فریدون مجلسی . تحلیلگر روابط بین‌الملل
در ایران صاحبان تریبونی هستند که تصور می‌‌کنند با توسل به برخی اختلاف نظرهای اروپا و آمریکا می‌‌توانند جهان غرب را به سود خود، مقابل یکدیگر قرار دهند، بی‌آنکه به منافع ترجیحی دوجانبه آنان بیندیشند. متأسفانه آنچه در جهان به عنوان سیاست خارجی ایران نامیده یا تلقی می‌‌شود آنی نیست که از مجرای حرفه‌ای، یعنی وزارت امور خارجه ایران، اعلام و ابلاغ می‌‌شود. اصولا گویی در کشور ما سیاست خارجی جذابیتی برای خودنمایی دارد که افراد غیرمسئول را در هر لباس و موقعیتی به موضع‌گیری و اظهارنظر در موضوع به‌شدت تخصصی روابط خارجی وسوسه می‌‌کند، بی‌آنکه به آثار و عواقب آن بیندیشد. اکنون به بهانه همین اظهارنظرهای تریبونی در مورد یمن، منشأ موشک‌‌های شلیک‌شده از یمن را ایران اعلام کرده و پرونده را به شورای امنیت برده‌اند. رأی مثبت یا منفی شورای امنیت در برابر این پیش‌نویس تضمین‌شده نیست. در زمان احمدی‌نژاد شش قطع‌نامه محکوم‌کننده ایران بدون مخالفت چین و روسیه به تصویب رسید و گذشته از بهانه دورزدن تحریم‌‌ها و تلف‌شدن میلیاردها دلار درآمد نفتی به سود دایره کوچکی از سودجویان، آسیب‌‌های اقتصادی و اجتماعی جبران‌ناپذیری به کشور وارد شد. برجام گرچه توانست در توسعه بازار نفت و گاز و پتروشیمی و واردات برخی کالاهای اساسی از چین و هند و چند کشور دیگر تأثیرگذار باشد، اما با روی‌کارآمدن ترامپ که از قبل برجام را کلاهی نامیده بود که ایران بر سر آمریکا گذاشته و تهدید به برچیدن بساط آن و تجدید تحریم‌‌های فلج‌کننده کرده بود، روند عادی‌سازی روابط بازرگانی بین‌المللی ایران با دشواری مواجه شد. در‌این‌میان، برخی مخالفان داخلی برجام نیز ساکت ننشستند و بر شدت شعارها افزودند. در برجام محدودیتی برای توسعه صنایع دفاعی از جمله موشکی ایران وجود ندارد، اما تفسیر بیگانگان که تبلیغ اسرائیل، پول عربستان و قدرت آمریکا پشت آن است، موشک‌پرانی ارتش یمن در جنگ عربستان را اقداماتی از سوی ایران علیه صلح و امنیت بین‌المللی تلقی کردهاند که منجر به تدارک پیش‌نویس قطع‌نامه جدید شده است. زمینه‌سازی کار با موج بزرگ ایران‌هراسی از سوی عربستان و آمریکا و شخص نتانیاهو در کنفرانس امنیتی مونیخ به اوج خود رسید. هرچند دکتر ظریف حتی با توسل به طنز کوشید پاسخی درخور بدهد، اما هم‌زمان پیام‌‌هایی تهدیدآمیز از سوی برخی افراد در ایران، موجب شد وزیر خارجه روسیه -متحد قدیمی اسرائیل- در حضور آقای ظریف بگوید لازم است ایران از این‌گونه شعارها بپرهیزد. زمان‌بندی این واکنش که پس از دیدارها و تماس‌‌های نتانیاهو و وزیر خارجه عربستان با روس‌ها ابراز شده است، می‌‌تواند مانند نوبت‌های قبل منجر به عدم توسل روسیه و حتی چین به وتوکردن قطع‌نامه برای حمایت از ایران شود، زیرا این کشورها مایل به رنجاندن آمریکا و جهان غرب نیستند. اما حتی اگر قطع‌نامه به ضرب یک یا دو وتو به تصویب نرسد، هشداری جدی برای تشدید اقدامات دوجانبه خواهد بود. با پناه‌بردن عبد ربه منصور به عربستان، رئیس‌جمهور پیشین یمن، علی‌عبدالله‌صالح که به حوثی‌‌ها پیوسته بود، با اوج‌گیری جنگ داخلی میان آنها، هنگامی که خواست به عربستان بگریزد، کشته شد. با این همه و با توجه به محاصره کامل یمن از سوی عربستان و متحدانش با نظارت دقیق آمریکا، معلوم نیست متهم‌کردن جمهوری اسلامی به ارسال موشک به یمن چگونه اثبات‌شدنی است؟
تا بتوانند در شورای امنیت به آن استناد کنند. آیا شورای امنیت صرفا استناد به تهدیدها و شعارهای رزمی و میدانی را برای صدور رأی بر محکومیت ایران کافی خواهد دانست؟ اما مسئله این است که در جهان امروز، مقدمات امر به امور دیگری هم بازمی‌‌گردد. آنان دستگیری تعدادی ایرانی‌تبارِ اروپایی و آمریکایی را در تبلیغات خود نوعی گروگان‌گیری عنوان و تبلیغ کردهاند. سفر بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا، به عمان و سپس به ایران حکایت از وساطت او برای آزادی نازنین زاغری داشت که ناکام ماند. برخی پادرمیانی‌‌های دیگر برای آزادی این‌گونه زندانیان را هم نمی‌‌توان از نظر دور داشت. در این‌گونه موارد کشورها یا بر مواضع خود تأکید می‌‌کنند، یا مطابق اصل رعایت مصالح عمومی مسئله را با سازش حل‌وفصل می‌‌کنند. احتمالا وزیر خارجه انگلیس انتظار داشت دست خالی بازنگردد. درباره فرانسه هم نباید از نظر دور داشت که قوی‌ترین لابی سیاسی یهودیان در آن کشور نفوذ دارد و شعارهای ضدیت با غرب نیز پژواک‌‌هایی دارد.برجام هم قرارداد دوستی ایران و آمریکا یا ایران و غرب نیست؛ توافقی است ناظر بر فعالیت‌‌های هسته‌ای و لغو الزامات بین‌المللی درباره تحریم‌‌های ناشی از آن قطع‌نامه‌ها. اما اگر ایران یا هر کشور دیگری در خصومت با کشور یا کشورهای دیگر اصرار بورزد، طرفین تحریم‌‌ها یا محدودیت‌‌های دوجانبه‌ای را علیه یکدیگر برقرار می‌‌کنند. اکنون در شرایط حساسی قرار داریم. در هر دو طرف تنش، نیروهای ستیزنده دست بالا را دارند که جنگ را راه‌حل نهایی می‌‌دانند؛ جنگ به هر دو طرف آسیب می‌‌رساند. اکنون زمانی است که با عقلانیت به توانمندی‌‌های خود و واقعیات جهان بیندیشیم و با احترام به عقلانیت و اعتدالی که مردم به آن رأی دادند، به جای ستیز راه مسالمت در پیش گیریم و اجازه ندهیم برخی شیوخ عرب سرنوشت عراق و سوریه را در خیال خود برای ایران هم تصور کنند.
از: شرق
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید