خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است.
گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۰ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. در هفته ای که گذشت، دستکم ۳۳ صیاد و شکارچی غیرمجاز و همچنین ۴ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. بعلاوه رئیس اداره بازرسی و مسئول امور حقوقی اداره کل محیط زیست استان همدان از تشکیل ۵۵ پرونده قضایی برای متخلفان زیست محیطی استان در سال جاری خبر داد و گفت، ۲۱ متهم در این راستا شناسایی و به دنبال تشکیل پرونده به مراجع قضایی معرفی شدند. طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا دستکم در ۸ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. درخبری دیگر، بنابر اعلام رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری کرج، ۷ اصله درخت ۶۰ ساله جهت بازگشایی درب جلوی یک تالار پذیرایی در این شهر قطع شده است. طی هفته ای که سپری شد، ۱۳۱ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های کردستان، اصفهان، گلستان، لرستان، مازندران و سمنان در آتش سوختند. همچنین چندین فقره آتش سوزی در مناطق مختلف کشور از جمله، تالاب هشیلان در استان کرمانشاه، ارتفاعات جنگلی و مرتعی حد فاصل شهرستانهای داراب و نیریز در استان فارس و درختان هرس شده در حاشیه رودخانه سقز در استان کردستان به وقوع پیوسته، که هنوز آمار دقیقی از خسارت های آن از منابع رسمی اعلام نشده است. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می توان به جمع آوری روزانه ۴۰۰ تن زباله در خرم‌آباد و عدم راه اندازی کارخانه کمپوست توسط شهرداری این شهر خبر داد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش و زیستگاه‌های طبیعی
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
مدتی قبل تصاویری از دو توله یوز ایرانی که سن آنها بین ۴ تا ۵ ماه برآورد می شود از منطقه حفاظت شده خارتوران در استان سمنان منتشر شد و بسیاری از کارشناسان معتقدند که این منطقه، یکی از معدود زیستگاه ها، از میان هشت زیستگاه باقیمانده یوز ایرانی است که هنوز زادآوری یوزها در آن مشاهده می شود و به همین دلیل، باید به صورتی ویژه از آن محافظت شود.
یک کارشناس حیات وحش با تاکید بر این که برخی معدن کاران اطلاعاتی جعلی درباره وضعیت یوز ایرانی منتشر می کنند، عنوان کرد: برخی معدن کاران می خواهند با ارائه اطلاعات نادرست درباره یوزهای موجود در منطقه حفاظت شده دره انجیر یزد، هرچه زودتر این یوزها زنده گیری و برای استفاده در پروژه تکثیر در نیمه اسارت به پارک ملی توران انتقال داده شوند، تا آنها بتوانند معدن موجود در این منطقه را دوباره فعال کنند.
این کارشناس حیات وحش، وضعیت یوز ایرانی را در شرایط کنونی بسیار خطرناک توصیف کرد و گفت: برخی از مسئولان به دنبال آن هستند که با گرفتن یوزهای مولد از طبیعت، آخرین شانس ها برای بقای یوزپلنگ ایرانی را از بین ببرند. این در حالی است که همه کارشناسان می دانند حتی اگر بتوانیم یوزپلنگ را در اسارت یا نیمه اسارت تکثیر کنیم، هیچ گاه نخواهیم توانست توله هایی را تربیت کنیم که بتوانند در طبیعت زندگی کنند.
همچنین برخی از دیگر گونه های گربه سان ایرانی از جمله پلنگ ایرانی، کاراکال (گربه سیاه گوش)، گربه پالاس و گربه شنی نیز وضعیت مناسبی ندارند و در سال های اخیر افزایش حجم آتش سوزی در جنگل ها و مراتع این جانوران را بیشتر در معرض خطر انقراض قرار داده
است؛ چراکه بخش زیادی از گربه سان های حیاتی ایران در جنگل ها و مراتعی زیست می کنند که در سال های اخیر چه در شرایط ترسالی و چه در شرایط خشکسالی، به دلیل سهل انگاری انسان ها یا ایجاد حریق عمدی توسط متخلفان زیست محیطی، دچار آتش سوزی های گسترده ای شده اند.
در خبری دیگر، رییس اداره حفاظت محیط زیست بیرجند در خراسان جنوبی اعلام کرد: ماموران اجرایی یگان حفاظت محیط زیست این شهرستان موفق به کشف و ضبط ۲۵ عدد تله آهنی شدند که برای شکار حیوانات به کار رفته است.
از سوی دیگر، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان راسک در استان سیستان و بلوچستان اعلام کرد: در پی گزارشات مردمی و بازدیدهای صورت گرفته با همراهی اداره دامپزشکی و شورای روستا، از سد کستک در نزدیکی روستای زردبن در حوزه شهرستان راسک، مشخص شد عامل اصلی در تلف شدن بچه ماهی های پشت این سد، گرمای شدید هوا و تبخیر شدید در آب پشت سد بوده است.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگلها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۳۳ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۲ گزارش منابع رسمی است، در استان های فارس، کرمان، خراسان رضوی، همدان، اصفهان، قزوین، سیستان و بلوچستان، زنجان، خوزستان و کردستان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
همچنین رئیس اداره بازرسی و مسئول امور حقوقی اداره کل محیط زیست استان همدان از تشکیل ۵۵ پرونده قضایی برای متخلفان زیست محیطی استان در سال جاری خبر داد و گفت: ۱۸ پرونده مربوط به تخلف شکار و صید غیرمجاز است و ۲۱ متهم در این راستا شناسایی و به دنبال تشکیل پرونده به مرجع قضایی معرفی شدند.
حجت لطفی افزود: تخلف‌های صید شامل شروع به شکار در مناطق حفاظت شده، شکار غیرمجاز گونه‌هایی مثل کبک، قوچ و میش، گراز، روباه، نگهداری غیرمجاز جانوران و کشتن حیوانات و انتشار عکس آنها در فضای مجازی بوده است.
در خبری دیگر رییس اداره حفاظت محیط زیست اشنویه اعلام کرد: یک فرد حیوان آزار در این شهرستان بە ارایه خدمات زیست محیطی با همکاری محیط زیست از جمله پاکسازی تفرجگاە “عین‌الروم” محکوم شده است.
بعلاوه بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۹ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۴ گزارش منابع رسمی است، در استان های، مازندران، اردبیل و گیلان کشف و ضبط شده و دستکم ۴ نفر در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
طی هفته ای که سپری شد، بنابر اعلام رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری کرج، ۷ اصله درخت ۶۰ ساله جهت بازگشایی درب جلوی یک تالار پذیرایی دراین شهر قطع شده است.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در کلانشهر اصفهان با میانگین ۱۱۸، سجزی با میانگین ۱۱۶ و مبارکه با میانگین ۱۲۶ برای گروه‌های آسیب پذیر و حساس ناسالم اعلام شد. همچنین متوسط شاخص کیفیت هوای اراک در طول هفته گذشته برابر با عدد ۱۰۸ و شاخص لحظه‌ای کیفیت هوا ۱۴۷، شازند با ۱۵۴، اشتهارد ۲۱۲ و ساوجبلاغ ۱۰۵، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد.
همچنین موسوی مشکینی مدیر کل محیط زیست استان قم با بیان اینکه شاخص آلودگی هوای قم در ذرات معلق به عدد ۲۰۰ و وضعیت ناسالم رسیده است، گفت: مدیریت نامناسب منابع آبی در سه دهه اخیر و خشکسالی امسال که در پنجاه سال گذشته بی سابقه بوده علت اصلی این پدیده است.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
در هفته ای که گذشت، ۱۳۱ هکتار از مراتع و جنگلهای کردستان، اصفهان، گلستان، لرستان، مازندران و سمنان در آتش سوختند.
همچنین چندین فقره آتش سوزی در مناطق مختلف کشور از جمله تالاب هشیلان در استان کرمانشاه، ارتفاعات جنگلی و مرتعی حد فاصل شهرستانهای داراب و نیریز در استان فارس و درختان هرس شده در حاشیه رودخانه سقز در استان کردستان به وقوع پیوسته است که هنوز آمار دقیقی از خسارت های آن از منابع رسمی اعلام نشده است.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
بر اساس گزارش ها، مهدی اقراریان از اعضای شورای شهر تهران نسبت به وضعیت جمع آوری زباله ها و آشفتگی و بی نظمی مخازن زباله در این شهر هشدار داد.
همچنین رییس شورای اسلامی شهر خرم‌آباد اعلام کرد: ۴۰۰ تن زباله روزانه در این شهر جمع‌آوری می شود که با توجه به این حجم بالا، راه اندازی کارخانه کمپوست شهرداری یک ضرورت است.
رضا بیرانوند با بیان اینکه کمپوست یکی از راهبردهای مدیریت مواد زائد جامد شهری است افزود: زباله ها پس از جمع‌آوری به کارخانه بازیافت انتقال، تفکیک و به صورت کمپوست خارج می شوند که این محصول باعث تولید کود می‌شود و تمام کشاورزان می‌توانند برای اراضی خود از آن بهره مند شوند. همچنین تولید کمپوست در راستای مخلوط زباله‌های شهری به منظور کاهش حجم و وزن، انتشار بو و شیرابه، هزینه‌های احتمالی دفع و بازیافت منابع انجام می شود.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید