بهنام قلی‌پور، روزنامه‌نگار
دولت ابراهیم رئیسی سیاست گسترش تهاتر، اعطای امتیاز‌های ویژه اقتصادی و چشم‌پوشی از برخی قوانین تجاری به منظور دور زدن تحریم‌ها را تا سال ۱۴۰۴ در دستور کار خود قرار داده
دعوای «بیژن زنگنه»، وزیر سابق نفت با صداوسیما بر سر قرارداد جنجال‌برانگیز «کرسنت» بار دیگر موضوع اختلاف ایران با پیمانکاران خارجی در میدان‌های نفت و گاز این کشور را داغ کرده است
متن کامل گزارش عملکرد سه ماهه وزارت صنعت، معدن و تجارت دولت ابراهیم رئیسی نشان می‌دهد که این دولت سیاست گسترش تهاتر، اعطای امتیاز‌های ویژه اقتصادی و چشم‌پوشی از برخی قوانین تجاری به منظور دور زدن تحریم‌ها را تا سال ۱۴۰۴ در دستور کار خود قرار داده و اروپا و آمریکا را از برنامه‌های تجاری خود حذف کرده است.
این گزارش ۵۴ صفحه‌‌ای که به‌تازگی منتشر شده و دسترسی به متن آن برای کاربران خارج ایران امکان‌پذیر نیست، در بسیاری از موارد مشخص کرده که اولویت‌های تجاری مد‌نظر جمهوری اسلامی به منظور مقاومت در برابر تحریم‌های بین‌المللی چیست؟
این گزارش می‌گوید دولت رئیسی در بخش صنعت، معدن و تجارت ۱۰۶ برنامه تحولی در دستور کار خود قرار داده که افزایش حجم مبادلات تهاتری و افزایش امتیاز‌های ویژه به شرکای اقتصادی از مهم‌ترین آن‌ها است.
پوشش ریسک‌های صادراتی ناشی از تحریم، مقابله با تحریم و پر کردن خلاء تحریم‌های بانکی از دیگر «تحولات» اشاره شده در این گزارش است.
بخش مهمی از این گزارش مربوط به اولویت‌ها و برنامه‌های تجاری جمهوری اسلامی تا پایان سال ۱۴۰۴ با کشورهای روسیه، چین، عراق، پاکستان، سوریه، هند و افغانستان است.
برنامه دولت برای تجارت با روسیه چیست؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور گسترش روابط تجاری با روسیه پروژه‌ای یک ساله و نیمه تعریف کرده که از مهر۱۴۰۰ آغاز شده و در اسفند۱۴۰۱ به پایان می‌رسد.
بنابر اعلام رسمی مسئولان این وزارت‌خانه، پروژه مذکور در حال حاضر پنج درصد پیشرفت داشته است.
سهم ایران از بازار ۲۴۰ میلیارد دلاری کالایی روسیه رقمی معادل ۰.۲ درصد (۵۰۴ میلیون دلار) است که مسئولان وزارت صنعت و معدن امیدوارند، سهم ایران در پنج سال آینده با رشدی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد به رقمی معادل ۱.۵ درصد برسد.
اعطای برخی معافیت‌های اقتصادی و تقویت زیرساخت‌های دریایی استان‌های گیلان و مازندران از جمله مهم‌ترین برنامه‌های اجرایی این وزارت‌خانه در این زمینه است.
این وزارت‌خانه همچنین اعلام کرده است که با وزارت امور خارجه و برخی نهاد‌‌های دیگر، جلساتی به منظور رفع برخی محدودیت‌های مبادله‌ای بین دو کشور برگزار می‌کند تا آسیب‌های این بخش را شناسایی کرده و آن‌ها را رفع کند.
برنامه دولت برای تجارت با عراق چیست؟
افزایش، متنوع‌سازی و هدفمندسازی محصولات صادراتی با تأکید بر صادرات محصولات با ارزش افزوده بالاتر و کاهش صادرات محصولات و مواد خام با ارزش افزوده پایین‌تر مهم‌ترین برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ است که این پروژه در حال حاضر فقط پنج درصد رشد داشته است.
ایجاد مرکز تجاری در سلیمانیه عراق، رفع موانع برخی ممنوعیت‌ها و اشکالات در صادرات میل‌گرد و کولر آبی به عراق و تقویت رابطه با اقلیم کردستان از مهم‌ترین برنامه‌های این وزارت‌خانه اعلام شده است.
جزییات برنامه تجارت با سوریه چیست؟
آن‌طور که در این گزارش رسمی آمده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌های مفصل و با طول و درازی به منظور گسترش رابطه اقتصادی با سوریه دارد.
پروژه توسعه صادرات ایران به سوریه در این گزارش با هدف افزایش و متنوع‌سازی و همچنین هدفمندسازی محصولات صادراتی، تهاتر با هدف عبور از موانع تحریمی و تولید مشترک در زمینه‌های صنعتی، تراکتور، لوله‌سازی، مواد غذایی به منظور کاهش قیمت تمام شده محصولات تعریف شده است.
کاهش تعرفه برخی کالاها از چهار درصد به صفر، تسهیل قبول ضمانت‌نامه‌های بانکی متقابل، راه‌اندازی بانک مشترک و ایجاد شعب بانکی در دو کشور و ایجاد اتاق تهاتر و تعیین کالاهای قابل تهاتر از مهم‌ترین برنامه‌های این وزارت‌خانه در ارتباط با گسترش همکاری‌ها با سوریه اعلام شده است.
برنامه تجارت با پاکستان چه بندهایی دارد؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین پیش‌بینی کرده که تا سال ۱۴۰۴ صادرات به کشور پاکستان را ۱۵ درصد افزایش دهد.
استفاده از راه‌های جایگزین کانال بانکی همانند مکانیزم تهاتر، بهره‌برداری از ظرفیت صرافی‌ها، استفاده از ارزهای دیجیتال و استفاده از ارزهای ملی جهت حل مشکل تبادلات ارزی در تجارت متقابل دو کشور از مهم‌ترین برنامه‌های این وزارت‌خانه اعلام شده است.
رفع ممنوعیت واردات برخی کالاها، توسعه تجارت و رفع موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای در تجارت متقابل، از دیگر برنامه‌های اعلامی این وزارت‌خانه است.
طرح تجارت با هند چگونه است؟
با توجه به واردات ۴۸۰ میلیارد دلاری کالایی هند و سهم ناچیز نیم درصدی ایران از این واردات، مقام‌های وزارت صنعت و معدن امیدوارند، سهم ایران را در سال‌‌های آینده به ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش دهند.
مذاکرات متعدد در خصوص انجام مبادلات تهاتری و عملیاتی شدن آن و تعامل با وزارت جهاد و کشاورزی در مورد برخی محدودیت‌های صادراتی از مهم‌ترین برنامه‌های این وزارت‌خانه در ارتباط با توسعه تجارت با هند است.
از برنامه تجارت با چین و افغانستان چه می‌دانیم؟
این دو کشور به خصوص چین سهم قابل توجهی در اقتصاد و سیاست جمهوری اسلامی دارند و وزارت صنعت و معدن هم اعلام کرده که افزایش مبادلات تهاتری با این کشور‌ها را در دستور کار خود قرار داده است.
بخشی از سکوت همراه با رضایت جمهوری اسلامی از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان هم ریشه در بهره‌برداری‌های آتی اقتصادی تهران از این تحولات جنجال‌برانگیز سیاسی در افغانستان دارد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است که بر اساس توافق‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین، برنامه توسعه اقتصادی دو کشور را دنبال خواهد کرد.
چه کشورهایی از برنامه تجاری دولت رئیسی حذف شده‌اند؟
در برنامه اعلامی وزارت صنعت و معدن و تجارت نامی از اروپا، آمریکا و سایر کشورهای جهان به منظور توسعه روابط اقتصادی با ایران به چشم نمی‌خورد.
محتوای این گزارش رسمی نشان می‌دهد، وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌های کلان اقتصادی خود را با فرض احیا نشدن توافق‌نامه برجام، ادامه تحریم‌های بین‌المللی و نگاه به شرق تهیه و تنظیم کرده و اجرای آن‌ها را در دستور کار خود قرار داده است.
این وزارت‌خانه به صراحت اعلام کرده که از «انجام مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری در کشور بدون تهدیدات و مشکلات ناشی از نظام دلار» حمایت می‌کند و تلاش می‌کند «از رصد مسیر تراکنش‌های بین‌المللی ایران توسط کشورهای متخاصم» جلوگیری کند.
این گزارش به وضوح نشان می‌دهد که اراده و پیش‌فرض نظام و دولت ابراهیم رئیسی ادامه وضعیت موجود سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی در پرتو احیا نشدن توافق‌نامه برجام و گسترش تحریم‌ها خواهد بود و نظام به منظور مقابله با این وضعیت نگاه به شرق و همکاری با برخی از متحدانش را با اعطای امتیاز‌های ویژه تقویت خواهد کرد.
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید