خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۷ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت، سی و چهار شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، دستکم هشت هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ده شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. همچنین یک محیط بان در سبزوار هنگام تعقیب شکارچیان غیر مجاز، مصدوم شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی و بحران های فرونشست در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین میکند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «میش مرغ» یکی از گونه‌های در معرض انقراض ایران است که بعد از یوزپلنگ بحرانی‌ترین وضعیت را دارد. تعداد میش مرغ موجود در کشور بیست قطعه است.
همچنین مهدی زارع خورمیزی کارشناس مسئول حیات وحش محیط زیست استان یزد گفت: کاراکال، گربه پلاس، عقاب شاهی، عقاب طلایی، هوبره، شاه روباه، روباه شنی، گورخر و گوزن زرد ایرانی، از جمله گونه‌های جانوری در معرض انقراض، در استان یزد هستند.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم شصت و سه تن چوب قاچاق در استان های مازندران، لرستان، خوزستان، آذربایجان غربی، فارس، چهارمحال و بختیاری ضبط و در این راستا چهارده متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت دستکم بیست و دو شکارچی غیرمجاز در استان های لرستان، مازندران، آذربایجان غربی، گلستان، فارس، بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
همزمان رئیس اداره پارک ملی بوجاق از بازداشت عاملین قطع درختان در حوزه پارک ملی خشکی و دریایی بوجاق کیاشهر خبر داد.
حق تنفس و هوای پاک
براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اصفهان ۳۶۵، کرج ۴۶۷، تهران ۲۲۳، اهواز ۱۵۳، سوسنگرد ۱۵۶، دشت آزادگان ۱۲۹، شوش ۱۱۹، شادگان ۱۱۰، دزفول ۱۰۷ و بجنورد ۱۹۱ ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.
از سوی دیگر در برخی از روزهای هفته گذشته، شهرستان مشهد و شماری از شهرهای استان گلستان درگیر معضل ریزگرد شدند.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل میکند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته ای که گذشت دستکم هشت هکتار از منابع طبیعی استان های اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد دچار حریق شدند.
همچنین فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران از وقوع ۱۵۷ فقره آتش سوزی طی دوسال اخیر در عرصه های طبیعی و مرتعی استان خبر داد.
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
براساس گزارشات منتشر شده، شصت درصد مساحت ایران با شدت‌های مختلف درگیر ریزگردها شده است.
از سوی دیگر مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: حدود نود و هشت درصد از مساحت این استان درگیر خشکسالی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان نیز با بیان اینکه بیست و هفت درصد ظرفیت مخازن سد‌های استان کرمان آبگیری شده است، افزود: “این در حالی است که این رقم در سال گذشته حدود چهل و هفت درصد بود.”
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس از خشک شدن دو تالاب بختگان و پریشان خبر داد و گفت: این معضل بزرگی است که می‌تواند برای ساکنان جوامع محلی و روستا‌های حاشیه آنها ایجاد مشکل کند.
علاوه بر این مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان فرونشست را از معضلات این استان عنوان کرد و افزود: فرونشست باعث از مدار خارج شدن ۱۵۰ واحد آموزشی در استان اصفهان شده است.
از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به مصدومیت یک محیطبان در سبزوار اشاره کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در این خصوص گفت: یک محیطبان در سبزوار در پی واژگونی موتور سیکلت وی در حین تعقیب شکارچیان مصدوم شد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید