سحرگاه جمعه ۲۱ ژوئن و درست در یک قدمی اجرا، چند حمله محدود و حساب شده به مواضعی در ایران به دستور رئیس جمهور آمریکا متوقف شدند. این روایت نیویورک تایمز از ملاقات مقامات کاخ سفید، ارتش و وزارت دفاع آمریکاست: «عملیات قرار بود پیش از بر آمدن خورشید انجام شود، هواپیماها و کشتی‌ها آماده بودند اما ترامپ دستور توقف حمله را داد.»

بعد از ظهر جمعه، دونالد ترامپ تایید کرد که قصد حمله به سه هدف در ایران را داشت اما ده دقیقه مانده به شروع و وقتی مطلع شد که ۱۵۰ نفر ممکن است کشته شوند، دستور توقف عملیات را داد. او در توئیتر نوشت عجله ندارد. شاید وقتی دیگر…

رسانه‌های آمریکایی پیش‌تر نوشته بودند که در نشست ۹۰دقیقه‌ای کاخ سفید با نمایندگان ارشد کنگره، دمکرات‌ها با حمله نظامی به ایران بدون مجوز کنگره مخالفت کرده‌ و پاره‌ای جمهوری‌خواهان خواستار عملیات محدود و تلافی‌جویانه بودند.

دونالد ترامپ در توئیتر نوشته که ایران هرگز نخواهد توانست به سلاح هسته‌ای دست یابد. او بار دیگر از توافق اتمی انتقاد کرده و افزوده که ایران پس از این توافق، به جای تشکر فریاد مرگ بر آمریکا سر داد.

گلوبال هاوک کجا بود؟

محدوده دریای سرزمینی براساس کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها، دوازه مایل دریایی از خط ساحل دریا است و حقوق بین‌الملل و کنوانسیون یاد شده، به ایران حق اعمال حاکمیت بر حریم دریایی خودش را داده‌، اما چالش کنونی مدعاهای متفاوت طرفین از مختصات جغرافیایی “گلوبال هاوک” است.

ایران سرنگونی پهپاد یاد شده را واکنشی به تجاوز و تعدی به حریم هوایی و دریایی خود خوانده است.

سازمان نقشه‌برداری می‌گوید پهپاد آمریکایی در ۸ مایلی خط ساحلی جمهوری اسلامی در سواحل هرمزگان و “حد فاصل کرتان و کوه مبارک” منهدم شد. سپاه پاسداران نیز اطلاعیه داده که هواپیما در زمان اصابت موشک از تنگه هرمز به سمت چابهار می‌رفت.

فرماندهی نیروی هوایی ستاد فرماندهی مشترک آمریکا (سنتکام) اما فاصله پهپاد سرنگون شده با مرز ایران را ۳۴ کیلومتر خوانده است.

ایران می‌تواند سرنگونی پهپاد آمریکایی را حق اعمال حق حاکمیت خود بداند. آمریکا هم می‌تواند با استناد به حق دفاع مشروع، به ساقط شدن هواپیمایش واکنش نشان داده و حمله‌ای صورت دهد. بحث اما بر سر مدارک و شواهد محکم و تایید شده است.

ایران و آمریکا در حالی روایات خود از مختصات جغرافیایی “گلوبال هاوک” را تکرار می‌کنند که مدعاهای هر یک درباره حملات پیشین به نفتکش‌ها در خلیج فارس مورد بررسی مستقل و کارشناسی قرار نگرفته‌اند. رسانه‌ها عموما و بیش از شفاف‌سازی و ارزیابی‌های تایید شده سازمان ملل، به بازنشر اطلاعات و اتهاماتی مشغول بوده‌اند که هر یک از طرفین مطرح کرده و می‌کنند.

سعید محمودی، استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین‌الملل از سوئد به دویچه‌وله فارسی می‌گوید در منازعات اخیر، مسائل حقوقی و کارشناسی جنبه ثانویه پیدا کرده و موضوع به تصمیمی نظامی یا سیاسی تبدیل شده است. او یادآوری می‌کند که هر دو کشور در حالت جنگ هستند و برای پرهیز از تمام عیار شدن این جنگ، اطلاعاتی که از هر سو می‌آید با توجه به تجربه‌هایی چون حمله به کویت و عراق در سال‌های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳، باید با احتیاط کامل و از سوی نهادهای بین‌المللی راست آزمایی شوند.

گفت‌وگو با سعید محمودی

از: دویچه وله