استعفای اعتراضی صادق لاریجانی از عضویت در شورای نگهبان، در عمل نوعی شکاف در حاکمیت است – ATTA KENARE / AFP
صادق لاریجانی از رد صلاحیت برادرش، علی لاریجانی، در انتخابات ریاست‌جمهوری ناراضی بود
صادق لاریجانی از شورای نگهبان استعفا کرد. نتیجه نارضایتی او از رد صلاحیت برادرش، علی لاریجانی، در انتخابات ریاست‌جمهوری بود. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جدید که زمانی گفته می‌شد صادق لاریجانی رقیب او برای رهبری آینده است، حالا از تضعیف بیش از پیش لاریجانی‌ها خوشحال است. نفوذ و موقعیت لاریجانی‌ها با فاصله ایجاد شده بین آن‌ها و خامنه‌ای و از طرف دیگر رئیس‌جمهور شدن رئیسی به طور جدی تضعیف شده است.
از طرف دیگر استعفای اعتراضی صادق لاریجانی از عضویت در شورای نگهبان، در عمل نوعی شکاف در حاکمیت است اما نه شکافی که یکی از طرفین آن جانب مردم را بگیرد. این استعفا در واقع نوعی نارضایتی از روند جنگ قدرت بین «باندهای مافیایی؛ اسلامی، نظامی و نفتی در راس حاکمیت» است.
شیخ صادق لاریجانی: نامزد ناکام رهبری
صادق پسر سوم آیت‌الله میرزا هاشم آملی لاریجانی از مراجع تقلید پیشین شیعه در قم است.
صادق لاریجانی در ابتدا دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف بود، اما بعدها به حوزه علمیه قم رفت تا دروس مذهبی را پی بگیرد.
شیخ صادق ۶۱ ساله متولد نجف است و تنها فرزند ذکور آیت‌الله میرزا هاشم است که همانند پدرش به سلک روحانیت در آمده است. شیخ صادق در میانه دهه ۱۳۸۰ ازسوی آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان منصوب شد و سپس به عضویت مجلس خبرگان در آمد و در سال ۱۳۸۸ پس از آنکه مدتی در جلسات فقهی خصوصی آیت‌الله خامنه‌ای شرکت می‌کرد از سوی رهبر جمهوری اسلامی به ریاست دستگاه قضایی ایران منصوب شد. بازداشت بسیاری از منتقدان و مخالفان حکومت ایران از جمله حبس خانگی میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو تن از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸، در دوران ریاست صادق لاریجانی بر دستگاه قضایی اتفاق افتاد و او در بسیاری از موارد از جمله از سال ۱۳۹۰ که محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت با علی خامنه‌ای دچار چالش شد تمام‌قد در کنار خامنه‌ای ایستاد. چنین دوره‌ای از رشد و ترقی این انتظار را در افکار عمومی و فضای سیاسی ایران ایجاد کرد که صادق لاریجانی شانس جدی جانشینی علی خامنه‌ای است اما چنین نشد.
صادق لاریجانی داماد آیت‌الله وحید خراسانی، مرجع تقلید ذی‌نفوذ مقیم قم، است و برادر دیگر او علی لاریجانی هم روابط گسترده‌ای با مراجع تقلید و روحانیون ارشد مقیم قم دارد. با وجود این به نظر نمی‌رسد که روابط صادق و علی لاریجانی با روحانیون قم برای جلوگیری از کاهش نقش آن‌ها در راس حاکمیت مفید بوده باشد.
علی لاریجانی: نامزد ناکام ریاست‌جمهوری
حالا نه فقط نفوذ صادق لاریجانی که نفوذ برادرش علی ۶۴ ساله هم با رد صلاحیت وی کمتر شده است. علی لاریجانی در گذشته از مسئولان ستاد کل سپاه پاسداران بود. وی بعد از برکناری محمد خاتمی از وزارت ارشاد در دولت هاشمی رفسنجانی در اوایل دهه ۷۰ به سمت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شد. علی سپس با حکم مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای ریاست صداوسیما را برای ۱۰ سال، تا سال ۱۳۸۳، بر عهده گرفت و صداوسیما در دوره ریاست وی با ساختن برنامه‌هایی مانند «هویت» و «چراغ»، نقشی عمده در اعمال فشار بر دگراندیشان فرهنگی و سیاسی و اصلاح‌طلبان در ایران ایفا کرد.
علی لاریجانی با شروع به کار دولت محمود احمدی‌نژاد به دبیری شورای عالی امنیت ملی و مدیریت پرونده هسته‌ای ایران انتخاب شد، اما بعدها به دلیل اختلاف با احمدی‌نژاد از این سمت کناره‌گیری کرد یا به نوعی برکنار شد. وی سپس نماینده قم و ۱۲ سال رئیس مجلس شد. دعوای سیاسی او با احمدی‌نژاد در جلسه استیضاح وزیر کار دولت احمدی‌نژاد، باعث خشم آن دسته از طرفداران آیت‌الله خامنه‌ای شد که او را نیز همانند احمدی‌نژاد به عدم تبعیت از رهبر متهم می‌کردند.
علی لاریجانی که داماد مرتضی مطهری یکی از نزدیک‌ترین شاگردان آیت‌الله خمینی و شوهر خواهر علی مطهری، نماینده پیشین مجلس، است بعد از پایان دوره ریاست مجلس به عنوان نماینده ویژه خامنه‌ای مسئول پی‌گیری به نتیجه رساندن توافق درازمدت ایران و چین شد. او در نهایت این توافق را به دست آورد اما هنگامی که تصور می‌شد یکی از شانس‌های جدی ریاست‌جمهوری باشد از سوی شورای نگهبان و با سکوت معنادار رهبر رد صلاحیت شد تا راه ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی باز شود.
جواد لاریجانی: برادری که زودتر از بقیه حذف شد
حذف تدریجی صادق و علی لاریجانی از راس قدرت جمهوری اسلامی فقط محدود به این دو برادر نبود. سال‌ها پیش، به تدریج از دایره نفوذ برادر بزرگ‌ترشان جواد لاریجانی نیز کم شده بود. جواد لاریجانی که روزگاری از دیپلمات‌های ارشد نظام و از چهره‌های ارشد جناح راست بود کم‌کم در دوره رهبری علی خامنه‌ای به حاشیه رانده شد و هیچگاه سمت مهمی از خامنه‌ای دریافت نکرد.
محمدجواد اردشیر لاریجانی ۷۰ ساله، بزرگ‌ترین فرزند آیت‌الله میرزا هاشم آملی لاریجانی، است و متولد نجف و دارای دکترای ریاضی. جواد لاریجانی از تئوریسین‌های اصلی جناح اصولگرای ایران بود و سه دوره نیز نماینده مجلس بوده است.
وی در دهه ۱۳۶۰ معاون اروپای وزارت امور خارجه بود و سپس رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس و بنیان‌گذار مرکز پژوهش‌های مجلس بود. اوج قدرت او در اوایل دهه ۱۳۷۰ بود. محمدجواد لاریجانی سپس مسئول پرونده حقوق بشر در قوه قضاییه ایران شد. او سخنگوی اصلی دفاع از وضعیت حقوق بشر جمهوری اسلامی و توجیه‌گر نقض حقوق بشر از سوی حکومت در مجامع بین‌المللی بود اما به تدریج و اندک اندک از دایره قدرتش کاسته شد و این سمت نیز از او گرفته شد و حالا بیشتر یک تحلیلگر کم‌نفوذ در رسانه‌ها است.
باقر لاریجانی و نفوذ از دست رفته در وزارت بهداشت
باقر، پسر چهارم آیت‌الله میرزا هاشم لاریجانی، معروف به دکتر باقر است. باقر لاریجانی ۶۰ ساله و متولد قم است. او سال‌ها معاون وزارت بهداشت بود و هر وزیری که در سال‌های گذشته در این وزارتخانه به وزارت می‌رسید وی را در مقام خود ابقا می‌کرد.
باقر لاریجانی فوق تخصص غدد و متابولیسم است و تا پیش از برکناری مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت کابینه محمود احمدی‌نژاد، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بود.
باقر لاریجانی داماد آیت‌الله حسن‌زاده آملی دیگر روحانی معروف آمل است که او نیز در قم مستقر است. گویی کم‌قدرت شدن لاریجانی‌ها دامن باقر را نیز گرفته و نفوذ او در وزارت بهداشت هم تا حد زیادی از بین رفته است.
فاضل لاریجانی: برادر جنجالی لاریجانی‌ها
برادری که خیلی به اعتبار و نفوذ لاریجانی‌ها لطمه زد فاضل است.
پسر پنجم آیت‌الله میرزا هاشم آملی که او نیز متولد قم و ۶۸ ساله است. وی مدتی عضو کمیسیون فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. فاضل لاریجانی دارای دکترای سیاست‌گذاری علمی است و در سال‌های پایانی دهه ۷۰ و آغاز دهه ۸۰ معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی را بر عهده داشت. وی سپس به اتاوا رفت تا در جایگاه رایزن فرهنگی ایران قرار گیرد.
فاضل لاریجانی مشاور برخی دستگاه‌های دولتی از جمله شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی بود و نام او سال‌ها به عنوان عضو هیئت‌مدیره پالایشگاه تهران نیز در سایت این پالایشگاه دیده می‌شد.
اما نام فاضل لاریجانی هنگامی بیشتر سر زبان‌ها افتاد که محمود احمدی‌نژاد در جلسه استیضاح وزیر کار خود در مجلس شورای اسلامی او را متهم به فساد اقتصادی و تلاش برای اعمال نفوذ بر قراردادهای سازمان تامین اجتماعی، یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های اقتصادی‌ـ‌اجتماعی ایران کرد.
آن طور که در ویدئوی منتشرشده دیدار فاضل لاریجانی با سعید مرتضوی در یوتیوب شنیده می‌شود وی می‌گوید که می‌تواند از نفوذ برادرانش علی و صادق، روسای قوای مقننه و قضاییه، برای پیشبرد فعالیت‌های اقتصادی نزدیکانش استفاده کند.
در این ویدئو از تقاضای فاضل لاریجانی برای دریافت با واسطه ۳۰ میلیارد تومان رشوه سخن گفته می‌شود. فاضل لاریجانی اصل دیدار با سعید مرتضوی را پذیرفت اما می‌گوید فایل صوتی منتسب به او کذب و دروغ است. کل این داستان منجر به آبروریزی بزرگی برای لاریجانی‌ها و نظام شد و به موقعیت همه برادران لطمه زد، اگر چه بعد و در پرونده حساب‌های بانکی غیرمجاز معلوم شد صادق لاریجانی نیز دستی بلند و حتی بیشتر از برادرش بر فسادهای مالی دارد.
حالا در سال ۱۴۰۰، دوره کنونی را می‌توان سخت‌ترین چالش چهار دهه اخیر برای برادران لاریجانی دانست. دوره‌ای که این خانواده متهم به فساد، در حال رانده شدن از راس حاکمیت و حاشیه‌نشین شدن است. اگر چه هنوز صادق لاریجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت است و علی نیز ممکن است سمتی دیگر بگیرد اما همه از پایان دوره لاریجانی‌ها صحبت می‌کنند؛ خانواده‌ای که روزگاری تصور می‌شد صادق آن‌ها رهبر شود و علی رئیس‌جمهور.
از: ایندیپندنت
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید