خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۲ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت، دستکم یازده صیاد و شکارچی غیرمجاز و هفت تن به دلیل قاچاق چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. طی این مدت بیش از دو هکتار از زمین های مناطق جنگلی و مراتع در شهرهای مختلف دچار حریق شد. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در چهار شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم و خطرناک برای تمام گروه‌ها اعلام شد. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می توان به صدور حکم برای یک شکارچی غیر مجاز، تداوم خشکسالی و همچنین بحران های ناشی از سوء مدیریت در مقوله آلاینده های محیط زیستی در شهرهای مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از نوزده تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری پنج گزارش منابع رسمی است، در استان های البرز، سمنان، لرستان، اردبیل و مازندران کشف و ضبط شده و هفت تن در این رابطه بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین طی این مدت دستکم یازده شکارچی و صیاد متخلف در استان های کهگیلویه و بویراحمد، اردبیل و خوزستان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
همچنین فرمانده انتظامی استان گیلان از دستگیری ۷۹۵ شکارچی غیر مجاز توسط یگان حفاظت اداره کل محیط زیست گیلان در سال گذشته خبر داد.
از سوی دیگر سرپرست نمایندگی حفاظت محیط زیست شهرستان بشرویه از صدور حکم برای یک شکارچی غیرمجاز خبر داد. به گفته او، قاضی پرونده، متهم را که اقدام به شکار یک راس آهو کرده بود، علاوه بر جزای نقدی، به ساخت یک چشمه آبشخور برای حیات وحش محکوم کرد.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون ها و قراردادهای بین المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای قم ۳۰۵، مسجد سلیمان ۱۰۰، اهواز ۱۰۶و مشهد ۱۶۲ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه ها اعلام شد.
همچنین اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان اعلام کرد: “هوای اکثر شهرهای استان در شرایط ناسالم (بین سه الی چهار برابر حد استاندارد) قرار دارند.”
شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:
از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حد مجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده است.
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی
خشک سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
بر همین اساس در نتیجه فقدان مدیریت کارآمد، خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است.
در همین راستا مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: “از ۹۹۲ روستا در استان، ۳۸۶ روستا در وضعیت قرمز تنش آبی، ۳۰۰ روستا وضعیت نارنجی و ۳۰۶ روستا در وضعیت زرد قرار دارند.”
ابراهیم علوی ضمن بیان اینکه “بیش از ۳۸ درصد شبکه انتقال آب در استان خراسان رضوی فرسوده است”، اظهار داشت: “در حال حاضر ۳۰ شهر استان در وضعیت بحرانی و بی آبی بوده و به دلیل این شرایط موجود، ۹۹ هزار و ۳۵۴ خانوار در این استان و همچنین ۲۴ درصد جمعیت روستایی، تحت پوشش آبرسانی سیار هستند.”
محمود حسینی پور، استاندار مازندران اعلام داشت که کمبود آب در حوزه کشاورزی و چه در بخش آشامیدنی اکنون به یک بحران جدی در این استان تبدیل شده است و تداوم وضع موجود می تواند عواقب فراوانی به همراه داشته باشد.
افزون بر این، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در خصوص ظرفیت سدهای این استان بیان کرد: “ده سد بزرگ وجود دارد که ۴۲ درصد از مخزن این سدها پر و ۵۸ درصد از ظرفیت شان خالی است.”
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در خصوص تالاب گاوخونی گفت: “این تالاب در گذشته میزبان صدها هزار پرنده آبزی و کنارآبزی نظیر فلامینگو، حواصیل، اردک، غاز خاکستری و مرغابی بوده است اما امروزه به دلیل اینکه جریان آب رودخانه زاینده رود از سال ۱۳۶۶ وارد تالاب نشده، به سوی خشکی رفته است.”
منصور شیشه فروش با بیان اینکه بوته کنی، تردد ماشین، چرای بی رویه دام و تخریب پوشش گیاهی به این تالاب آسیب وارد کرده است، عنوان کرد: “تالاب گاوخونی نباید تبدیل به کانون گرد و غبار شود به دلیل اینکه چند استان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.”
او با تاکید بر اینکه تالاب گاوخونی باید احیا شود، بیان داشت: “اصفهان از محیط زیست کشور و وزارت نیرو درخواست دارد مانند تالاب‌های دیگر، این تالاب احیا شود و حقابه های قانونی آن تامین شود.”
علی بابایی کارنامی، نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس ضمن بیان اینکه “خشکسالی ۸۰ هزار هکتار اراضی مازندران را تهدید میکند” افزود: “خشکسالی در ساری، میاندورود و شرق مازندران، جدی است لذا باید از تعرض به آب های استان خودداری شود زیرا خشکسالی در استان کشاورزی مازندران جدی است.”
سرپرست شرکت آب منطقه ای زنجان در مورد وضعیت آب شرب این استان گفت: “در حال حاضر سه منبع شامل سدهای گلابر، تهم، کینه ورس و تالوار برای تامین آب شرب در استان داریم و حجم پرشدگی سد تهم که در سال گذشته تقریبا ۳۱ درصد بود، امسال به ۲۱ درصد رسیده، یعنی نسبت به سال گذشته ۱۰درصد کاهش را شاهد هستیم.”
اکبر باقری افزود: “با توجه به حجم آب موجود در سد تهم در صورت عدم تغییر در شرایط اقلیمی و بارش و ادامه روند فعلی، طی سال‌های آتی تامین آب شرب کل شهر زنجان از سد تهم با مشکل جدی مواجه خواهد شد.”
به گزارش فارس، هم اکنون ۸۱ درصد از ظرفیت سدهای پنج گانه تهران خالی است و بارندگی روزهای اخیر نیز نتوانسته است کاهش بارش فصل پاییز را جبران کند.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته ای که گذشت دو هکتار و چهارهزار مترمربع از زمین‌های مناطق جنگلی و مراتع در شهرستان‌های سیاهکل ، تالش و شفت به صورت سطحی آتش گرفت.
همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان از مهار آتش سوزی پارک ملی گلستان خبر داد. محمدرضا کنعانی نوع آتش سوزی را از نوع کف سوز اعلام و بیان کرد: “بیشترین خسارت این آتش سوزی که گستره آن حدود پنج هکتار است مربوط به لاشه برگها و درختان خشک افتاده در کف جنگل می‌شود.”
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران از برخورد قضایی با واحد‌های متخلف مستقر در حاشیه رودخانه حفاظت شده جاجرود خبر داد.
زهره عبادتی در این خصوص گفت: “درجریان افزایش گشت و پایش های محیط زیستی در مسیر رودخانه جاجرود، تعدادی واحد‌های متخلف که با هدایت فاضلاب و پسماند باعث ایجاد آلودگی آب شده بودند، رصد و شناسایی شدند.”
وی با اشاره به اینکه در طول مسیر رودخانه بیش از صد و بیست رستوران داخل حریم کمی و کیفی مستقر هستند، افزود: “بعضی از این واحد‌ها با فعالیت غیر اصولی و عدم رعایت. نکردن ضوابط و مقررات زیست محیطی موجب تهدید بهداشت عمومی و آلودگی آب شده اند.”
از سوی دیگر اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان اعلام کرد:“نزدیک به بیست و پنج هزار تن پسماند از حاشیه راه های دسترسی اصلی شهری و روستایی، تفرجگاه ها و زیستگاه های طبیعی استان در قالب طرح ملی “مسیر سبز، ایران پاک” جمع آوری شد.”
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید