با دوستی سخن از مشهد و استان خراسان بود و من به یاد سفرهای خودم افتادم. چندین و چند بار برای کارهایی که داشتم به آن دیار سفر کرده بودم و هر بار هم که به شهرهای زیارتی می رفتم یکی از چادرهای چیت خدیجه خانم نازنین را که در خانه ی ما همه کاره بود، به قرض می گرفتم و بار سفر می بستم.
در یکی از این سفرهایم به خراسان، والاحضرت اشرف هم برای افتتاح مرکزی به مشهد می آمد. من دو روز پیش تر برای کارهای اداری خودم رفته بودم و می بایست به هنگام ورود والاحضرت هم حضور می داشتم که اگر پرسشی در ارتباط با مرکز رفاه بود، پاسخ دهم.
در ساعت موعود هواپیمای والاحضرت با همراهانش بر زمین نشست و مسافرانی آراسته و پیراسته پیاده شدند، من هم که در گوشه ای ایستاده بودم، از دور چو همیشه تماشا می کردم و این بار ناظر بگو بخند شاهدخت با استاندار شدم، نمی دانم چه می گفتند چون هیچ وقت والاحضرت را این چنین شاد و شنگول ندیده بودم.
سپس شاهدخت و همراهانش به سوی حرم به راه افتادند و من هم به دنبال شان.
حرم را قرق کرده بودند. همگی به درون حرم رفتیم و برای نخستین بار، من حرم شلوغ امام رضا را اینسان خلوت می یافتم!
احساس عجیبی بود، فضایش دیگر بود و زائران همراه من، نه زیارت شان و نه خودشان شباهتی به دیگرانی که همواره در حرم ها می دیدم و به دورش می چرخیدند، نداشتند، نه انگار که گام به زیارتگاهی نهاده ام!
این جماعت شیک و شریف، تند و تند حرف می زدند و می خندیدند و از نذر و نیازشان می گفتند و چیزهایی هم درون حرم می انداختند.
زنان جملگی چادر های تور و حریر نازک سیاه کوتاه و بلند بر سر داشتند، سوای من که بدون آرایش، پوشیده در چادر چیت گلدار بلند خدیجه خانم، در کنجی ایستاده بودم و دوروبرم را تماشا می کردم. گویی فقط برای تماشا رفته بودم و سوای تماشا کار دیگری نمی توانستم بکنم!
هر آنچه که می دیدم برایم غریب بود و شگفت آور. زیارت نامه خان هم زیارت نامه ای خواند سوای آن چه که تا به آن روز شنیده بودم، همه اش دعا بود و ثنا به شاه و خاندان جلیل سلطنت!
خانم ها با بزک و دوزک به حرم چسبیده بودند و من بر زمین، خاموش و بی حرکت، ناظر این صحنه. برای نخستین باری که می توانستم به راحتی به حرم نزدیک شوم، نزدیک اش نشدم. گویی صحنه نمایشی را تماشا می کردم و تماشاچی بودم، و خودم نمی توانستم نقشی در آن بدارم.
در این هنگام، خادمی یا شاید همان زیارتنامه خان، درست نمی دانم، خلاصه یکی از کارکنان حرم آمد و در کنار من ایستاد، و با قیافه درهم ریخته ای از من خواست به خانم ها بگویم چادر و آرایش شان مناسب زیارت نیست و با این سرو وضع به حرم نزدیک نشوند و حرم پاک را ناپاک نکنند، که البته گفتن چنین سخنانی کار من نبود و خود او هم لابد شهامت گفتنش را نداشت که دست به دامان من شده بود.
زیر لب همین طور غر میزد: که این ها کی هستند؟ این چه چادری ست که بر سر دارند! چرا آنها هم مثل شما لباس نپوشیده اند و چادر بر سر ندارند؟! یعنی چه! این دیگر چه جور مسلمانی ست! شما مطمئن هستید که این ها مسلمانند؟
من مطمئن بودم که یک تن از آنان مسلمان نیست، اما به او چیزی نگفتم. و چون نمی توانست خودش آن ها را براند، شتاب زده بود که خودشان هرچه زودتر بروند.
عاقبت زیارت زائران ما به پایان رسید و هنگامی که از در بیرون می رفتند، مردی آمد که در ورودی دیگر را برای مردمی که پشتش به انتظار ورود به حرم ایستاده بودند، بگشاید. اما خادم به او اجازه ی این کار را نداد و گفت: نخست باید حرم را با گلاب بشوید و سپس در را به روی دیگران بگشاید، و عجیب این که هیچ نگرانی از این که من سخنانش را می شنیدم، نداشت. بی گمان این معجزه چادر خدیجه خانم ما بود که سبب اعتماد بی حد و حصر او به من شده بود!
عصر خواستم پیش از بازگشتم به تهران، باری دگر به درون حرم روم، نمی دانم چرا دلم می خواست خلوت صبح را با شلوغی عصر بسنجم.
هنوز داخل حرم نشده بودم و به کفش کن نرسیده بودم، که زنی به من نزدیک شد و مشتش را محکم به شانه ی من کوفت و با تندی گفت: می خواهی ثواب کنی یا به جهنم بروی، زود کفش هایت را بیرون بیاور که بیش از این مرتکب گناه نشوی و…!
می بایست یا محکم روی فرق سر این زن مسلمان دو آتشه بکوبم که همه جا به دنبال گناهان دیگران بود و با نهی از منکرش به خیال خود دم در بهشت ایستاده بود، و یا چیزی به او نگویم. چیزی به او نگفتم، اما حرم و زیارتش را به زائران اینچنینی اش بخشیدم و به گور پدر همه شان هم فاتحه بی الحمدی خواندم، و از همان راهی که آمده بودم بازگشتم، و به یاد داستانی افتادم که خانمی از آشنایان برایم تعریف کرده بود:
با خواهر شوهرش رفته بودند سر خاک مادر او، در شهر قم.
کنار گورستان، در انتظار کسی که باید برای بازگرداندن شان می آمد، بر روی نیمکتی با چادری بر سر نشسته بودند و از هر دری گپ می زدند. ناگهان زنی جلوی شان سبز شد و بدون هیچ مقدمه ای، شاید چون رو نگرفته بودند، پرخاش کنان به آن دو گفت:
خجالت نمی کشید! با این قیافه تان نشسته اید و می گویید و می خندید! انگار ترسی از آن دنیا ندارید و نمی دانید که در آن جا چوب توی ماتحت امثال شما ها می کنند!
خواهر شوهر حاضر جواب او هم فورآ برگشت و به آن زن گفت:
بله، می دانیم، آما تو هم بدان که آن چوب را از توی ماتحت ما بیرون می آورند و صاف می کنند توی دهان تو زنکه فضول بی ادب، خجالت نمی کشی و…
زن که در انتظار یک چنین پاسخی نمی بود، خورد و دم نزد، سرش را به زیر افکند و بدون آن که نگاهی به پشت سرش بکند، به سرعت برق و باد گریخت و رفت!
امان و امان از این نهی کنندگان از منکر که در دیار ما آن روزها فراوان بودند و بی گمان این روزها فراوان تر هم شده اند!
شیرین سمیعی
به نقل از فصلنامه ره آورد تابستان ۱۳۹۶
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید