بابک تقوایی کارشناس نظامی و دفاعی
راستی آزمایی ادعای ظریف مبنی بر احتمال ساقط شدن هواپیمای اوکراینی توسط عوامل نفوذی بیگانه
جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی – عکس از ایسنا
بیش از یک سال از زمانی که سامانه پدافند موشکی تور اِم۱ نیروی هوافضای سپاه پاسداران در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۸، پرواز شماره پیاِس۷۵۲ شرکت هواپیمایی بینالمللی اوکراین را ساقط کرد، میگذرد. مقامات رژیم جمهوری اسلامی و فرماندهان نیروی هوافضای سپاه پاسداران با دروغگویی و فریب رسانههای داخلی و بینالمللی و همچنین مقامات کشورهای اوکراین و کانادا، همواره در تلاش بودهاند تا از درز اطلاعات درباره ضعفهای شدید در فرماندهی و کنترل نیروی هوافضای سپاه پاسداران جلوگیری کنند. از سوی دیگر سپاه پاسداران و به خصوص نیروی هوافضای آن، با مقصر جلوه دادن افسران کاربر سامانه تور ام۱ موردنظر، همواره میکوشند تا از افشای ضعفهای امیرعلی حاجیزاده در امر فرماندهی جلوگیری و او را در سمتش حفظ کنند.
روز گذشته، بنگاه خبرپراکنی کانادا (CBC) گزارشی منتشر کرد که در آن، اطلاعات و جزییات سخنان جواد ظریف، وزیر امور خارجه رژیم جمهوری اسلامی ایران، در یک نوار صوتی محرمانه که به تازگی به دست یکی از اعضای خانوادههای کشتهشدگان هواپیمای اوکراینی رسیده، مطرح شده است. در این نوار که به نظر میرسد در راستای سلب مسئولیت مقامات دولت روحانی از نقش داشتن در فاجعه مربوطه منتشر شده باشد، جواد ظریف ادعا میکند که ممکن است ساقط شدن هواپیمای بوئینگ ۸-۷۳۷ ی وی با رجیستر UR-PSR، کار نفوذیها در نیروی هوافضای سپاه باشد!
این ادعا زمانی مطرح میشود که محمود علوی، وزیر اطلاعات رژیم جمهوری اسلامی ایران، به تازگی افشا کرده که یکی از مهمترین عوامل ترور محسن فخری زاده، رئیس سابق سپند (سازمان پژوهش و نوآوریهای دفاعی) وزارت دفاع، خود عضو نیروهای مسلح بوده است و به احتمال زیاد از اعضای سپاه انصار المهدی است که وظیفه محافظت از شخصیتها و مقامات رژیم را بر عهده دارند. حال به نظر میرسد این مسئله فرصتی برای مقامات رژیم جمهوری اسلامی فراهم کرده است تا حتی با بیان فرضیه جاسوس بودن افسران کاربر سامانه تور اِم۱، آنها را فدا کنند تا دیگر هیچگونه اتهامی متوجه سران حکومتی نشود. کسانی که به علت تصمیمشان در لغو نکردن پروازهای مسافربری در شب عملیات حمله موشکی به پایگاه عینالاسد در عراق و استفاده از هواپیماهای مسافربری ایرانی و خارجی بهعنوان سپر انسانی، شرایط را برای ساقط شدن هواپیمای اوکراینی فراهم کردند.
چرا ادعای نفوذی و جاسوس بودن افسران کاربر تور اِم۱ نمیتواند درست باشد؟
ادعای نفوذی یا جاسوس بودن پرسنل کاربر سامانه تور اِم۱ که هواپیمای اوکراینی را ساقط کردند، کاملا بیاساس است زیرا این نخستین بار نیست که نیروی هوافضای سپاه هواپیماهای غیرنظامی و نظامی خودی را هدف قرار داده است. بر اساس اسناد پِنتاگون، در سالهای نخست به کار گرفته شدن سامانههای تور اِم۱ در نیروی هوایی سپاه (در حال حاضر نیروی هوافضا)، این نیرو به علت ضعف آموزش پرسنل، ضعف در مدیریت و فرماندهی و از همه مهمتر نبود دیسیپلین، در چندین مورد به اشتباه این سامانهها به سمت هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی ارتش و همچنین هواپیماهای مسافربری در حال پرواز در نزدیکی مراکز هستهای ایران موشک شلیک کرده که به علت ارتفاع زیاد هواپیماهای موردنظر، به آنها اصابت نکرده است.
از آنجا که تنها دو رادار هشدار زودهنگام برای استفاده ۲۹ پرتابگر موشک تور اِم۱ خریداری شده از روسیه در سال ۱۳۸۶ به نیروی هوایی سپاه تحویل شده بودند، عمده این سامانهها به طور آتش به اختیار استفاده میشوند. امری که به علت نبود آموزش کافی و ضعف در فرماندهی و مدیریت در نیروی هوایی سپاه، سبب شد تا نخستین بار در تیرماه ۱۳۸۶، خدمه یک سامانه تور ام۱ به اشتباه یک موشک زمین به هوا به سمت یک هواپیمای مسافربری متعلق به شرکت ایرانایر شلیک کنند. در اردیبهشت ۱۳۸۷ نیز، یک آتشبار ضد هوایی سپاه، یک پهپاد شناسایی این نیرو را ساقط و به سمت یک هواپیمای مسافربری دیگر موشک شلیک کرد که باز هم مثل مورد تیرماه ۱۳۸۶ به هدف برخورد نکردند. در همان ماه، یک سامانه ضد هوایی دیگر سپاه، یک موشک زمین به هوا به سمت یک جنگنده رهگیر اف-۱۴آ نیروی هوایی ارتش شلیک کرد که به آن اصابت نکرد.
در تیر ۱۳۸۷، پس از آن که نیروی هوایی اسرائیل رزمایشی برای شبیهسازی حمله هوایی به تاسیسات هستهای نطنز برگزار کرد، فرماندهان نیروی هوایی سپاه، دستپاچه و سراسیمه سطح آمادهباش سامانهها و سایتهای پدافند موشکی در سرتاسر کشور و به خصوص سایتهای هستهای را افزایش دادند تا جایی که به علت ضعف در مدیریت و نبود سواد کافی، سایتهای پدافندی سپاه به سمت دو هواپیمای مسافربری دیگر موشک شلیک کردند. حتی سپاه، یک فروند هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی عراق را به اشتباه متخاصم تشخیص داد و به همین دلیل، یک فروند جنگنده بمبافکن همهمنظوره اف-۴ئی فانتوم۲ نیروی هوایی ارتش به سمت آن پرواز کرد اما آن را مسافربری و بیخطر تشخیص داد و از ساقط شدن اشتباهی آن توسط سپاه جلوگیری کرد.
سرانجام در بامداد ششم بهمن ۱۳۹۰، ضعف فرماندهی و مدیریت، نبود دیسیپلین و نبود آموزش صحیح پرسنل نیروی هوافضای سپاه منجر به اشتباه گرفته شدن یک جنگنده رهگیر اف-۱۴آ تامکت نیروی هوایی ارتش با یک فروند جنگنده همهمنظوره اف/اِی-۱۸ نیروی دریایی آمریکا شد و تنها دقایقی پس از بلند شدن به منظور رهگیری یک جسم نورانی ناشناس در نزدیکی جزیره خارک، با یک تیر موشک زمین به هوای شلیک شده از پایگاه موشکی کوثر نیروی هوافضای سپاه، ساقط شد و خلبان آن، سرگرد علیرضا کریمایی و ناوبر یا افسر کنترل رادار آن، مصطفی فصیحی، کشته شدند. پس از این اتفاق، نیروی هوافضای سپاه تلاش کرد تا به منظور حفظ امیرعلی حاجیزاده در سمت خود، ادعاهایی دروغین مبنی بر گردش تامکت موردنظر به سمت نیروگاه هستهای بوشهر مطرح کند که پس از چند روز، با پیدا شدن بخشی از لاشه جنگنده موردنظر در نزدیکی جزیره شیف، صحت نداشتن این ادعا مشخص شد.
حال تاریخ تکرار شده است و به نظر میرسد که این بار مقامات رژیم جمهوری اسلامی با توجه به نقش خود در جلوگیری از بسته شدن حریم هوایی کشور بر روی هواپیماهای غیرنظامی پس از حمله موشکی به پایگاه عینالاسد، در تلاش هستند تا با بیان فرضیهای جدید مبنی بر نفوذی و احتمالا جاسوس موساد بودن چند افسر جزء نیروی هوافضای سپاه، مسئولیت ساقط شدن هواپیما را بر دوش آنها اندازند و با صدور حکم اعدام برای آنها، هم خانوادههای قربانیان سانحه هواپیمای اوکراینی و هم مقامات دولتهای اوکراین و کانادا را ساکت نمایند و از سویی اسرائیل را مقصر این فاجعه قلمداد کنند. اگر چنانچه این قصد وجود داشته باشد، به نظر نمیرسد که این مقامات حکومتی بتوانند نقشه خود را پیش ببرند.
منبع اسناد پنتاگون در رابطه با شلیک موشکهای زمین به هوا از سوی سپاه به سمت هواپیماهای نظامی وغیرنظامی ایرانی در سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷
از: ایندیپندنت