه سهیمه زنان را انتخاب کردم و بدون هیچ مشکلی مراحل خرید بلیط طی شد. من از هیچ کدام از اطرافیانم نشنیدم که موفق به خرید بلیط برای سهیمه زنان شده باشد. به نظرم این یک فریب است که برای ساکت کردن زنان در نظر گرفته شده است.»
آمنه شیرافکن روزنامهنگار حوزه مجلس در روزنامه شرق با نقل قول از پروانه سلحشوری رییس فراکسیون زنان در مجلس که پیگیر حق حضور زنان در مسابقات والیبال بود، نوشت: «در حال پیگیری ورود زنان به استادیوم بودم گفتند خودتان بیایید و ده نفر دیگر هم بیاورید، گفتم نه!»
کاربر دیگری در توییت خود نوشت: «یعنی سایت فدراسیون واقعا اجازه خرید بلیط و ورود به زنان بده، نه اینکه نوشته شه ظرفیت تکمیل شد به دروغ!!»
در این موج اعتراضی و با وجود آنکه توییتر در ایران فیلتر است بیش از ۸۰ درصد توییتها از داخل ایران ارسال شدند که اکثر آنها درخواست از حسن روحانی برای عمل به وعدههایش و فراهم کردن امکان حضور زنان در استادیومهای ورزشی را فراهم کند.
نحوه اجازه دادن به زنان برای حضور در ورزشگاه و محدودیتهای ایجاد شده، این شائبه را تقویت میکند که حضور چندصد تن در مسابقه روز جمعه ۱۹ خرداد، بیشتر از آنکه تلاشی برای رفع یکی از اقدامات تبعیضات علیه زنان باشد، واکنشی در برابر خطر محدودیت برای تیم ملی توسط فدراسیون جهانی والیبال به دلیل پیگیری های فعالان جامعه مدنی داخلی و خارج از ایران باشد. موضوعی که در جریان بازیهای آینده تیم ملی والیبال و دیگر تیمهای ملی مشخص خواهد شد.