ایران وایر
«وحید راستینسب»، ایرانی ۳۲ ساله، اهل داراب استان فارس است که برای سومینبار جایزه بینالمللی طراحی ماهواره در تایوان را برده است. مدار مختص ماهواره مکعبی که راستینسب با همتیمیهایش طراحی کرده، قادر است در ماهوارههایی بسیار سبک سه تا ۱۲ کیلویی به نام «کیوبسَتها» که به راحتی قابل پرتاب به مدار زمین است، قرار بگیرد و در صنعت هواشناسی روی هواپیماها یا در مدار زمین به بهبود کیفیت زندگی بشر و پیشبینی طوفانها کمک کند.
***
وحید راستینسب که در ۲۵ سالگی ایران را به مقصد پکن در چین ترک کرد، بهزودی قرار است تحقیقات دوره دکترای خود را در «انستیتوی تکنولوژی پکن» دفاع کند.
پدرش کشاورز و مادرش خانهدار است. او تا ۲۰ سالگی با عشق فوتبال و فوتبالیست شدن زندگی کرده است اما وقتی متوجه میشود که در این رشته ورزشی نمیتواند به جایی برسد، تصمیم میگیرد درس بخواند.
برنده جایزه دوم مسابقات بینالمللی طراحی ماهوارههای کیوبست تایوان
راستینسب لیسانس خود را در رشته الکترونیک در «دانشگاه صنعتی سیرجان» گرفته و وقتی تحصیلاتش رو به پایان بوده، متوجه میشود که دولت چین بورسیهای را برای رشته هوا و فضا در نظر گرفته است و در آن ثبتنام میکند.
راستینسب درباره مهاجرت تحصیلی خود به چین به «ایرانوایر» میگوید: «در سال ۲۰۱۷، یک مسابقه هوافضای داخلی بود و من در این حیطه کار میکردم که مطلع شدم چین یک بورسیه گذاشته است برای تحصیلات عالی در رشته هوافضا و طراحی ماهواره. من آن زمان الکترونیک میخواندم و همان موقع برای دانشگاه پکن اقدام کردم و آمدم. بعد هم دکترایم را همینجا ماندم.»
او به زودی با دفاع از پایاننامه دکترایش در رشته الکترونیک با تخصص مدار مشترک، از انستیتوی تکنولوژی پکن فارغالتحصیل خواهد شد. تحقیقات این جوان ایرانی بر طراحی محموله برای ماهوارههای کوچکی است که به ماهوارههای کیوبسَت و برای ماموریتهایی که به «ریموت سنسینگ» معروف هستند، متمرکز است.
این ماهوارهها عمدتا در صنعت هواشناسی استفاده میشوند و از طریق نصب بر روی هواپیماها و قرار گرفتن در مدار زمین، تغییرات آبوهوایی و بروز و شکلگیری طوفانها و رویدادهای هواشناسی را پیشبینی میکنند.
راستینسب درباره تحقیقات و نوآوری خود نیز به «ایرانوایر» میگوید: «سیستمی که طراحی کردیم، روی ماهوارههای کوچک مکعبی با وزن سه یا چهار کیلویی استفاده میشود. این ماهوارهها هزینههای پایینتری دارند و چون به سیستمهای پیچیده برای لانچ کردن نیاز ندارند، راحتتر میشود از آنها استفاده کرد. با استفاده از این سیستم میتوان شکلگیری طوفان را دنبال و هشدارهای اولیه را برای آن مناطق صادر کرد. ما این سیستم را برای کیوبستها و ماهوارههای جیبی طراحی کردیم.»
به گفته این مبتکر ایرانی، محموله الکترونیکی که او در دانشگاه تکنولوژی پکن توسعه داده، خیلی کوچکتر از مدارهای الکترونیکی مورد استفاده کنونی است و جنبه نوآوری آن برای استفاده از ماهوارههای کوچکی است که در اصطلاح به آنها ماهوارههای جیبی (وزن ۵۰۰ گرم و ابعاد ۱۰ در پنج در پنج سانتی متر) گفته میشود.
قرار است محموله کیوبست که راستینسب بههمراه استاد راهنما و چندین نفر از همکارانش طراحی کرده و ساخته است، روی ماهوارههایی که بر بدنه هواپیما نصب میشود، آزمایش شود و چنانچه موفق عمل کند، برای پرتاب به فضا از آن استفاده شود.
وحید راستینسب همچنین به تحقیقات خود در زمینه طراحی سیستم دیگری که میتواند بخار آب را در سیارات دیگر اندازهگیری و به کشف حیات در کائنات بپردازد اشاره میکند و میگوید: «من سیستم دیگری هم طراحی کردهام که میتواند برای بررسی بخار آب سیارات دیگر در اتمسفرشان استفاده شود. چون آب مایه حیات است و اگر در اتمسفر بخار آب پیدا شود، امکان این که روی سطح آن سیاره هم حیات بهوجود بیاید، وجود دارد.»
راستینسب با تاکید بر این که جایزهای که او و همتیمیهایش کسب کردهاند، حاصل ماهها تحقیقات و کار آزمایشگاهی مستمر بوده است، میگوید: «این مسابقه یک کنفرانس بینالمللی است که هر ساله از سوی سازمان فضایی تایوان در دانشگاه کمپینگ شهر هائوشینگ برگزار میشود. از اغلب کشورها، مثل بریتانیا، فرانسه، هند و مالزی راجع به مطالب مختلف فضا در آن حضور دارند.»
او که تاکنون سه بار جوایز این مسابقه بینالمللی را دریافت کرده است، توضیح میدهد: «این مسابقه بخشهای مختلفی دارد. یکی از این بخشها، طراحی ماموریت برای ماهوارههای مکعبی یا کیوبستها است. هر سال پروپوزال میپذیرند و بعد از پذیرفته شدن پروپوزالها (طرح مختصر تحقیق)، یک سری تیمها را فینالیست اعلام میکنند. امسال حدود ۴۳ تیم از کشورهای مختلف پروپوزال داده بودند که ۱۳ تا فینالیست شدند.»
به گفته راستینسب، وقتی تیمی فینالیست اعلام میشود، باید بهصورت حضوری از طرح و ایده خود دفاع کند: «معمولا پنج داور حضور دارند و در مقابل آنها باید طرح خود را ارایه دهید و آنها به میزان قابلاجرا بودن طرح امتیاز میدهند، چون بعضیها فقط ایده میدهند. هر چه طرح پختهتر و نزدیکتر به واقعیت باشد و محقق بتواند ثابت کند که این شدنی است و نوآورانه باشد، امتیاز بالاتری میگیرد.»
او توضیح میدهد با توجه به این که طرح آنها نمونه آزمایشگاهی داشته و این نمونه جواب داده بوده است، با وجود حریفهایی از روسیه، فرانسه، بریتانیا، مالزی، تایوان و هند که دست بالا را در صنایع هوا و فضا دارند، مقام دوم را کسب کردهاند.
اگر ایران مانده بودم، نمیشد
وحید راستینسب در پاسخ به این سوال «ایرانوایر» که اگر ایران مانده بود هم امیدی به نوآوریهای اینچنینی خود داشت یا خیر، میگوید: «اینجا یک مزیتی دارد و سرمایه خوبی برای پروژه من اختصاص دادند. حتی با وجود اینکه دانشجویی بود و مشخص نبود برونداد آن چه خواهد شد و آیا اصلا جواب خواهد داد یا نه، استادم سرمایه خوبی را برای من گذاشت. همین مدار الکترونیکی را که نمونه آزمایشگاهی آن را ساختهایم، ۱۰۰ هزار یوآن فقط هزینه داشته است.»
او تاکید میکند که در چین به کار نوآورانه خیلی بیشتر بها میدهند: «اینجا قطعا برای من نسبت به ایران فرصت بیشتری در دسترس بوده است.»
در سالهای گذشته آمارهای خروج ایرانیان تحصیلکرده از ایران بارها خبرساز شدهاند. گزارشهایی که منابع رسمی در ایران منتشر میکنند، از سه تا چهار برابر شدن این آمارها در طی دو دهه اخیر خبر میدهند.
بر اساس گزارشی که در اردیبهشت ۱۴۰۲ به نقل از «محمد مقیمی»، رییس وقت «دانشگاه تهران» در رسانههای ایران منتشر شد، تنها در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۶۶ هزار ایرانی با ویزای دانشجویی یا کار تخصصی از ایران خارج شدهاند. این رقم ۷۵ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۰ میلادی است.
گفته میشود بین سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ و با وجود محدودیتهای همهگیری ویروس کرونا که میزان مهاجرتها را بهطرز قابل توجهی کاهش داده بود، فقط بریتانیا و کانادا بیش از دو هزار ویزای استارتاپی، کارآفرینی، سرمایهگذاری و خوداشتغالی برای ایرانیان متقاضی مهاجرت صادر کردهاند.
حرف آخر: استمرار داشته باشید
راستینسب به «ایرانوایر» میگوید تا ۲۰ سالگی فقط عشق فوتبال بوده و اصلا به دنبال درس و مشق نبوده است: «وقتی میخواستم دانشگاه را انتخاب کنم، شهری را انتخاب کردم که تیم فوتبال داشته باشد. اصلا هدف علمی نداشتم ولی بعد که کمی پیش رفت و دیدم استعداد خاصی در فوتبال ندارم و آیندهای در آن برای خودم ندیدم، در دفترچه خاطراتم نوشتم که تصمیم گرفتم فوتبال را بگذارم کنار و درس بخوانم. هنوز آن دفترچه خاطرات را دارم.»
او تاکید دارد که در ابتدای جدی شدن برای درس خواندن، حتی هدف خاصی هم نداشته است: «فقط باورم این بود که انسان اگر تلاش بکند، بالاخره هدفی در مسیرش پیدا میشود. این کار را ادامه دادم تا بالاخره اوایل در رباتیک و بعد در هوا و فضا هدف پیدا کردم. استمرار در مسیر حرفهای من خیلی مهم بوده است. خیلیها میگفتند هوا و فضا آینده ندارد ولی من ادامه دادم. بنابراین، توصیهام این است که اگر هدفی دارید، به حرفهای منفیبافانه دیگران خیلی گوش ندهید و استمرار داشته باشید و تلاش کنید.»
این جوان مبتکر ایرانی که قصد دارد در چین بماند و شرکتی برای ساخت ماهوارههای مکعبی راه بیندازد، تاکید دارد: «اگر زیاد تلاش کنید، بالاخره راهتان در مسیر روشن میشود.»
او درباره مهاجرت به کشورهای دیگر نیز میگوید: «هر کشوری جذابیتی دارد. اینجا اولش غذاهایشان برای من جالب بود. غذاهایی که میخوردند، خیلی عجیب و غریب بود. خود مردم هم خیلی مهربان بودند. اگر سوالی داشتی، با این که خیلیها هم انگلیسی بلد نبودند، کمک میکردند و با صبر جواب میدادند؛ مثلا تا دم تاکسی با آدم میآمدند که راهنمایی کنند. این که خیابانها هیچ وقت از آدم خالی نمیشد هم برایم جالب بود.»