خبرگزاری هرانا 

حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما در دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۶ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند.

در هفته ای که گذشت، دستکم ۴۴ صیاد و شکارچی غیرمجاز و همچنین ۳ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. در همین زمینه رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهار در استان همدان از صدور حکم ۹۱ روز حبس برای یک شکارچی غیر مجاز خبر داد و رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان همدان گفت که “۲ شکارچی یک راس قوچ وحشی در همدان به پرداخت ۱۰ میلیون تومان جزای نقدی بدل از حبس محکوم شدند”. همچنین فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کرمان از بازداشت ۲۰۵ شکارچی و صیاد غیرمجاز در این استان و فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از بازداشت ۱۶۳ شکارچی غیر مجاز در ۵ ماه نخست سال جاری خبر دادند. طی این مدت وقوع دستکم ۱۰ فقره آتش سوزی در مناطق جنگلی استان های مختلف کشور موجب از بین رفتن دستکم ۱۸۰ هکتار از منابع طبیعی کشور شد، و فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست کشور از بازداشت ۵ متهم در خصوص آتش‌سوزی تالاب انزلی خبر داد. همچنین مدیرکل منابع طبیعی گلستان از عدم اعزام بالگرد برای اطفای حریق منطقه حفاظت شده جهان نما با وجود درخواست مسئولان استان گلستان، انتقاد کرد. در هفته ای که سپری شد مسئولان و کارشناسان متعددی از وضعیت بحرانی تالاب ها، رودخانه‌ها و منابع آبی کشور خبر دادند که در این گزارش به تعدادی از آنها پرداخته شده است. همچنین در هفته اخیر شاخص کیفی هوا دستکم در ۸ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می توان به کاهش دو میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه و مرگ ۱۰۰ قطعه پرنده در پی نشت پساب های نفتی در حوضچه پایین دست میدان نفتی آذر اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۴۴ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۵ گزارش منابع رسمی است، در استان های خراسان جنوبی، اصفهان، کهگیلویه و بویر احمد، تهران، قزوین، خراسان شمالی، همدان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس، گیلان و زنجان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. علاوه بر این بیش از ۱۶ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های مازندران، کردستان و همدان کشف و ضبط شده و دستکم ۳ نفر در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

همچنین رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهار در استان همدان گفت: فردی که اقدام به شکار ۲ قلاده روباه و انتشار تصاویر آن در فضای مجازی کرده بود به تحمل ۹۱ روز حبس تعزیری محکوم شد.

در گزارشی دیگر رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان همدان گفت: ۲ شکارچیان یک راس قوچ وحشی در همدان به پرداخت ۱۰ میلیون تومان جزای نقدی بدل از حبس محکوم شدند.

در این راستا رئیس ادارە حفاظت محیط زیست اشنویە گفت: بر اساس گزارشات واصلە مردمی، یگان حفاظ محیط زیست اشنویە، در یکی از زیستگاه‌های این شهرستان، متوجە اقدام ناشایست دو زنبوردار که برای نابودی پرندە زنبور خوار اقدام بە سم پاشی زنبور‌ها در کندو‌ها نمودە کە این پرندە‌ها در هنگام تغذیە از زنبورها، مسموم و در نهایت در عرض چند دقیقە تلف شدەاند. در برخورد با این پدیدە برای زنبورداران خاطی پروندە مقدماتی تشکیل و ضمن اخذ خسارات زیست محیطی پروندە در راستای اعمال مادە ۱۳ قانون شکار و صید بە دادگستری ارجاع دادە خواهد شد.

رئیس ادارە حفاظت محیط زیست شهرستان اشنویە همچنین از تشکیل پروندە قضایی برای ۶ شکارچی غیر مجاز خبر داد.

فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست استان کرمان گفت: طی پنج ماه گذشته ۱۴۷ مورد تخلف شکار و صید در این استان کشف و ۲۰۵ متخلف در این راستا دستگیر شدند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست سرپل‌ذهاب از دستگیری ۱۱ شکارچی و صیاد غیرمجاز متخلف از ابتدای امسال تاکنون در این شهرستان و در راستای مقابله با شکار حیات وحش و شکارچیان خبر داد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی نیز گفت: ۱۶۳ شکارچی غیر مجاز از ابتدای سال تا کنون در خراسان‌جنوبی دستگیر شدند.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۲۰، اصفهان ۱۴۰، اراک ۱۲۴، شازند ۱۶۱، ساوه ۱۱۲، بندرخمیر ۱۰۸ و جاسک ۱۱۵، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد.

همچنین شاخص کیفی هوا در مشهد با مشهد ۲۰۰ AQI ناسالم برای عموم اعلام شد.

نفوذ گردوغبار گسترده ناشی از وزش بادهای ۱۲۰ روزه به زاهدان سبب شد تا غلظت ذرات معلق در هوای این شهر به ۵۵۹ میکروگرم برمترمکعب معادل ۳.۶ برابر حد مجاز برسد.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حد مجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌ است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، وقوع دستکم ۱۰ فقره آتش سوزی در مناطق جنگلی استان های گیلان، کرمانشاه، مازندران، گلستان، کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان، فارس و کرمان موجب از بین رفتن دستکم ۱۸۰ هکتار از منابع طبیعی کشور شد.

در همین زمینه فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست کشور گفت: از ۵ نفر متهم دستگیرشده بابت آتش‌سوزی تالاب انزلی ۲ نفر به ایجاد حریق عمدی اعتراف کردند که پرونده آنان پس از طی مراحل قانونی به مراجع قضایی تحویل داده می‌شود و مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

همچنین مدیرکل منابع طبیعی گلستان از عدم اعزام بالگرد برای اطفای حریق منطقه حفاظت شده جهان نما با وجود درخواست مسئولان استان گلستان خبر داد و گفت: ما ابتدا از استان مازندران درخواست اعزام بالگرد کردیم که چون بالگرد موجود در ساری توانایی پرواز نداشت، به منطقه نیامد، بعد هم مسئولان مدیریت بحران استان گلستان از تهران درخواست اعزام بالگرد کردند که چون زمان به تاریکی هوا نزدیک می شد، بالگرد از تهران به منطقه نرسید.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی، از بین رفتن منابع آبی و جانداران

خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است. برخی از رودخانه ها و منابع آبی، در سایه کاهش باران و فقدان مدیریت بارش های حداقلی، کاملا خشک و یا در شرف از بین رقتن هستند و شماری از تالاب هایی که از جایگاه ویژه ای در اکوسیستم، محیط زیست و تامین معاش زندگی افراد ساکن منطقه داشتند، خشک شده اند. به عقیده برخی از کارشناسان، سد سازی های غیر مهندسی و بی رویه، از دلایل اصلی مشقت های وارده بر کشاورزان، دامداران، ساکنین و دیگر جانداران متعلق به منطقه است.

مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌غربی گفت: هم اکنون دریاچه ارومیه دو میلیارد و ۸۶ میلیون مترمکعب حجم دارد و نسبت به مشابه سال گذشته بیش از دو میلیارد مترمکعب کاهش را نشان می‌دهد.

در این زمینه معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: سه تالاب قوپی، بابا علی و قره قشلاق در مهاباد و قره گل در بوکان متأسفانه امسال به دلیل کمبود منابع آبی، خشکسالی و عدم تأمین حق آبه مورد نیاز آبگیری نشده و خشک شده‌اند.

همچنین تالاب بیشه دالان که در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی بروجرد و در دشت سیلاخور واقع شده، به دلیل اجرا نشدن مدیریت جامع به طور کامل خشک شده است.

در این راستان مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: در دشت‌های دامنه، داران، کاشان، اصفهان، مهیار، گلپایگان، برخوار، اردستان و فلاورجان شاهد پدیده فرونشست زمین هستیم.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

بر اساس گزارشی که طی هفته گذشته منتشر شد، زباله های شهر یاسوج به جای اینکه دفن شوند دپو می شوند و یا اینکه آتش زده می شوند که روش درستی نیست و شیرآبه های آنها موجب نفوذ به آب های سطحی و گاها سد شاه قاسم یاسوج زیر دست محل زباله‌هاست، می شوند و با نفوذ در خاک، آب های زیرزمینی را آلوده می کنند. همچنین انباشت زباله در منطقه “دو پشته” خشک شدن گونه های درختی، فرسایش خاک، آلودگی آب‌های زیرزمینی و نابودی حیات وحش را به دنبال دارد.

در گزارشی دیگر، در مسیر ۱۴ کیلومتری محور خطیرکوه، بیش از ۱۷ معدن فعال اند و حداقل ۱۴ واحد سنگ‌شکن وجود دارد. تعداد بالای استقرار این صنایع و معادن در این منطقه کوچک که بخش‌هایی از آن هم در منطقه شکار‌ ممنوع سوادکوه واقع است شرایط زیستی را برای گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله پلنگ، خرس، روباه، گله‌های کل و بز و قوچ و میش دشوار کرده است.

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید