خبرگزاری هرانا
حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۶ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. در هفته ای که گذشت، دستکم ۱۷ شکارچی غیر مجاز و ۴ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان خانمیرزا از مصدومیت یک جنگلبان در پی درگیری با قاچاقچیان چوب در این شهرستان خبر داد. طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا در شهرهای مبارکه، اراک، اصفهان، کرج و قم ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای عموم شهروندان اعلام شد. از سوی دیگر ۱۱ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی در استان های کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان، آذربایجان غربی، اصفهان، کردستان و فارس رخ داد که در پی آن ۳۲۴۵ هکتار مراتع جنگلی در آتش سوخت. در حوزه آلاینده های محیط زیستی نیز می توان به معرفی ۲ کشتارگاه طیور و دام در شهرستان بهار به دستگاه قضایی در پی بی توجهی به هشدارهای محیط زیست اشاره کرد. همچنین در همین زمینه رییس اداره حفاظت محیط زیست اشنویه از صدور اخطار محیط زیستی برای یک واحد آلاینده در این شهرستان خبر داد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
خشک سالی
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آبهای سطحی و خاک مرطوب می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود و عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
بر همین اساس در نتیجه فقدان مدیریت کارآمد، خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است.
در همین راستا غفاری معاون نظارت و ارزیابی اداره کل محیط زیست گفت: “خشکسالی‌های اخیر و بهره برداری بی رویه از آبهای زیرزمینی در استان کرمان شرایط را برای گونه های مختلف جانوری در استان سخت کرده و هر روز مشکلات افزوده می‌شود و کمبود امکانات آبرسانی، نبود اعتبار مناسب و عدم توجه به محیط زیست به عنوان یک مسئله اولویت دار سبب ایجاد شرایط موجود شده است”.
در خبری دیگر مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس اعلام کرد: “دریاچه «هفت برم» ۷۰ درصد و دریاچه «برمشور» در ممسنی وضعیت آب خوبی دارد و مابقی تالاب های فارس کمتر از پنج درصد آب دارند و سایر دریاچه های استان نیز کاملا خشک شده اند”.
همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی از کاهش ۵۰ درصدی سطح و حجم آب دریاچه بزنگان خبر داد و گفت: “۹۰ درصد تغذیه این دریاچه از چشمه‌های جوشان کف دریاچه تامین شده و ۱۰ درصد از آبهای سطحی تامین می‌شود که امسال با شدت خشکسالی شاهد اختلال در این روند هستیم”.
وی افزود: “خشکسالی متوالی ۱۹ ساله در استان، عدم تامین حقابه، آلودگی های زیست محیطی، شور شدن آب و فرسایش، رسوب‌گذاری و مسدود شدن منافذ آب زیرزمینی مهمترین مشکلات این اثر ملی و طبیعی هستند”.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۱۷ شکارچی متخلف که حاصل جمع آوری ۱۰ گزارش منابع رسمی است، در استان های آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خوزستان، زنجان، قزوین و کرمانشاه بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.
از سوی دیگر فرمانده یگان حفاظت و رییس اداره یگان حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی از شناسایی و بازداشت ۶۹ شکارچی غیر مجاز و متخلف زیست محیطی از ابتدای سال جاری تا کنون در این استان خبر داد.
همچنین بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۶ تن و ۱۹ اصله درخت جنگلی که حاصل جمع آوری ۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های آذربایجان غربی، گیلان و خوزستان کشف و ضبط شده و دستکم ۴ متهم به مراجع قضائی معرفی شدند.
در همین زمینه رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد اعلام کرد: “سال گذشته در مجموع ۷۰ تن انواع چوب به ارزش ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال از قاچاقچیان کشف و ضبط شد و در زمینه قطع اشجار نیز ۵۰ فقره پرونده در محاکم قضایی تشکیل شد.
در خبری دیگر رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بجنورد از بازداشت یک متخلف محیط زیستی در این شهرستان خبر داد و گفت: “یک نفر متخلف که مبادرت به سوزاندن تعداد زیادی لاستیک کامیون در ارتفاعات کوه بابا موسی نموده بود بعد از حداقل ۶ ساعت کمین در محدوده وقوع لاستیک سوزی شناسایی و دستگیر شد”.
دیر زمانی ست که در سایه نبود حمایت های قانونی، بسیاری از محیطبانان و جنگل بانان کشور، طی درگیری های متعددی که با شکارچیان متخلف و یا قاچاقچیان چوب دارند، بر اثر اصابت گلوله متخلفین مذکور جان خود را از دست می دهند و یا مورد ضرب و شتم قرار می گیرند. شایان ذکر است که در پی وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی کشور و بدنبال آن افزایش تخلفات محیط زیستی اعم از شکار غیر مجاز و قاچاق چوب، میزان این ناملایمتی ها توسط متخلفین رشد چشم گیری داشته است. علیرغم وعده های مسئولین مبنی بر رسیدگی مجدد، تجدید نظر و اصلاح قوانین مربوط به حمایت از قشر محیط بانان، تاکنون در زمره عمل اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
در همین راستا طی هفته ای که سپری شد، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان خانمیرزا از مصدومیت یک جنگلبان در پی درگیری با قاچاقچیان چوب در این شهرستان خبر داد. یه گفته وی این جنگلبان مورد اصابت گلوله اسلحه شکاری قرار گرفته و به بیمارستان منتقل شد.
او همچنین یادآور شد: “فروردین امسال نیز یک محیطبان در این شهرستان هنگام انجام وظیفه در پست گوشکی برای توقیف خودروی حامل چوب قاچاق، دستور ایست داده بود که قاچاقچی چوب برای متواری شدن با خودرو به پای مأمور منابع طبیعی ضربه زد و این محیطبان از ناحیه پا دچار حادثه شد”.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای مبارکه با میانگین شاخص ۱۶۲، اراک با میانگین شاخص ۱۱۴، اصفهان با میانگین شاخص ۱۰۵، کرج با شاخص ۱۰۳ و قم با شاخص ۱۲۷ ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و یا ناسالم برای عموم شهروندان اعلام شد.
شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:
از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته ای که گذشت ۱۱ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی در استان های کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان، آذربایجان غربی، اصفهان، کردستان و فارس رخ داد که در پی آن ۳۲۴۵ هکتار مراتع جنگلی در آتش سوخت.
بر اساس گزارشات منابع رسمی در خردادماه سال جاری، مراتع و کوهستان های بسیاری در استان کهگیلویه و بویراحمد، طعمه حریق شده و در پنج آتش سوزی بزرگ در منطقه «شاه بهرام»، «شکار ممنوع کوه لار»، منطقه حفاطت شده «کوه دیل» در گچساران و «سرابگروه» شهرستان چرام، بیش از ۱۰۰۰ هکتار از مراتع و نهالستان ها سوخت و از بین رفته است.
همچنین به گفته روابط عمومی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان از ابتدای سالجاری تاکنون ۳۶ فقره آتش‌سوزی به مساحت ۳۲۲ هکتار در کردستان رخ داده است.
از سوی دیگر سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری باشت اعلام کرد: “امسال سه آتش سوزی به مساحت بیش از ۳۰۵ هکتار در جنگل ها و مراتع مناطق لار،پیچاب و قلات اشکفت این شهرستان رخ داد که عامل هر سه آتش سوزی شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شدند”.
وی افزود: “سال گذشته ۲۵۵ هکتار از جنگل ها و مراتع باشت بر اثر آتش سوزی دچار خسارت شد”.
در همین زمینه مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: “از ابتدای سال تاکنون در ۴ فقره حریق در باغ‌ها مراتع و پوشش‌های جنگلی سمیرم در مجموع ۱۳ هکتار از پوشش‌های گیاهی آسیب دید. سال گذشته نیز ۱۵۱ حادثه آتش سوزی در سطح ۵۸۰ هکتار از اراضی مرتعی و جنگلی استان اصفهان به‌وقوع پیوست”.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده می‌توان به معرفی ۲ کشتارگاه طیور و دام در شهرستان بهار به دستگاه قضایی در پی بی توجهی به هشدارهای محیط زیست اشاره کرد. رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهار در این خصوص گفت: “مجهز شدن این ۲ کشتارگاه دام و طیور به تصفیه فاضلاب به منظور داشتن خروجی استاندارد به آنها گوشزد شده اما به این موضوع بی توجه بوده که تداوم این وضعیت سبب تاثیر منفی بر روی کیفیت خاک و آب های و منابع زیر زمینی شده است”.
در همین زمینه رییس اداره حفاظت محیط زیست اشنویه از صدور اخطار محیط زیستی برای یک واحد آلاینده در این شهرستان خبر داد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید