اعتراضات سراسری ضد حکومتی در ایران، برای هجدهمین شب متوالی به دلیل کشته شدن «مهسا امینی» در بازداشت پلیس اخلاق ادامه دارد. مهسا (ژینا) امینی دختر ۲۲ ساله اهل سقز کردستان که به همراه خانواده برای دیدار با اقوام خود به تهران سفر کرده بود، روز ۲۳شهریور به دلیل عدم رعایت حجاب توسط پلیس امنیت اخلاقی دستگیر شد. تنها دو ساعت پس از انتقال او به پایگاه پلیس امنیت اخلاقی (وزرا)، مهسا امینی در حالت کما به بیمارستان  منتقل شد و دو روز بعد در بیمارستان کسری درگذشت. مقامات علت به کما رفتن او را در ابتدا ایست ناگهانی قلبی اعلام کردند، اما تصویر منتشر شده از گوش خون‌آلود و کبود او ابهامات زیادی درباره مرگ او مطرح کرد.

 پزشکان معتقدند که ایست ناگهانی قلبی نمی‌تواند منجر به کبودی و خونریزی گوش شود و این کبودی‌ها ناشی از ضربه به سر و خونریزی مغزی است که منجر به کما رفتن خانم امینی شده است. پدر خانم امینی در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته، شاهدان عینی از ضرب و شتم خانم امینی در هنگام انتقال او به بازداشتگاه خبر داده‌‌اند. «صالح نیکبخت» وکیل خانواده او درخواست انتشار فیلم دوربین‌هایی را که روی سینه ماموران گشت ارشاد نصب شده، داده است. گروه هکری عدالت برای علی نیز در کانال تلگرامی خود ادعا کرد که به نامه‌ای دست یافته که روند بررسی نحوه دستگیری و مرگ مهسا امینی در آن بررسی شده است. در این نامه نیز گفته می‌شود هنگام دستگیری، سر خانم امینی با جدول خیابان برخورد کرده است، با این حال ابهاماتی درباره صحت این نامه نیز مطرح شده است. «محمدباقر بختیار» از فرماندهان ارشد سابق سپاه‌پاسداران نیز یک فایل صوتی منتشر کرده و در آن مدعی شده است که منابع موثق در پزشکی قانونی، دلیل به کما رفتن و مرگ مهسا امینی را «آسیب به جمجمه» تشخیص داده‌اند. پزشکانی که تصاویرگوش کبود و پرخون مهسا را در بیمارستان دیده‌اند، متفق‌القول می‌گویند او در اثر آسیب به جمجمه و خونریزی مغزی به کما رفته و جان باخته است.

 مقامات رسمی هنوز به به ابهامات مطرح شده و این که در هنگام دستگیری و انتقال به وزرا و در وزرا چه بر سر مهسا امینی آمده، پاسخ روشنی نداده‌اند.

جان باختن مهسا امینی خشم شهروندان ایرانی را به اعتراضات سراسری تبدیل کرد. اعتراضاتی که همزمان با اعلام خبر درگذشت او آغاز شد و خیلی زود بسیاری از شهرهای ایران را در برگرفت.

این اعتراضات در سقز و سنندج در استان کردستان از ۲۶شهریور آغاز شد و با برگزاری تظاهرات در حداقل ۸۳ شهر به سرعت به تمام استان های کشور گسترش یافت.

در همبستگی با اعتراضات در ایران و در پاسخ به فراخوان خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی PS752 برای روز جهانی اقدام برای ایران، تجمعات و راهپیمایی‌هایی در بیش از ۱۵۰ شهر در سراسر جهان برگزار شد. تنها در کانادا، بیش از پنجاه هزار نفر در تورنتو در همبستگی با معترضان در ایران تجمع کردند.

از همان آغاز اعتراضات معترضان توسط نیروهای امنیتی با استفاده از گلوله‌های جنگی و سایر سلاح‌های مرگبار سرکوب شده‌اند. براساس آمار منابع حقوق بشریٖ، تاکنون حداقل ۱۳۳ نفر کشته شده‌اند. پس از تیراندازی گسترده نیروهای امنیتی به سوی معترضان در زاهدان، تعداد کشته شدگان به شدت افزایش یافته است. منابع محلی می‌گویند دست کم ۵۰ نفر در اعتراضات زاهدان کشته شده‌اند. 

تصاویری از این تظاهرات نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی به شکلی بی رویه به سمت معترضان و رهگذران تیراندازی می‌کنند. این ویدیوها نشان می‌دهد افرادی که دستگیر شده بودند توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و شتم شدید قرار می‌گیرند یا با شوکر برقی به آن‌ها حمله می‌شود. در چندین مورد، ویدیوهایی از نیروهای امنیتی در حال شلیک گاز اشک‌آور و گلوله به مناطق مسکونی منتشر شده است. به گزارش عفو بین‌الملل، اسناد رسمی فاش شده نشان می‌دهد که ستاد کل نیروهای مسلح، بالاترین نهاد نظامی ایران، دستور «مقابله شدید» با معترضان را به فرماندهان نیروهای مسلح در تمامی استان‌ها صادر کرده است.

«اگنس کالامار»، دبیرکل عفو بین‌الملل، هشدار داد که «مقامات ایران آگاهانه تصمیم گرفتند به افرادی که برای ابراز خشم خود از دهه‌ها سرکوب و بی‌عدالتی به خیابان‌ها آمده‌اند، آسیب بزنند یا آن‌ها را بکشند. در میان مصونیت فراگیر و نظام‌مند از مجازات که مدت‌هاست در ایران حاکم شده است، ده‌ها مرد، زن و کودک به‌طور غیرقانونی در آخرین دور اعتراضات کشته شده‌اند.» 

با گسترش اعتراضات، اینترنت در اکثر نقاط کشور قطع یا به شدت مختل شده است. علاوه بر اکثر شبکه‌های اجتماعی که قبلا در ایران مسدود شده‌اند، نت‌بلاکس، یک سازمان مردم نهاد، که جریان تبادل اطلاعات و آزادی اینترنت در جهان را رصد می‌کند، محدودیت‌های بیشتری را در واتس‌اپ، اینستاگرام و اسکایپ تایید کرده است. اختلال شدید در وسایل ارتباطی در داخل ایران، تایید مستقل آمار کشته شدگان را بسیار دشوار کرده است. علاوه بر این، نیروهای امنیتی با دستگیری خانواده مقتولان یا تهدید به سکوت آن‌ها و همچنین سرقت و دفن مخفیانه اجساد معترضان کشته شده، به طور سیستماتیک تلاش می‌کنند تا آمار واقعی کشته‌شدگان را پنهان کنند. در یکی از جدیدترین موارد، نیروهای امنیتی جسد «نیکا شاکرمی» ۱۶ ساله را ربوده و مخفیانه او را بدون حضور خانواده دفن کردند و «آتش شاکرمی» از بستگان او را که درباره گم شدن نیکا در اعتراضات ۲۹شهریور و پیدا شدن جسد او پس از ۱۰ روز با رسانه‌ها صحبت کرده بود، دستگیر کردند. 

«ایران‌وایر» در حال ضبط زنده اسامی، تصاویر و جزییات همه کسانی است که کشته شدنشان در اعتراضات به طور مستقل تایید شده است. این فهرست با استفاده از منابع مختلفی از جمله شاهدان عینی، خانواده و بستگان قربانیان، سازمان‌های حقوق بشر محلی و بین‌المللی و گزارش‌های رسانه‌ها تهیه شده است.

فهرست کنونی نشان می‌دهد که اکثر معترضان کشته شده زیر ۲۵سال بوده‌اند و در میان آن‌ها حداقل ۱۲ کودک ۱۵ تا ۱۷ ساله وجود دارد. بیشترین آمار کشته‌شدگان تاکنون در استان سیستان و بلوچستان و پس از آن گیلان، مازندران و آذربایجان غربی به ثبت رسیده است.

آمار جمعیتی کشته‌شدگان معترض نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی در استان‌های مرزی، مانند سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی که اکثریت جمعیت آن متعلق به گروه‌های قومی و مذهبی و از طبقات محروم هستند، به نیروی مرگبار در سطح وسیع‌تری متوسل شده‌اند.

براساس یافته‌های «ایرا‌ن‌‌وایر»، علت مرگ در اکثر موارد تیراندازی مستقیم نیروهای امنیتی به اندام‌های حیاتی معترضان، عمدتا به سر یا قفسه سینه بوده است. در مورد زاهدان، گلوله‌های جنگی از هلیکوپتر به سوی معترضان شلیک شد که هیچ شکی در دست داشتن ماموران دولتی و شلیک به قصد کشت باقی نمی گذارد.

اسامی که «ایران‌وایر» منتشر می‌کند حداقل توسط دو منبع دیگر به تایید رسیده است. این لیست به روز رسانی می‌شود:

اسامی کشته شدگان اعتراضات ۱۴۰۱

۱. مینو مجیدی، ۲۹شهریور، کرمانشاه 

۲. علی مظفری، ۳۰شهریور، قوچان، بازیکن تیم والیبال سایپا قوچان

۳. مازیار سلمانیان، ۳۱شهریور، رشت، عضو کانون هواداران تیم والیبال سایپا، شلیک ماموران امنیتی،

۴. محسن محمدی، ۲۸شهریور، دیواندره

۵. فریدون محمودی، ۲۸شهریور، سقز، شلیک ماموران امنیتی 

۶. رضا لطفی، ۲۸شهریور، دهگلان، شلیک ماموران امنیتی

۷. فرجاد درویشی، ۲۹شهریور، بالو ارومیه، ۲۳ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۸. زکریا خیال، ۲۹شهریور، پیرانشهر، ۱۶ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۹. فواد قدیمی، ۲۷شهریور، دیواندره 

۱۰. دانش راهنما،۳۰شهریور، بالو ارومیه، ۲۵ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۱۱. صدرالدین لیتانی، ۳۰شهریور، اشنویه، ۲۷ ساله 

۱۲. روشنا احمدی، بوکان، شلیک ماموران امنیتی

۱۳. میلان حقیقی، ۳۰شهریور، اشنویه، شلیک ماموران امنیتی 

۱۴. امین معرفت (معروفی)، ۳۰شهریور، اشنویه، ۱۶ ساله. نام پدر: ابوبکر، شلیک ماموران امنیتی به ناحیه سر

۱۵. مهدی عسگری، ۲مهر، گرمسار، ۲۵ ساله

۱۶. سید مهدی موسوی، ۳۰شهریور، زنجان، ۱۶ ساله 

۱۷. حدیث نجفی، ۱مهر، کرج ۲۳ ساله 

۱۸. بهنام لایق پور، ۳۰شهریور، رشت، هنرمند تتوکار،  شلیک ماموران امنیتی

۱۹. حسین علی کیا، ۲مهر، مازندران، دانشجوی رشته مهندسی برق دانشگاه علم و فناوری مازندران 

۲۰. روزبه خادمی، ۲مهر، فردیس کرج

۲۱. محمدحسین سروری راد، ۲ مهر، گرمسار، او در میان نیروهای بسیجی بوده و گلوله شلیک شده به سمت معترضان به او اصابت کرده است.

۲۲. مرتضی نوروزی، ۲مهر، لنگرود

۲۳. جواد حیدری ۳مهر، قزوین 

۲۴. پدرام آذرنوش، ۳۱شهریور، دهدشت 

۲۵. مهرداد بهنام اصل، ۳۱شهریور، دهدشت

۲۶. امیر نوروزی، ۳۰شهریور، بندرانزلی، ۱۶ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۲۷. فرزین لطفی، ۲۹شهریور، رضوانشهر، ۳۵ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۲۸. ساسان قربانی، ۳۱شهریور، رضوانشهر، ۳۲ ساله 

۲۹. یاسین جمالزاده،۳۰شهریور، شاندرمن، پدر دو دختر، شلیک ماموران امنیتی در رضوانشهر

۳۰. غزاله چلاوی، ۳۰شهریور، آمل، کوهنورد ۳۲ ساله

۳۱. حنانه کیا، ۳۰شهریور، نوشهر

۳۲. مهسا موگویی، ۳۱شهریور، فولادشهر، ۱۸ ساله

۳۳. پارسا رضا دوست، ۱مهر، هشتگرد، ۱۷ ساله 

۳۴. سعید محمدی، ۳۰شهریور، اسلام آباد غرب، ۲۱ ساله 

۳۵. امیرعلی فولادی، ۳۰شهریور، اسلام آباد غرب، ۱۶ ساله  

۳۶. مهدی (محمد) فلاح، ۳۰شهریور، آمل 

۳۷. عرفان رضایی، ۳۰شهریور، آمل، ۲۱ ساله، مقابل فرمانداری آمل با شلیک ماموران امنیتی

۳۸. یاسر جعفری،۳۱شهریور، ایلام

۳۹. محمدحسن ترکمان، ۳۰شهریور ۲۷ ساله اهل اصفهان و ساکن بابل،  شلیک ماموران امنیتی

۴۰. رضا شهپرنیا، ۲۹شهریور، کرمانشاه، ۲۰ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۴۱. محسن قیصری، ۳۱شهریور، ایلام، شلیک ماموران امنیتی 

۴۲. عبدالله محمودپور، ۳۰شهریور، بالو ارومیه، ۱۶ ساله،  شلیک ماموران امنیتی

۴۳. فردین بختیاری، ۲۸شهریور، سنندج، شلیک ماموران امنیتی 

۴۴. میلاد زارع ۳۰شهریور، بابل، شلیک ماموران امنیتی

۴۵. سید سینا موسوی، آمل، شلیک ماموران امنیتی

۴۶. محمدرضا اسکندری، ۳۰شهریور، پاکدشت، ۲۵ ساله، ورزشکار، طلافروش، شلیک ماموران امنیتی

۴۷. سارینا اسماعیل زاده، ۳۰شهریور، مهرشهر کرج، ۱۶ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۴۸. پویا شیدا، ۳۰شهریور، ارومیه، حدودا ۱۸ ساله،  شلیک ماموران امنیتی به قلب

۴۹. متین عبدالله پور، ۳۰شهریور،  ارومیه، شلیک ماموران امنیتی

۵۰. ابوالفضل اکبری دوست، لنگرود، شلیک ماموران امنیتی

۵۱. ابوالفضل مهدی پور،  بابل، شلیک ماموران امنیتی

۵۲. محسن مال میر،۳۰شهریور، نوشهر، شلیک ماموران امنیتی به ناحیه قلب

۵۳. هدیه نعیمانی، ۱مهر، نوشهر، ۲۵ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۵۴. امیرحسین شمس، ۳۰شهریور، نوشهر، شلیک ماموران امنیتی 

۵۵. ایمان محمدی، ۳۰شهریور، اسلام آباد غرب، شلیک ماموران امنیتی

۵۶. عرفان خزایی، ۳۰شهریور، شهریار،  شلیک ماموران امنیتی 

۵۷. مهراب نجفی، ۳۰شهریور، زرین شهر، شلیک ماموران امنیتی

۵۸. آرش پهلوان، ۳۰شهریور، مشهد، ۲۷ ساله، صاحب یک فرزند، شلیک ماموران امنیتی به ناحیه سر 

 ۵۹. فریدون احمدی، ۳۰شهریور، سقز، شلیک ماموران امنیتی

۶۰. سعید ایرانمنش، کرمان، دانشجوی سابق دانشگاه باهنر، شلیک ماموران امنیتی 

۶۱. مهرداد قربانی، ۳۰شهریور، زنجان، شلیک ماموران امنیتی

۶۲. مهدی لیلازی، ۳۱ شهریور، مارلیک کرج، شلیک ماموران امنیتی 

۶۳. علی اصغر گودبیگلو  

۶۴. نیکا شاه کرمی، ۲۹شهریور، تهران. دختر ۱۷ ساله‌ خرم‌آبادی که در تجمع ۲۹شهریور ۱۴۰۱ در بلوار کشاورز تهران مفقود شده بود، جسد او ۸مهر در سردخانه کهریزک پیدا شد 

۶۵. حمزه نارویی، ۸مهر، زاهدان، فرزند محمد، شلیک ماموران امنیتی

۶۶. عبدالرحمن بلوچی خواه، ۸مهر, زاهدان, فرزند شایه ,شلیک ماموران امنیتی, 

۶۷. محمد امین گمشادزهی, ۸مهر، زاهدان، فرزند عبدالحمید، شلیک ماموران امنیتی

۶۸. محمد رضا ادیب توتازهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند سید محمد، شلیک ماموران امنیتی

۶۹. محمد براهویی، ۸مهر, زاهدان ,شلیک ماموران امنیتی

۷۰. مین الله اقلجایی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۷۱. عمران شه بخش، ۸مهر، زاهدان، فرزند عبدالقیوم، شلیک ماموران امنیتی

۷۲. یاسر شه بخش، ۸مهر، زاهدان، فرزند حاج تاج محمد، شلیک ماموران امنیتی

۷۳. اقبال شهنوازی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۷۴. ابوبکر علیزهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند عبدالشکور، شلیک ماموران امنیتی

۷۵. جلیل محمد زهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند رحمان، شلیک ماموران امنیتی

۷۶. حمید عیسی زهی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۷۷. نعمت الله کبدانی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۷۸. حمید نارویی، ۸مهر، زاهدان، فرزند محمد علی، شلیک ماموران امنیتی

۷۹. صمد شاهوزهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند شیرعلی، شلیک ماموران امنیتی

۸۰. محمد صدیق نارویی، ۸مهر، زاهدان، فرزند سراج الدین، شلیک ماموران امنیتی

۸۱. لال محمد عالی زهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند ظریف، شلیک ماموران امنیتی 

۸۲. حمزه نارویی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۸۳. ابوبکر علی زهی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۸۴. عمر شهنوازی، ۸مهر، زاهدان، فرزند محمد شریف، شلیک ماموران امنیتی

۸۵. عبدالغفور نوربراهویی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۸۶. حمید نارویی، ۸مهر, زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۸۷. فرزاد شه بخش، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۸۸. محمد قلجه‌ای، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۸۹. محمد ریگی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۹۰. امیر حمزه شهنوازی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۹۱. لال محمد آنشینی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۹۲. بلال آنشینی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۹۳. صلاح الدین گمشاد زهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند حاجی نعمت الله، شلیک ماموران امنیتی

۹۴. ابراهیم گرگیج، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۹۵. احمد شه بخش، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۹۶. محمد اقبال نایب زهی (شهنوازی)، ۸مهر، زاهدان، فاقد شناسنامه/۱۶ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۹۷. احمد سرگلزایی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی, 

۹۸. محمد فاروق رخش، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۹۹. منصور رخشانی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۰. عبدالملک شه بخش، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۱۰۱. علی اکبر حلقه بگوش، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی 

۱۰۲. یونس نارویی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۳. جلیل رخشانی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۴. محسن گمشادزهی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۵. عمران حسن زهی، ۸مهر، زاهدان، فرزند علی، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۶. وحید هوت، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۷ امیرحسین میرکازهی ریگی، ۸مهر، زاهدان، فرزند ابراهیم ۱۹ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۸. محمد علی گمشادزهی، ۸مهر، زاهدان، ۱۸ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۱۰۹. امیر مهدی فرخی‌پور، ۶مهر، تهران، ۱۷ ساله متولد ۱۳۸۳/۰۷/۱۰ ،شلیک ماموران امنیتی 

۱۱۰. اسماعیل حسین زهی، ۸مهر زاهدان، فرزند محمدسلیم، شلیک ماموران امنیتی

۱۱۱. رافع نارویی، ۸مهر، زاهدان، ۲۳ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۱۱۲. علی عاقلی (نارویی)، ۸مهر، زاهدان، ۲۸ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۱۱۳. مختار احمدی، ۹مهر، مریوان، شلیک ماموران امنیتی 

۱۱۴. امیرحسین بساطی، ۹مهر، کرمانشاه، نوجوان ۱۵ ساله، شلیک ماموران امنیتی

۱۱۵. مرتضی حسن زئی، ۱۱مهر، زاهدان، تیراندازی از هلیکوپتر نظامی در شمال زاهدان

۱۱۶. ذوالفقار جان حسن زئی، ۱۱مهر، زاهدان، تیراندازی از هلیکوپتر نظامی در شمال زاهدان

 ۱۱۷.آرمان حسن زئی، ۱۱مهر، زاهدان، تیراندازی از هلیکوپتر نظامی در شمال زاهدان

۱۱۸. محمود حسن زئی، ۱۱مهر، زاهدان، تیراندازی از هلیکوپتر نظامی در شمال زاهدان

 ۱۱۹.سامر هاشم زهی، ۸مهر، زاهدان، شلیک ماموران امنیتی، حال وش

از: ایران وایر